Page 30 - Sayı-64 Temmuz - Ağustos 2023

30
30 T DEĞERLENDİRME

İŞ HUKUKU UYGULAMASINDA

KARŞILAŞILAN SORUNLAR - 1

Fazla çalışma, iş hukuku uygulaması içerisinde, iş- imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye
çilik alacakları kapsamında uyuşmazlıklara neden kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla
olmaktadır. Bu konuda işçilik alacaklarında oldukça bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça,
sorun yaşanmakta olup, Yargıtay’ın zaman zaman imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının
görüş değiştirdiği tespit edilmekle beraber fazla ça- ödendiği varsayılır.
lışmaya ilişkin uyuşmazlıkların sürekli olarak yargı- Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları,
lamayı meşgul ettiği ve yerine göre daha önce hiç özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri
AV. DOÇ. DR. üzerinde düşünülmemiş konuların dahi uyuşmazlık iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalış-
ALİ EKİN olarak mahkemelere taşındığı görülmektedir. manın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumun-

İş Kanununa göre haftalık çalışma süresi en çok kırk da tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi
beş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre işyerin- gerekir. Özellikle uygulamada mahkemelerde yazılı
de haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek delil olmaması halinde fazla çalışma tespitlerinin ço-
uygulanır. Fazla çalışma, İş Kanunu’nda gösterilen ğuna tanık beyanları ile hükmedildiği görülmekte-
haftalık çalışma saatinin aşılması ile yapılan çalışma dir. İşyerlerinde puantaj kaydının tutulması halinde
olarak adlandırılır. Yani haftalık 45 saati aşan çalış- Yargıtay’a göre tanık beyanlarına geçilmeden önce
malar fazla çalışmadır. Fazla çalışma yaptırmak için puantaj bilgilerinin detaylı olarak incelenmesi ge-
işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Fazla çalışma rektiği, puantaj kayıtlarına göre bir sonuca varılma-
ihtiyacı olan işverence bu onay iş sözleşmesinin ya- sının olanaklı olduğu durumlarda, tanık beyanlarına
pılması esnasında ya da bu ihtiyaç ortaya çıktığında itibar edilerek yapılan fazla çalışma hesaplamasının
alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır. Fazla çalışma doğru olmayacaktır.
veya fazla sürelerle çalışma yapmak istemeyen işçi Uygulamada oldukça fazla görülen durumlardan bi-
verdiği onayı otuz gün önceden işverene yazılı olarak
Fazla çalışmanın bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilir. risi de işçilerin fazla çalışma yaptığına yönelik tanık-
lık yapanların, daha doğrusu tanık olarak dinlenen-
ispatı konusunda İş Kanunu kapsamında fazla çalışmalarda, her bir lerin işyerinin çalışma koşullarını bilemeyeceği için
işyeri kayıtları, saat fazla çalışma için işçiye verilecek ücret normal çok sağlıklı bilgi veremeyeceği düşünülmektedir.
özellikle çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüz- Gerek hesaplanması gerekse de iş davalarında tuttu-
işyerine giriş de elli yükseltilmesiyle ödenecektir. Yine İş Kanunu ğu toplam alacak miktarı düşünüldüğünde fazla ça-

çıkışı gösteren kapsamında fazla çalışma yapan işçi isterse, bu çalış- lışma gibi bir konuda işyerinin işçisi olmayan işçile-
belgeler, işyeri iç malar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her rin tanıklığına itibar edilmemesi, hatta bu konudaki
yazışmaları delil saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı serbest zaman beyanlarının da alınmaması gerektiği görüşündeyiz.
Öte yandan Yargıtay da bu tarz uyuşmazlıklarda
olarak kullanabilecektir. Bu süre nispi emredici nite-
niteliğindedir. likte olup sözleşmelerle işçi lehine artırılabilecektir. benzer yönde kararlar vermiştir.
Ancak, fazla İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalış- Yine uygulamada sık karşılan durumlardan birisi de
çalışmanın ma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan davacı tanıklarının davacıdan daha önce işyerinden
yazılı belgelerle kullanabilir. ayrılmış olması yahut da aynı anda hiç çalışmamış
kanıtlanamaması Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını olmalarıdır. Ayrıca davalı işverene karşı dava açan

durumunda ispatla yükümlüdür. İşçi fazla çalışma yaptığını her işçilerin birbirlerine tanıklık yaptıkları da bilinen
tarafların, tanık türlü delilin yanı sıra tanık beyanları ile de ispatlaya- bir durumdur. Yargıtay’ın bu gibi durumlara sıcak
beyanları ile bilmektedir. Uygulama açısından yazılı delil olma- bakmadığı, buna göre davacı işçi ile aynı dönemde
ması halinde fazla çalışma hususunun özellikle tanık çalışmayan yahut da aynı işverene karşı davası olan
sonuca gidilmesi beyanı ile ispatlandığı görülmektedir. Ücret bord- işçilerin birbirleri lehine yapmış oldukları tanıklıkla-
gerekir. rolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin rı kabul etmediği görülmektedir.