Page 34 - borsaaktuel-70-k

34
34 DEĞERLENDİRME

KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ-I

Ülkemizde eskiden beri örneklerine rastlanan esnek daha az belirlemesi durumunda sözleşme kısmi sü-
çalışma modeli kısmi süreli çalışmadır. Kısmi süreli reli iş sözleşmesidir”. Böylece kısmi süreli iş sözleş-
iş sözleşmeleri, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin mesinin, tam süreli iş sözleşmesinden ayrılmasındaki
tam süreli iş sözleşmeleri ile çalışma imkanlarının ölçüt, işçinin haftalık çalışma süresinin, tam süreli
kısıtlanması sonucunda veyahut da işin özelliği ge- çalışan emsal işçinin haftalık çalışma süresinden
reği tam süreli çalışma yapılmaya müsait olmadığı önemli ölçüde az olmasıdır.
durumlarda karşımıza çıkmaktadır. Tanımda yer alan önemli ölçüde az ifadesi ayrıca
AV. DOÇ. DR. Uygulamada kısmi çalışmaya “part time” çalışmada açıklanmış değildir. İş Kanununa ilişkin çalışma Sü-
ALİ EKİN denir. Kısmi süreli iş sözleşmeleri ev işlerine de za- releri Yönetmeliği’nin 6.maddesine göre, işyerinde
man ayırabilme imkanı tanıdığından, kadın işgücü- tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın
nün çalışma yaşamına giderek artan biçimde girişini üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli
kolaylaştırmakta ve özellikle evli kadınlar bu çalışma çalışmadır.
yöntemini seçmektedirler. Aynı şekilde kısmi süreli İş Kanunu, kimi yabancı mevzuattan farklı olarak
çalışma, öğrenimini tamamlarken çalışma imkanı kısmi çalışmada zaman birimi olarak ay veya yılı
sağlaması ve emeklilere yaşlılık aylığı yanında bir ek değil, haftayı; haftalık çalışma süresini esas almış
gelir sağladığı için bu kesimdekiler arasında özellikle ve işçinin haftalık normal çalışma süresi, tam süreli
tercih edilmektedir. emsal işçinin haftalık normal çalışma süresine göre
Türk hukukunda kısmi süreli iş sözleşmeleri uygu- önemli ölçüde az belirlenmişse kısmi süreli çalışma-
lama yönünden sürekli artsa da İş Kanununda dü- nın söz konusu olduğunu kabul etmiştir.
zenlenmiş değildi. Yani kısmi süreli iş sözleşmeleri Tam süreli işçiler bakımından İş Kanununa göre haf-
eskiden beri uygulama yönünden çalışma hayatın- talık normal çalışma süresi ise en çok kırk beş saattir
da her ne kadar yer alıyor olsaydı da 4857 Sayılı İş (İşK. m.63/1). Haftalık çalışma süresi kırk beş saat
Kanununda ilk kez yer alabilmiştir. Kısmi süreli iş olarak uygulanan işyerinde işçinin normal haftalık
sözleşmelerinin İş Kanununda sonradan yer alması çalışma süresi, tam süreli emsal işçiye göre önem-
nedeniyle uygulama açısından eskiye oranla değişik- li ölçüde az belirlenmiş olmalıdır ki kısmi süreli iş
liklere uğramış ve çeşitli uyuşmazlıklar oluşmuştur. sözleşmesiyle çalıştığı kabul edilebilsin. Kanunun

Ekonomik ve teknolojik gelişmelerin iş ilişkileri gerekçesinde, haftalık çalışma süresi kırk saat olan
üzerindeki etkisi günümüz iş ilişkilerine klasik iş işyerinde 2-3 saat daha az çalışma değil hiç olmazsa
sözleşmesinden uzaklaşma biçiminde yansımakta- tam sürenin üçte ikisinden daha az olan otuz saatin
dır. Bunun en önemli örneği de kısmi süreli iş söz- altında bir çalışma, önemli ölçüde daha az çalışma-
leşmeleridir. Kısmi süreli iş sözleşmeleri, haftanın ya örnek olarak verilmektedir. Buna göre, işçinin
tamamında değil, belirli günlerinde tam gün veya normal çalışma süresi tam süreli çalışan işçiye göre
haftanın her günü belirli bir süre veya haftada bir daha kısa süreli olmakla birlikte, bu kısalık üçte bir
ya da birkaç gün içinde belirli bir süre çalışmanın oranından daha fazla değilse, o işçi hakkında, tam
Tam süreli işçiler kararlaştırıldığı sözleşmelerdir. Bu şekilde bir tanım süreli işçiler için geçerli olan hükümler uygulama
bakımından İş yapılabilmekle birlikte tüm ülkelerin benimsediği alanı bulacaktır.

Kanununa göre bir tanım bulunmamaktadır. Kısmi süreli çalışma Günlük hayatta kısmi süreli iş sözleşmeleri haftanın
uygulandığı her ülkede de yasal olarak tanımlanmış
haftalık normal değildir. belirli günlerinde tam gün, haftanın her günü belirli
çalışma süresi ise 4857 sayılı İş Kanunu m.13/1 hükmüne göre; “İşçi- süre veya haftada bir ya da iki gün için belirli bir
süre olarak da kararlaştırılabilmektedir. İşyerlerine
en çok kırk beş nin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş zorunlu olmadıkça gitmeyen, ayın veya haftanın
saattir sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde belirli günleri tam veya yarım gün işyerine giderek