Page 62 - borsaaktuel-69

62
62 GIDA GEZEGENİ

YEREL ÜRETİM KÜRESEL TÜKETİM

50 yıl öncesine kadar dünyanın birçok yeri gibi Tür- ların yaygınlaşması, fabrikasyon üretimin maliyetleri
kiye’de de yerelde üretilen gıda maddeleri yerelde tü- düşürmesi sonucu yerel üreticilerin piyasadan çekil-
ketilirdi. Özellikle sebze, meyve ve hayvansal gıdanın mesiyle sona erdi.
önemli bir kısmı il sınırları dışına çok çıkmazdı. ***
Uzak bölgelerden gelen ürünler ise oldukça pahalı Sonuçta küreselleşme beslenme alışkanlıklarımızı
olur, tercih edilmezdi. Her yiyecek mevsimine göre öylesine değiştirdi ki, Türkiye’de Japon yemeği Suşi
tüketilirdi. Örneğin Antalya’dan Çanakkale’ye gelen yaygın olarak tüketilmeye başlarken, Türk döneri Av-
İSMAİL ŞEN turfanda ürünler o kadar pahalı olurdu ki sadece bir- rupa’nın fastfood şampiyonu haline geldi.
kaç pazar tezgahında yer bulurdu. 1970’ler boyunca
Anamur muzunu bazı yıllar hiç tüketmediğimizi çok Yani eskiden 100 kilometre uzaktaki bir üreticinin
net hatırlıyorum. Hem pahalı, hem de nadir bulunan rakip olarak görülmesi küçük bir ihtimalken bugün
bir üründü. dünyanın diğer ucundaki üreticiler, Anadolu’nun
ücra bir köşesindeki imalatçıyı tehdit edebiliyor.
Üretim tekniklerinin gelişmesi, yeni tohumlar, sula-
ma kanallarının yaygınlaşması, makineleşmenin art- ***
ması sayesinde tarımsal üretim arttı. Öte yandan, gö- Gıda fiyatlarındaki dengesizliklerin nedenlerinden
rece refah artışı ve küreselleşmenin olanakları tarımsal biri de yine küreselleşmedir. Farklı ülkelerde, farklı
ürünlerin ithalat ve ihracatının patlamasına yol açtı. üretim maliyetleri ve tarımsal verimlilik, yerel üretici-
lerin büyük sorunlar yaşamasına yol açabiliyor.
***
İşte bu nedenle, yerel üreticinin korunması için ted-
Yerelde üretilenin yerelde tüketilmesi sadece sebze, birler sık sık açıklanmaya başladı. Zeytinyağı ihraca-
meyve gibi ürünlerle sınırlı değildi. 1980’lere kadar tındaki kısıtlama, ceviz ve bademde ithalat vergileri-
Türkiye’nin hemen her kasabasının birkaç gazoz üre-
ticisi vardı. Örneğin büyüdüğüm Biga’da Zeren ve nin artırılması gibi tedbirlerin temel nedeni hep aynı,
yerel üretici ve tüketicinin korunması…
Yardımcı gazozları yaygındı. Yerel bisküvi markaları
bile vardı. ***

Bu dönem lojistiği kolaylaştıran ve ucuzlaştıran yol- Bugün yerelde üretilen her ürünün küresel tüketimi
mümkün…
Yeter ki ürün kaliteli ve sağlıklı olsun, doğru fiyatlan-
sın ve tabii iyi tanıtılsın…
Aynı ürünle daha fazla kazanmanın yolu ise ürünlerin
katma değer kazandıktan sonra satışa sunulmasıyla
mümkün…
İlkokulda öğretmenimiz, Türkiye’nin makus talihini
anlatırken, “Çocuklar biz Avrupa’ya 1 kuruşa pamuk
ihraç ediyoruz, sonra da bizim pamukla yapılan teks-
til ürünlerini 10 liraya ithal ediyoruz” derdi.
Bu makus talihimiz büyük oranda değişti. Ancak yapa-
cak çok iş, değerini artırmamız gereken çok ürün var.
Belki de ilk yapmamız gereken, devletin desteğini
beklemeyi bırakıp, para kazanmak için para harca-
mak gerektiğini idrak etmek ve ürünlerimizin küresel
pazarda kendi markasıyla tercih edilmesini sağlayacak
yatırımları göze almak.