Page 63 - Sayı-49 Ocak-Şubat 2021

Ocak-Şubat 2021 6161
OcAk-ŞuBAT 2021

çarşı iznine çıkan askerler gelirdi. Dakikalık fotoğ- ALAMİNÜTÇÜLERİN KEDİLERİ
rafların en iyi müşterileri ise yine askerler olurdu.
Bazı alaminütçüler pozlama işi için kedi beslerlerdi.
AHŞAp KAİDE ÜZERİNDEKİ KuTu Kedinin gözüne bakarak ışığın şiddetini anlarlardı.
Kedinin göz bebeği çizgi gibi ise beşe kadar, daireye
Üç ayaklı ahşap bir kaidesi vardı bu makinelerin. yakın ise ona kadar sayıp kapağı kapatırlardı. Fotoğ-
Objektifin arkasında bir kutu ile kutunun arkasında rafçı bunu yaparken müşteriler aslında ne olduğunu
bir insan başının sığabileceği genişlikte siyah bez- anlamaz, çoğu zaman kedisini seven bir fotoğrafçı
den bir torbası olurdu. Kırmızı yuvarlak bir cam- olduğunu zannederlerdi. ‘Kedi gözü’ terimi de fo-
lı delikten kutunun içini kırmızı ışık aydınlatırdı. toğraf literatürüne buradan girmiştir. Hayvanın göz
Alaminütçülerin kullandığı filmler kırmızı ışıkta bebekleri bir çeşit pozometre görevini yapardı. Son-
yanmazdı. Verilen poz önce negatif olarak yansırdı radan kedigözü makineler piyasaya çıkmıştır. Bu
ilaçlı karta. Karşıdan gelen ışığı ayarlayacak diyaf- makineler ışığa göre pozu kendisi ayarlardı.
ram ve deklanşör bu makinelerde yoktu. Sadece ob-
jektifin önünde bir kapağı vardı. ALAMİNÜT FOTOğRAFÇILIK YA DA ŞİpŞAKÇILIK BİTTİ Mİ?
Fotoğraf çekimi sırasında fotoğrafçı kapağı açar Sanat fotoğrafçılığı asla ölmez. Ara Güler, Sıtkı Fı-
kapatır. Kapağı açıp kapama hareketini havanın, rat, Gültekin Çizgen, İzzet Keribar ve adını burada
açık, kapalı veya bulutlu olmasına göre çabuk ya da sayamadığımız, ülkemizin yetiştirdiği, dünya çapında
ağır yapar. Alaminüt fotoğraf çekiminde de rötuş ünlü fotoğrafçılarımız vardır. Ancak alaminüt fotoğ-
işlemi negatif kart üzerinde yapılırdı. Pozitif kartı rafçılık, halk arasında bilinen adıyla dakikalık fotoğ-
çekmeden önce fotoğrafı çekilen birinin koyu olan rafçılık ya da şipşakçılık için, ölmüştür diyebiliriz. Zira
yüzünü biraz açmak istenirse negatif üzerinde orası alaminüt fotoğrafçılık deyince akla önce, bir zamanlar
kırmızı ekolin ile boyanırdı. Çekim işlemi tekrar ya- resmi dairelerin önünde, üç ayak üzerindeki sandık
pıldığında boyanan yerler açık çıkardı. şeklindeki fotoğraf makineleri ile fotoğraf çekme işi
gelir. Dakikalık diye anılmasına karşın fotoğrafçılığın
BANYO FOTOğRAF KuTuSuNuN İÇİNDE OLuRDu bu dalında azımsanamayacak bir emek vardır.

Filmin banyosu fotoğraf kutusunun içinde yapılır. Bence bir sihirbazlık işiydi alaminüt fotoğrafçılık. İlaç-
Tespit banyosu da kutunun içindedir. İki banyodan lı kartlar, fotoğraf banyoları, o üç ayaklı sihirli aletin
geçen negatifin üzerindeki ıslaklık sıyrılır ve makine- içindeydi. Müşteriniz olan modelinizi üç ayaklı ma-
nin objektifinin karşısındaki kopya ahşabına baş aşağı kinenizin karşısına bir sandalyeye oturtacaksınız. Ona
yapıştırılır. Tekrar çekilen fotoğrafta negatifte bulunan gerekli pozu verdireceksiniz, kıpırdamaması için defa-
siyah yerler beyaz, beyaz yerler de siyah olarak çıkar. larca uyaracaksınız, sonra da fotoğrafın önce negatifini
Dört adet vesikalık için, negatiften pozitif kart çekilir- çekeceksiniz. Pozlama için kaç saniyelik zaman gerek-
ken kutu içerisindeki kart sağa sola, yukarı aşağı kay- lidir, bunu iyice kavramış olacaksınız. Fotoğrafı gü-
dırılarak çekim aynı kart üzerine dört defa yapılırdı. nün hangi saatinde çekiyorsanız, ışık durumuna göre
Alaminüt makine dakikalık fotoğrafları çekerdi. Haf- saniyeler ya artacak ya da eksilecekti. Ne yazık ki bu
talık fotoğraflar ise stüdyodan çıkar, haftalık çekilen kadar emeğin adı şipşakçılıktı. İnsanlar her ne kadar
fotoğrafın negatifi üzerindeki rötuş işlemi 2-3 gün yapılan bu kadar işi hafife alsalar da aslında asıl sanat
sürerdi. Rötuş işi fotoğrafçılar arasında birbirine göre buydu. Maalesef alaminüt fotoğrafçılığın bitmiştir.
yeteneğinin derecesini gösteren bir işlemdi. Makyaj
bilmeyen insanın fotoğrafına makyaj yapıp verildi-
ğinde çok hoşuna giderdi. Çizgiler, morluklar, lekeler,
sivilceler yok edilir, pırıl pırıl yüzlü bir insanın fotoğ-
rafı olarak verilirdi. Kendisi olmaktan uzaklaştırılmış
bu makyajlı fotoğrafları müşteri daha çok severdi.

Rötuş işi negatif film üzerinde ‘H’ serisi kurşun
kalemle oynamaktır. Filme, alkol ve bir tür reçine
esaslı sıvı olan ‘matolen’ denilen lak sürülür. Bu
madde kalem darbelerinin tespitini sağlar. Bir de
ıslak rötuş vardır ki bu da filmi banyo yaparken ya-
pılan müdahaledir.