Page 25 - Sayı-57 Mayıs - Haziran 2022

MAYIS-HAZİRAN 2323
MAYIS-HAZİRAN

ÜSKÜDAR İSKELESİ Haydarpaşa
İskelesi,
Boğaziçi deniz ulaşımının en çok kullanılan iske-
lelerinden biri olan Üsküdar İskelesi aynı zamanda Şirket-i Hayriye
Şirket-i Hayriye’nin Boğaz kıyılarında yaptırdığı tarafından ünlü
ilk iskele olma özelliğini taşıyor. İlk inşa edilen is- mimar Vedat
kele bugünkü yerinden daha içeride III. Ahmet Tek’e yaptırıldı.
Çeşmesi’ne daha yakında bulunmaktaydı. İlk iske- Yığma taş bina
le binası 1906’da yıkılıp yeniden yapıldı. İskelenin olarak inşa
bugünkü kuş kafesleri, süslü, oymalı bilet gişeleri edilen yapının
bulunan hali ise 1983’te inşa edildi.
* HAYDARPAŞA İSKELESİ dış cephesinde
Orhan Şahinler’in tasarımı olan modern Üsküdar çini süslemeler
İskelesi, Üsküdar’ın merkezinde, otobüs, tren ve kitabesinde 1926 tarihi bulunuyor. Kadıköy İskele- ve eski harflerle
metro servislerine ulaşım sağlayan Üsküdar Meyda- si en kapsamlı tadilatını 1959’ta yaşadı. Son olarak Haydarpaşa
nı yakınlarında yer alıyor. Üsküdar İskelesi ayrıca 1995 yılında onarılan iskelenin ikinci katında Türk
bu adla çekilmiş 1960 yapımı bir filmin de başro- çini sanatının önemli örnekleri bulunuyor. yazısı yer alır.
lünü oynuyor adeta. İşe giderken iskeleyi kullanan
Tarık’ın (Suphi Kaner) Leyla’yla (Fatma Girik) ta- Kadıköy Meydanının önemli binalarından biri olan
nışması ve birbirlerine aşık olmalarını konu alan iskelenin mimari tarzı neo-klasiktir. İskelenin alt
film amansız bir aşk hikayesini ele alıyor. kat planında 3 bölüm göze çarpar. Salonun bir tara-
fında büfe, karşısında bilet gişesi yer alır. Gemiden
HAYDARPAŞA İSKELESİ inen yolcular binanın iki yanındaki revaklı çıkış tü-
nellerinden dışarı çıkarlar. Üst katın planında ise,
Anadolu’nun İstanbul’a açılan kapısı olarak büyük
bir büyük iki küçük yolcu salonu, görevliler için 4
önem taşıyan Haydarpaşa İskelesi, Şirket-i Hayriye oda, iki yandaki revakların ve öndeki deniz cephe-
tarafından ünlü mimar Vedat Tek’e yaptırıldı. Yığ-
ma taş bina olarak inşa edilen yapının dış cephe- sindeki ortadaki 3 kapılı revak üzerinde balkonlar
sinde çini süslemeler ve eski harflerle Haydarpaşa bulunur. Balkonlar birbiri ile ilişkili değildir. Şehir
yazısı yer alır. 1915-1917 arasında yapıldığı bilinen Hatları ve Turyol vapurlarının kalktığı iskeleden
iskele, Osmanlı döneminin son eserlerinden biridir. günümüzde, Eminönü, Karaköy, Adalar, Beşiktaş,
İskelenin göz alıcı çini süslemeleri ise Kütahya çini Bakırköy ve Sarıyer’e seferler bulunuyor.
sanatının değerli ustası Mehmet Emin Bey’e aittir.

Üç salondan oluşan yatay dikdörtgen bir plana sa-
hip iskelenin ortadaki salonu, yan salonlardan daha
yüksek ve iki kat genişliğinde tutulmuş ve deniz ta-
rafına üç sivri kemerle açılıyor. Orta salonun önün-
de, yine kitleden dışarı taşan ve iki yanında birer
kapı bulunan sekizgen formlu bir gişe bölümü yer
alır. Yolcu inişlerine ayrılan yan salonlar orta salon-
dan payelerle ayrılır, bunların da kara ve deniz taraf-
larında birer kapısı bulunur.

KADIKÖY İSKELESİ

İlk vapurun 1846 yılında çalışmaya başladığı Kadı-
köy İskelesi, bugünkü bulunduğu konumdan çok
daha içerideydi. Fevaid-i Osmaniye idaresindeki va-
purların yanaştığını iskelenin yeri doldurularak bu-
günkü Kadıköy Meydanı oraya çıktı. 1915’te kagir
tarzda yapılan binanın son onarımda ortaya çıkan * KADIKÖY İSKELESİ