Page 53 - Sayı-44 Mart Nisan 2020

TİCARET VE HAYAT

layı ulaşması gereken yere ulaşmadığında hiçbir işe yaramıyorsa, yana, insanların saf ve düz anlamıyla değerli bulması da istişare-
size söylenilen bir söz, bir kelime belki de işin seyrini değiştirecek nin herkesçe sevilip istendiğini gösterir. İstişarenin hem sosyal,
değerdedir. Eğer kendinizden başkasını görmemek hastalığına hem de psikososyal bir kıymete sahip olduğu görülür. Kişisel ve
yani kibir ve gurura yenik düştüyseniz, verdiğiniz mücadelelerden toplumsal bir “doğru”, bir “değer” olduğu ortada iken, özellikle
galip çıkmanız mümkün olmayacaktır. çünkü, kibir ve gurur, aklın de kamusal alanda etkin olanların buna önem vermemesi düşü-
ve kalbin körlüğüdür. nülemez. Herkes için şu söz doğru ve geçerli değil midir: Bir defa
kaybolmaktansa, iki defa yol sormak daha iyidir. Danışmanı de-
Danışmak tanışmanın, tanışmak ise yoldaş olmanın yolunu açar.
ğer ve önemini bildikten sonra yine de danışma ya da istişarende
“Bir elin nesi var, iki elin sesi var” diyen atalar sözü çocukluğu-
“kıskanç olmayan akıllıya ve kinci olmayan zeki kişilere fikir da-
muzdan beri bize belletilir. Bireyin “cüz’î” aklı da diğer akıllarla
yan yana gelince küllî/tümel bir boyut kazanır. Başka akıllar bizim nış.” lokman Hekim’e isnat edilen şu söz de bu bağlamda işimize
yedek aklımız olabilir. Böylelikle daha çok görür, daha çok bilir, yarayacaktır: “İşleri denemiş kişilere danış. Zira onlar kendilerine
pahalıya mal olmuş doğru görüşleri sana bedava verirler.”
yürüdüğümüz yolda daha çok ilerleyebiliriz. Elbette istişare edi-
lecek kişilerde kimi vasıflar aranır. Bu konuda ada müşkülpesent İstişare; insanın hayat içerisinde yaptığı iş, üstlendiği görev, kar-
ve şüphecilikte aşırı gitmek doğru değildir. Sonuçta istişare et- şılaştığı sorunlar konusunda faydalanılması gereken bir imkan ol-
tikleriniz size kendisiyle bir daha istişare edip etmeyeceğinizi de duğu gibi, olgunlaşmasında da büyük etkiye sahiptir. Kişiyi alçak-
öğretecektir. gönüllülükle tanıştırır ve benmerkezcilikten kurtarır. çünkü, büyük
siyaset bilgemiz nizâmülmülk’ün dediği gibi, “meşveret yapmadan
İstişare; katmak, katılmak, birlikte olmak sonuçlarını doğurur.
icraatta bulunan liderler, bencil ve zayıf görüşlüdür.” Kim isteyebi-
çünkü istişare edeceğiniz kişinin aklından yararlanırken gönlünü
lir, bencil ve zayıf görüşlülüğü?
de kazanmış olacaksınız. Danışmaya değer bulduğunuz kişi, bir
akıl imecesindeki kader arkadaşınızdır. Bildiğimiz ve yaşadığımız Ticaret, siyaset vb. hangi alanda ve hangi konumda olursak ola-
bir gerçektir ki, değer veren değer görür. Sonuçta istişare, hem lım, istişareye önem vermek zorundayız. Bu aklı imecesi sayesinde
akıl kazanma, hem de gönül kazanma yöntemidir. Hz. Ali’nin şu aşılmaz görünen sorunlar aşılacaktır. Tersi ise husumet, kin, öfke
ve çekememezlik doğurur ki bu, toplumu yaralayacak olan bir has-
sözü, hem istişare, hem de olgun bir kişiliğin ipuçlarını veriyor: Şu
talıklar silsilesidir.
üç şey, üç şeyi bozar; kendini beğenmişlik danışmayı, acele etmek
tecrübeyi, başkalarını küçük görmek iyi düşünmeyi. Pir Sultan’la bitirelim:

Her ne kadar söylendiği gibi olmasa, kişilere özel anlamlara bü- ne kadar bilirsen bilene danış
rünüp zıddı kasıtları arkasında gizleyebiliyor olsa da, “demokra- Danışan dağları aşar mı aşar
si” kavramı, çağımızın istişareye vurgu yapan ve belki de en çok Danışmadan yola düşse bir kişi
kullanılan kavramlardandır. İyi ya da kötü niyetli kullanımları bir yorulup yollarda şaşar mı şaşar

Mart-Nisan 2020 51