Page 62 - borsaaktuel-71-k

62
62 GIDA GEZEGENİ

HAZİN BİR İHRACAT HİKÂYESİ

Yıl 1932. İhraç mallarımızın hemen hemen tamamı yüzünden nasıl berhava olduğunu anlatır garip bir
tarım ürünü. hikâyedir.”

Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık 48 milyon Sonra konu açıklanıyor: “iki vagon razakı üzümü
dolar olduğu bir yıl… bundan bir kaç gün evvel Lehistan’a sevk edilmek
üzere İzmir’den İstanbul’a getirilmiştir. Üzümler bir
İhracatımızın bu kadar düşük olmasının nedenlerin- Romanya vapuruna yükletilmeğe başlanmış, fakat
den biri küresel kriz… Bir başka neden ise satışı ya-
tam bu sırada Varşova’dan üzümlerin sahibi tücca-
İSMAİL ŞEN pılmış ürünleri bile nakletmekte yaşadığımız sorunlar. ra bir telgraf gelmiştir. Bu telgrafta Polonya hükû-
O günlerde yayınlanan bir haber ihracatçıların yaşa- metinin Türkiye ile akdettiği ticaret mukavelesi ta-
dığı sorunları özetliyor: rafımızdan elân (henüz) tasdik olunmadığı cihetle
memleketimizden yaş meyve ithalini menettiği bil-
7 Eylül 1932 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayın-
dirilmektedir.” Yani Türkiye ikili anlaşmayı henüz
lanan haberin başlığı “Hazin bir hikâye”… Spotu ise onaylamadığı için üzümler gönderilemez.
daha açıklayıcı: “Avrupa’ya ihraç edilmek istenen iki
vagon yaş üzümün macerası”… Tüccar pes etmez, böyle bir engelin bulunmadığı
Almanya’da bir alıcı bulur. Ne yazık ki bu kez de
Bir ihracatçı Polonya’ya iki vagon yaş üzüm satıyor,
vagon sorunu yaşar. Vagon kiralamak için Şimendi-
ancak üzümleri maalesef nakledemiyor. İmzasız habe- fer İdaresi’ne başvuran tüccar ile idare arasında şu
rin yazarının mahir kaleminden çıkan ilk satırlar şöyle: konuşma geçer:

“Bu hikâye iki vagon razakı üzümünün meraklı “- Talebinizi is’afa (yerine getirmeye) imkan yoktur.
hikâyesidir. Bu hikâye iktisadiyatımızın inkişafı, ih-
racatımızın tezayüdü hesabına hazin bir hikâyedir. - Neden?
Bu hikâye müstahsilin vikayesi (korunması) için - Çünkü yaş meyve ihracına mahsus vagonlarımız
sarf edilen emeklerin bazen hiç denebilecek sebepler mevcut değildir.
- Ya Ofise yolladığınız haber, ya Ofisin ilanı?

- Yaş meyve ihracına mahsus kafesli vagonlardan an-
cak üç vagonumuz vardı.
- Âlâ!

- Fakat birisi kavun, karpuz ihracı için tutuldu.
- Diğer ikisi?

- Diğer ikisi de hariçte.
- Diğer yük vagonlarına konsa?
- Diğer yük vagonlarının tekerlekleri arasındaki me-
safe dardır. Bunlar konvansiyonel gibi süratli vagon-
lara takılamaz.”
Sonuçta üzümler ihraç edilemez ve yurt içine satılır.
Ama “Günlerce rıhtım üstünde kalan üzümler mali-
yet fiyatını değil, nakliye parasını bile kurtaramaz.”
Cumhuriyet’in yazısının son cümlesiyle bitirelim:
Dönemin İstanbul limanında bir gemi yükleniyor… “Nasıl meraklı, garip ve hazin bir hikâye değil mi?”