Page 34 - Sayı-52 Temmuz Ağustos 2021

32 EKONOMİYE BAKIŞ

KÜRESEL ENFLASYONUN ÇÖZÜMÜ

‘VERİMLİLİK’

Enflasyonla da mücadelede öne çıkan yaklaşım ‘verimlilik’. Üzerinde

hassasiyet ile durulan ‘verimlilik’ yaklaşımı, aynı zamanda yoğun bir
‘dijitalleşme’yi de gerektirmekte. ‘Yüksek verimliliğe’ dayalı bir yatırım
ve büyüme hamlesiyle, ‘dijitalleşme’ye dayalı bir dönüşüm ve geçişle
enflasyonla mücadele önceliklendiriliyor.

PROF. DR. Başta Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü dönüşümle, hammadde, işgücü ve enerji verimliliğini
KEREM ALKİN (OECD) olmak üzere, Uluslararası Para Fonu (IMF), katlayarak, maliyet enflasyonunu dizginlemek.
Dünya Bankası ve önde gelen merkez bankalarının
öncelikli gündemi ‘küresel enflasyon’. Bu konu, dün- KÜRESEL GIDA FİYATLARINDA YENİ REKOR
ya ekonomisi ve küresel ticarete etkileri kadar, ülkele- ‘Kovid-19’ sonrası döneme yönelik olarak, üretim,
rin fiyat istikrarına yönelik etkisi açısından da önemli. yatırım ve tüketim toparlanma mücadelesi verirken,
Bununla birlikte, ilginç olan detay, uluslararası eko- ülke ekonomilerini aşırı soğutmadan enflasyonla mü-
nomi çevrelerinde konu, manşet enflasyon yüzde 5’e cadele, artık yeni yaklaşımları, verimliliğe dayalı yeni
ulaşsa bile, önde gelen merkez bankalarının tepki ver- yazılımları, yeni üretim süreçlerini gerektiriyor. Bu
meyecekleri yönünde. Çünkü, küresel ölçekte yüksel- başlık, şu anda en çok tarım ve gıda endüstrisi için ele
mekte olan enflasyonun bu yöndeki seyri geçici mi, alınmakta. Çünkü, BM Tarım ve Gıda Örgütü’nün
kalıcı mı, tartışma sürmekte. (FAO) her ay yayınladığı küresel gıda fiyatları en-
Uluslararası ekonomi çevrelerinde ağırlık görüş iki deksinde, geçtiğimiz mayıs ayı itibariyle artış oranı,
başlıkta kendisini gösteriyor. Birincisi, küresel enflas- 2011 yılının eylül ayından bu yana ki en yüksek
yondaki yükselişin geçici olduğu yönündeki görüşün oran olarak, yüzde 39,7’ye dayanmış durumda. Eylül
halen ağır basıyor olması. İkincisi, yükselen küresel 2011’den beri ilk kez, 12 aydır küresel gıda fiyatları
enflasyonla ve ülke ekonomilerine etkisiyle klasik para aralıksız yükseliyor. Aylık artış ise 2010 yılının ekim
ve maliye politikası tedbirleriyle mücadele edilemeye- ayından bu yana en yükseği.
ceği. Çünkü, ‘Kovid-19’un sebep olduğu ekonomik Küresel ölçekte tarım ve gıda fiyatları incelendiğin-
tahribatı büyümeyle telafi etmek gerekmekte. Oysa, de, FAO’nun verileri en yüksek fiyat artışının bitkisel
klasik tarzda, yani neoklasik ortodoks tedbirlerle enf- yağlarda gerçekleştiğini, onu fiyat artışı oranı olarak
lasyonu dizginleme eğilimi, büyüme ve kalkınmayı şeker, hububat, et ve son olarak süt ürünlerinin takip
olumsuz yönde etkileyebilir ve küresel pandeminin ettiğini gösteriyor. Türkiye cephesinde ise, yine mayıs
yaralarını sarmayı zorlaştırabilir. ayı sonu itibariyle son bir yıllık dönemde en yüksek

Bu nedenle, uluslararası ekonomi çevrelerinde, kü- fiyat artışı yüzde 43,54 ile lifli bitkilerde. Bu ürünü
resel pandeminin etkileriyle mücadele edilirken, yüzde 26,59 artışla hububat ve yüzde 23,68 ile bitki-
enflasyonla da mücadelede öne çıkan yaklaşım ‘ve- sel yağlar takip ediyor. Bununla birlikte, Türkiye’nin
rimlilik’. Ancak, bu defa, üzerinde hassasiyet ile du- fiyat artış oranları FAO’nun hesap ettiği küresel fiyat
rulan ‘verimlilik’ yaklaşımı, aynı zamanda yoğun bir artış oranlarının altında.
‘dijitalleşme’yi de gerektirmekte. Yani, faizleri arttırıp, TÜİK’in yeni hesap etmeye başladığı Tarım Girdi Fi-
para arzını kısarak veya kamu harcamalarını daraltıp, yat Endeksi verilerine göre ise, gübre ve toprak gelişti-
ekonomiye daha fazla vergi salarak değil; ‘yüksek ve- rici ürünlerdeki maliyet artışı son 1yılda yüzde 41,78.
rimliliğe’ dayalı bir yatırım ve büyüme hamlesiyle, Tarım sektöründe bina ve makine bakım maliyetleri
‘dijitalleşme’ye dayalı bir dönüşüm ve geçişle enflas- de hayli yükselmiş; yüzde 31 ile 32,5 arası değişiyor.
yonla mücadele önceliklendiriliyor. Sürdürülebilir- Yatırım maliyeti yüzde 23,72 artarken, tarımsal ilaç
liğe, temiz ve yenilenebilir enerjiye, sıfır karbon ve maliyeti yüzde 11,09, tohum ve dikim materyali ise
sıfır atık ilkesine, uçtan uca dijitalleşmeye dayalı bir yüzde 5,85 artmış.