Page 35 - Sayı-55 Ocak - Şubat 2022

K anundaki tanımıyla “Coğrafi İşaret”, de 99 ürünle birinci sıradaki Çin ile 69 ürünle ikin- OCAK-ŞUBAT 3333
OCAK-ŞUBAT

ci sıradaki Birleşik Krallık açık ara önde bulunuyor.
belirgin bir niteliği, ünü veya diğer
özellikleri bakımından kökenin bulun-
duğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürü- Türkiye, AB nezdinde tescil edilen 7 ürün ile 3.
nü gösteren işarettir. Coğrafi işaretli gıda ürünleri- sırada. Bu ürünler, Gaziantep Baklavası, Aydın
nin kırsal kalkınma, katma değerli tarımsal üretim, Kestanesi, Aydın İnciri, Bayramiç Beyazı, Malat-
değer bazlı ihracat ve kültürel mirasın aktarılması ya Kayısısı, Milas Zeytinyağı, Taşköprü Sarım-
bakımından etkisi, eşdeğer ürünlerle kıyaslandığın- sağı. Türkiye’nin, Avrupa Birliği Coğrafi İşaret
da çok daha belirgin biçimde ortaya çıkıyor. Mevzuatı’na uygun olarak başvurusu tamamlanmış
ancak AB Komisyonu’nda tescil onayı bekleyen 26
2021 Aralık sonu itibarıyla Türkiye’de, Türk Patent tarım ve gıda ürünü bulunmakta. Diğer bir ifa-
ve Marka Kurumundan coğrafi işaret tescili almış deyle, Avrupa’da tescil bekleyen 52 ürünün yarısı
967 adet, başvurusu sürecini tamamlayarak tescil Türkiye’den. Kayseri pastırması, Aydın Memecik
edilmeyi bekleyen 768 ürün var. Tescilli ürünlerin zeytini, Afyon sucuğu, Bursa kestane şekeri, Antep
yaklaşık üçte ikisi tarım ve gıda ürünleri. fıstığı, Antakya künefesi, İnegöl köfte gibi çok bilin-
Tescil ettirenlere göre oluşan tabloya bakıldığında, dik lezzetlerimiz, coğrafi işaret almayı bekleyen bu
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı oda ve 26 üründen bazıları. Onay almayı bekleyen başvu-
borsaların bu konuyu ne denli ciddiye aldıklarını rulardan 20’si oda ve borsalar tarafından gerçekleş-
açıkça görebiliyoruz. Zira coğrafi işaret alan 383 tirilmiş. Bilhassa son dönemde başvuru sayılarında
ürünün başvurusu bu kurumlar tarafından yapılmış yakalanan bu ivme sevindirici olmakla birlikte, bu-
durumda. radaki ürünlerin arasında tek bir peynir çeşidimizin
bile olmaması ise göze çarpan en büyük eksiklik…
TPE tarafından coğrafi işaret verilmiş ürünlerimize
Türkiye sınırları içinde koruma sağlanmakla birlik- Avrupa’da coğrafi işaretli 251 farklı peynir mev-
te, yurtdışında koruma sağlamak, fiyat ve bilinirlik cut. İtalya ve Fransa 55’er peynir çeşidiyle burada
avantajı elde etmek bakımından uluslararası tescil başı çeken ülkeler. Komşumuz Yunanistan’ın da 23
de gerekiyor. Türkiye’nin en önemli ticari partneri peynir çeşidi Avrupa’da coğrafi işaret tesciliyle koru-
olan Avrupa Birliğinde bu tescili almak, bürokratik nuyor. Türkiye’deki istisnasız 7 coğrafi bölgemizin
ve meşakkatli olduğu kadar, getireceği kazanımlar de kendine has iklim ve bitki örtüsü ve hayvancılık
bakımından da bir o kadar elzem bir süreç. özelliklerini yansıtan onlarca peyniri bulunmasana
rağmen, Avrupa’da bırakın tescil edilmeyi, henüz
Avrupa Birliği’nde 3451 coğrafi işaretli ürün bu- coğrafi işaret başvurusu yapılmış bir tek peynir çe-
lunuyor ve bunların 1573’ü tarım ve gıda ürünü. şidimizin bile olmaması bile bu konuda geç kalın-
Kategorik olarak bakıldığında, et ve et ürünlerinde dığının göstergesi. Buradan hareketle, yurt içinde
354, taze ve işlenmiş meyve, sebze ve tahıllarda 461, hâlihazırda coğrafi işaret koruması altında olan 50
peynirde ise 251 tescilli gıda var. Avrupa’da
peynirimizden başlanarak, Avrupa için girişimlerde
En çok tescil edilmiş ürünü olan ülkeler sıralama- bulunulması oldukça önemli. coğrafi işaretli
sında İtalya, Fransa, İspanya, Portekiz, Yunanistan 251 farklı peynir
ve en önemli dış ticaret ayağımız olan Almanya Yalnız peynirlerimizle de sınırlı kalmadan, yüzler- mevcut. İtalya
uzun yıllardır en üstlerde yer alıyor. ce farklı ürünümüze de vakit kaybetmeden önce ve Fransa 55’er
yurt içinde akabinde de yurtdışında coğrafi işaret
Peki, AB dışı ülkelerin, Avrupa’da tescilli gıda ürün- alınması, kazandıracağı ekonomik katma değerin peynir çeşidiyle
leri neler, tescil onayı bekleyen kaç başvuruları bu- yanı sıra, coğrafyamızın ve tarihimizin zenginliğini burada başı
lunuyor? Ülkemiz açısından bir referans noktası ve içinde barındıran üretim metodlarının korunmaya çeken ülkeler.
mukayese olması bakımından meseleyi bu açıdan alınmasını da sağlayacaktır. Komşumuz
incelemek de yararlı olabilir.
Yunanistan’ın da
Türkiye’nin de içinde bulunduğu bu kategoride, Kaynakça: 23 peynir çeşidi
AB harici ülkelerin Avrupa’da 191 farklı ürünü coğ- https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food- Avrupa’da coğrafi
rafi işaretle korunuyor. safety-and-quality/certification/quality-labels/geographi- işaret tesciliyle
cal-indications-register/
Avrupa Komisyonu verilerine göre, AB dışı ülkeler- https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani korunuyor.