Page 12 - borsaaktuel-68-k

12 EKONOMİYE BAKIŞ

KÜRESEL TARIM FİYATLARI 2024’E İYİ BAŞLADI

2024’ün ilk ayı sonunda küresel gıda fiyat endeksinin 118

puana gerilemesi, 2022 ve 2023’e göre daha iyi bir yeni yıl

açılışı yaptığına işaret ediyor. Bunda küresel tahıl ve et fiyat
endekslerinin gerilemesinin etkili olduğu gözüküyor.

PROF. DR.
KEREM ALKİN Küresel tarım ve gıda fiyatları 2024’e ‘düşüş’ tren- şulları etkili. FAO, dünya ayçiçek yağı tekliflerinde
dini koruyarak başladı. 2023 yılını 118,5 puanla özellikle Türkiye’den artan ithalat talebinin etkisiyle
tamamladığını önceki yazılarımızda belirttiğimiz sınırlı bir artış gözlendiğini; buna karşılık, uluslara-
BM Gıda ve Tarım Teşkilatı’nın (FAO) Gıda Fiyat rası soya ve kolza yağı fiyatlarının ise Güney Ameri-
Endeksi (FFPI), FAO’nun gecikmeli verilere dayalı ka’dan büyük arz beklentisi ve Avrupa’da bol miktar-
düzeltmesi ile 2023 yılını 119,1 puanda kapatmış. da ürün nedeniyle düştüğünü belirtiyor. Küresel et
2024’ün ilk ayı sonunda küresel gıda fiyat endeksi- fiyatlarında ise, kümes hayvanı etinde sürekli zayıfla-
nin 118 puana gerilemesi, 2022 ve 2023’e göre daha yan küresel talep ve önde gelen ihracatçı ülkelerdeki
iyi bir yeni yıl açılışı yaptığına işaret ediyor. Küresel adz bolluğu düşüşte etkili. Küresel sığır eti fiyatları
ölçekte genel fiyat endeksinin gerilemesinde, küresel da, özellikle Okyanusya ve Güney Amerika’dan ge-
tahıl ve küresel et fiyat endekslerindeki düşüşlerin len yüksek ihracat arzının etkisiyle marjinal bir dü-
şeker fiyat endeksindeki artışı fazlasıyla telafi et- şüş gösterdi. Buna karşılık uluslararası küçükbaş eti
mesi etkili olmuş gözüküyor. Yeni yılın ilk ayında, fiyatları, yüksek küresel ithalat talebi ve Okyanus-
2023’ün son ayına göre 1,2 puanlık (yüzde 1) düşüş- ya’da kesim için azalan hayvan arzı nedeniyle artmış
te küresel süt ürünleri ve küresel bitkisel yağlar ürün durumda.
gruplarındaki sınırlı fiyat ayarlamalarının etkisi de
kayda alındı. Dünya şeker fiyatlarındaki artış ise, Brezilya’da or-
talamanın altındaki yağışların nisan ayından itiba-
Küresel genel tarım fiyatları endeksi, 2023 yılının ren hasat edilecek şeker kamışı üretimi üzerindeki
ocak ayına göre ise 13,7 puan (yüzde 10,4) altında olumsuz etkisine dair endişeler ile, Tayland ve Hin-
kaldı. Küresel tahıl fiyat endeksindeki gerilemede, distan’daki olumsuz üretim beklentilerinden kay-
küresel buğday ihracatçıları arasındaki güçlü rekabe- naklanmakta. Avrupa Birliği (AB) cephesinde ise,
tin devam etmesi ve Güney Yarımküre ülkelerinde tarım fiyatları 2022’deki yüzde 24’lük büyük sıç-
yakın zamanda hasat edilen ürün miktarı etkili oldu. ramanın üstüne, 2023’te gördüğü yüzde 2’lik artış
Küresel mısır ihracat fiyatları ise, iyileşen mahsul daha eklemiş durumda. Eurostat verileri, tarımda
“Dünya şeker koşulları, Arjantin’de hasatın başlaması ve ABD’de
fiyatlarındaki artan arzın etkisiyle keskin bir düşüş yaşadı. Küresel tüketilen mal ve hizmetleri kapsayan girdilerin ise
artış, Brezilya’da arpa ve sorgum fiyatlarında da gerileme var. Buna yüzde 5 düştüğünü gösteriyor. Zeytinyağı, patates
ve yumurta fiyatlarında sırasıyla yüzde 54, yüzde 23
ortalamanın karşılık, küresel pirinç fiyatları, geçen yılın üstüne, ve yüzde 20’lik ciddi artışlar yaşandı. Gübre fiyatları
altındaki yağışlar yeni yıla yüzde 1,2 artışla başladı. Tayland ve Pakis- 26 AB ülkesinin 22’sinde 2022 yılına kıyasla daha

ile, Tayland ve tan’dan yapılan güçlü sevkiyatlara rağmen, Endo- düşük kaldı. Buna karşılık, bitki koruma ürünleri,
nezya’nın ek alımları, yüksek kaliteli Indica pirinci
Hindistan’daki fiyatlarında artışı tetiklemiş gözüküyor. pestisitler, tohumlar ve ekim stoklarının ortalama fi-
yatlarında yüzde 9’luk artış gözlendi. AB’de, tohum
olumsuz üretim Küresel bitkisel yağ fiyatlarındaki kısmi artışta ise, ve gübre dahil olmak üzere, hammadde maliyetleri
beklentilerinden üretici ülkelerdeki mevsimsel nedenlerden oluşan gıda maliyetlerini etkileyen başlıca faktörler olmayı
kaynaklanıyor.” düşük üretim ve Malezya’daki olumsuz hava ko- sürdürüyor.