Page 56 - Sayı-66 Kasım - Aralık 2023

56
56 İKTİSAT TARİHİ DOÇ. DR. ŞEFİK MEMİŞ

KÖYLERE KADAR ULAŞMAYI BAŞARAN İLK DERGİ

ÇİFTÇİLER DERNEĞİ MECMUASI

HEDEFE DEVLET VE ÖZEL SEKTÖRLE ULAŞILABİLİRDİ
Mecmua Çiftçiler Derneği’nin yayın organıydı.
Türkiye’nin tarım merkezli bir hamleyle kalkınabi-
leceğine inanan, bu amaçla tarımın endüstrileşmesi
gerektiğini savunan, yine bu hedefe ancak ve ancak
en uzak mahaldeki çiftçiye ulaşmakla varmanın
mümkün olacağını bilen üst düzey bürokratların
devlet ve millet için, bu kez devlet ve milletle birlikte
yaptıkları bir eylemdi. Çünkü Dernek muvazzaf ve
emekli vali ve mebuslar ile yine muvazzaf bakanların
yönetiminde kurulmuştu. Öncüsü de Antalya Mil-
letvekili Hamdullah Emin Paşa idi.

Doğrusu Dernek, devletin gücünü arkasına alarak
iki önemli harekette bulundu. Birincisi faaliyetlerini
finansman sıkıntısı çekmeden ifa edebilmek için dö-
nemin büyük şirketlerin bağışlarıyla kendisini des-
teklemelerini temin etti. İkincisi İçişleri Bakanlığı-
nın mevcut teşkilatını kullanarak, tüm vilayet ve liva
yönetimlerine, onlar vasıtasıyla nahiye müdürlerine
Çiftçi Derneği Mecmuası’nın ilk sayısı ve onlar vasıtasıyla da köy imam ve hocalarına ulaş-
tı. Böylece bakanlığı bu memurları resmen köylüye
Türkiye’de Türk çiftçisini, gelenekleri bilgi birikimi Dernek mecmuasındaki haberleri okuyup anlatmak-
ve okur yazar olup olmadığını dikkate alarak, ona la vazifelendirildi ki, bu ilk kez yapılan bir işti ve
ulaşma ve tarımda gerçek anlamda bir zihniyet ve büyük bir başarıydı.
verimlilik devrimi yapma amacıyla yola çıkan ilk
Türk tarım dergisinin Çiftçiler Derneği Mecmuası ÜÇ BAŞKANLI TEK DERNEK
olduğu söylenebilir. Birinci Dünya Harbi tüm hı-
zıyla devam ederken 24 Eylül 1916 tarihinde birinci Çiftçiler Derneği’nin fikir babası Hamdullah Emin
sayısını yayınlayan dergi, “şimdilik ayda bir defa neşr Paşa bu hususları düşünmüş olmalı ki, işlerin kolay
olunur fennî, zirâî, sınaî, iktisadî ve ahlakî musavver yürüyebilmesi için dernekte üç başkanlık oluştur-
mecmuadır” açıklamasıyla çıkıyordu. muştu. Birincisi “Reis-i Fahri” olan Dahiliye Nazırı
“Köylülerden, Talat Paşa’ydı. İkincisi “Reis-i Tabiî” sıfatıyla Zira-
çiftçilerden ve Derginin yönetim yeri, o dönem basının kalbinin at ve Ticaret Nazırı Ahmed Nesimi’ydi. Üçüncüsü
attığı Bab-ı Âli Caddesi’ndeydi. Derginin çiftçiye
mecmualara içten ve ailesinin bir üyesi imiş gibi samimi seslenişi ise Derneğin İdare Heyeti Başkanı olan Antalya
abone olanlardan de gösteriyordu ki, birinci hedefi köylere ulaşmaktı. Mebusu Hamdullah Emin Paşa, yani kendisiydi.

ziraate dair Bu nedenle posta masrafı da dahil köy abonelikleri Aslında Hamdullah Emin Paşa, Derneğin gerçek
Başkanıydı.
yazacakları için yıllık 12 kuruş ücret belirlendi. Ayrıca “Köylü-
suallere lerden, çiftçilerden ve mecmualara abone olanlardan Onunla birlikte idare heyetinde bulunan diğer
üyeler ise şunlardı: “İkinci Başkan emekli Mirliva
ziraate dair yazacakları suallere gazetemizde açık ce-
gazetemizde açık vaplar verilir” duyurusuyla, iletişimi çift yönlü kur- Mehmed Emin Paşa, genel sekreter İstanbul Vilayeti
cevaplar verilir.” duğunu ortaya koydu. Orman ve Maadin Müdürü Abdullah Emin Bey ile