Page 26 - Sayı-44 Mart Nisan 2020

EKONOMİYE BAKIŞ

2020 ‘kötümserlik yılı’na aday

2020, tüm dünyada, şirket yönetimlerinin şapkayı önlerine koyup, ciddi
değerlendirmeler yapacakları bir yıl olacak. 2020’nin ‘yatırım hamlesi’ yılı

olabilmesi için, bu kötümserliği dağıtacak olumlu gelişmelere ihtiyaç olacak. Ancak,

ocak ayı ortasından bu yana dünya ekonomisini pençesine almış olan ‘Koronavirüs’
krizi, 2020 konusunda iyimser olmayı bir hayli zorluyor. Hastalık zamanla
gündemden düşecek olsa da, dünya ekonomisine etkileri tüm 2020’yi kaplayacak.

2020, dünyanın bütününde, şirketlerin üst düzey PROF. DR. Dünya nüfusunun ve ekonomisinin geniş bir bö-
yönetimlerinin şapkayı önlerine koyup, ciddi de- lümünü temsil eden Asya-Pasifik, Afrika, latin
ğerlendirmeler yapacakları bir yıl olacak. Bilhassa, KEREM ALKİN Amerika ve Orta Doğu’da ekonomik büyümedeki
Atlantik İttifakı’nın Amerika ve Avrupa kanadı- belirsizlik en önemli 2. tehdit ve risk başlığı. Küre-
nın basiretsizlikten veya çıkarlarından dolayı göz sel ölçekte cEO’ların ‘kötümserlik’ algısı ve büyüme
yumdukları jeopolitik gerginliklerden başlayarak, yönelik tehdit algısı, ister istemez yatırım eğilimini
ABD’nin liderlik ettiği ‘küresel ticaret savaşları’nın de olumsuz yönde etkiliyor. 2020’nin ‘yatırım ham-
da tetiklediği ağır belirsizlikler, küresel ölçekte lesi’ yılı olabilmesi adına, bu kötümserliği dağıta-
milyonlarca şirketi ürünlerini dünyaya satmak ko- cak olumlu gelişmelerin önünü açmak gerekecek.
nusunda yeni pazarlara ve yeni tedarik zinciri ara- Ancak, ocak ayı ortasından bu yana dünya eko-
yışlarına zorluyor. uzunca bir dönem Asya-Pasifik nomisini pençesine almış olan ‘Koronavirüs’ krizi,
ülkelerini en önemli ‘tedarik’ partneri olarak gören 2020 konusunda iyimser olmayı bir hayli zorluyor.
şirketler, bugün tek bir coğrafyaya ‘bağımlılığı’
ciddi manada sorgulamaktalar. KOrOnAvİrüS: FırSATçılAr vE rİSKlEr
Dünyanın tanınmış yönetim danışmanlığı ve de- Küresel ithalatın yüzde 13,5’ini, dünya genelinde
netim şirketlerinden PriceWaterHousecoopers imalat sanayinin küresel tedarik zincirine bağlı
(Pwc)’ın 23.’sünü yayınladığı ‘Küresel cEO Anketi’, ihtiyaçlarının ortalama yüzde 20’sini karşılayan
2018’de hayli yüksek bir iyimserlikle dünya eko- çin’in yeni yıl tatili sonrası üretime yüzde 40/50
nomisinin büyüme performansına yönelik bir bek- kapasite ile dönmesi iki temel sorunu gündeme
lenti ortaya koyan cEO’ların, bugün ise, 2020 ve EKONOMİYE BAKIŞ getiriyor. Birincisi, otomotiv ve elektronik sektö-
sonrasına yönelik hayli yüksek bir ‘kötümser’liğe ründeki ara mamul, işlenmiş hammadde ve kom-
geçtiklerine işaret ediyor. En yüksek kötümserlik ponent ihtiyacında ortaya çıkacak büyük sıkışma.
Kuzey Amerika ve Batı Avrupa’da kendini gösterir- Bu durum, sadece çin değil, dünya genelinde bir
ken, göreceli düşük kötümserlik Türkiye ve rusya’nın da yer aldığı Orta ve üretim sıkışmasını ve küresel büyümede şu an ki tahminlerle 0,3 daralmayı
Doğu Avrupa ülkeleri ile Asya-Pasifik’te gözleniyor. Küresel ölçekte cEO’ların beraberinde getirebilir. İkinci önemli sorun ise, çin’in üretimi ve hane halkı
3 yıl gibi bir orta vade için şirket getirisi ve reel sektör güvenine yönelik tüketimi için üretim ve ihracat yapan ülke ve şirketlerin duydukları endişe.
artış beklentisi, 2011 ve 2017’de, iki kez yüzde 51 ile en yüksek değeri Doğal taş, yani mermer endüstrisi, madencilik sektörü küresel ölçekte bu
görmüşken, 2020’de bu oran yüzde 34’e gerilemiş. Önümüzdeki 1 yıl için sıkıntıyı göstermeye başladı.
ise yüzde 27’ye. İngiltere’de 3 fabrika ile faaliyet gösteren ve ülkenin en büyük otomotiv
Hükümetlerin aşırı düzenlemeleri, politik belirsizlikler, şirketin temel bece- üreticisi olan jaguar land rover, üretimi devam ettirebilmek için iki haftalık
rilerinde yetersizlik, ticari anlaşmazlıklar ve siber saldırılar 2019’da ilk en stokları olduğunu ve çin’de hayatın durma noktasına gelmesi nedeniyle her-
önemli 5 tehdit başlığı olarak algılanırken, 2020’de cEO’lar hükümetlerin hangi bir satış yapamadıklarını ve bu kaybı çin’den araçları başka ülkelere
aşırı düzenlemelerini yine ilk sırada tutarken, ticari anlaşmazlıkları 4. sıra- kaydırarak telafi edip edemeyeceklerinin de ciddi belirsizlik içinde olduğu-
dan 2. sıraya, dünya ekonomisinin büyümesine yönelik belirsizliği de 12. na işaret etmekte. Hindistan’ın tanınmış otomotiv kuruluşu Tata Motors’un
sıradan 3. sıraya, siber saldırıları 5. sıradan 4. sıraya taşımışlar. cEO’lar kü- benzer duruma dikkat çekmekte. Koronavirüs’ün çin’de sebep olduğu belir-
resel ölçekte, vergilerdeki belirsizlikleri, kur ve paritede aşırı dalgalanma- sizliğin esas negatif sonuçlarının ise mart ayında hissedileceği konuşuluyor.
yı, tüketici eğilimlerindeki değişimi, ülkelerin ‘korumacılık’ eğilimlerini en Dünya ölçeğinde, çin’in otomotiv ve elektronik sektöründe sağlayamadığı
temel 15 tehdit arasında öncelikli risk başlıkları olarak algılamıyor. Kuzey tedariki telafi etmek üzere, şirketler güney Kore’nin kapısını çaldığında ise,
Amerika’da siber saldırı, Batı, Orta ve Doğu Avrupa’da hükümetlerin aşırı ‘fırsatçılar’ın fiyat arttırmak için fırsat kolladıkları anlaşılmakta. Öyle ilginç
düzenlemeleri, latin Amerika’da popülizm, Asya-Pasifik’te ticari anlaşmaz- bir tablo yaşanıyor ki, çin’in sebep olduğu küresel üretimdeki aksama petrol
lıklar, Afrika’da politik belirsizlikler ve Orta Doğu’da jeopolitik belirsizlikler fiyatlarını olumsuz yönde etkilerken; yedek parça bazlı endüstriler ile tarım
1. sırada. ve gıda endüstrisi için ise küresel emtia fiyatlarının yükselişini tetikledi. Bu

24