Page 30 - Sayı-65 Eylül - Ekim 2023

30
30 T DEĞERLENDİRME

İŞ GÜVENCESİ VE İŞE İADE DAVALARI - 1

İşçilerin işe iade davası açabilmesi için öncelikle bazı ko- yardımcısının işletmeyi tek başına sevk ve idare yetkisine
şulları sağlamaları gerekmektedir. Bu koşulları sahip ve bu sahip olması aranmamaktadır.
koşullar kapsamında kalan işyerinde çalışan işçiler iş gü- İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve
vencesine sahip olmaktadırlar. yardımcısının işçi alma ve çıkarma yetkisine sahip olup ol-
İş güvencesine sahip olan bir işçinin avantajı ne olur? Otuz madığı önemli değildir.
veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık İşyerinin bütününü sevk ve idare etme durumu için ise mut-
kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden laka işçi alıp çıkarma yetkisinin bulunması gerekmektedir.
işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da
AV. DOÇ. DR. işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmama koşulu;
ALİ EKİN geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Yani iş güven- İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde söz-
cesine sahip bir işçinin iş sözleşmesi feshedilirken belirli leşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya bel-
koşulların varlığı aranmaktadır. Aksi halde iş sözleşmesi li bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya
feshedilen işçi işe iade davası açabilir. çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi
arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş
Tanımdan da anlaşılacağı üzere işçinin iş güvencesine tabi
olabilmesi için, sözleşmesidir. Bu şekilde belirli süreli iş sözleşmesi ile çalı-
şan işçiler de iş güvencesi hükümlerine tabi değildir.
• İşyerinde en az 30 işçi çalışıyor olması,
İş güvencesine ilişkin koşullara sahip olmanın yanı sıra
• İşçinin en az altı aylık kıdeme sahip olması,
belirtilmelidir ki,
• İşçinin belirli konumdaki işveren vekili niteliğinde ol- İş güvencesinden yararlanmak için iş sözleşmesinin işve-
maması,
ren tarafından feshedilmiş olması gerekir. İş sözleşmesi
• Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmama koşullarının bir herhangi bir nedenle işçi tarafından feshedilmişse iş gü-
arada bulunması gerekmektedir. vencesi hükümleri uygulanmaz. İşçinin talebiyle işveren
Burada hemen belirtilmelidir ki, yeraltı işlerinde çalışan- tarafından uygulanan fesihlerde de aynı durum geçerlidir.
larda kıdem süresi aranmaz. Kanunda iş güvencesine tabi işçilerin iş sözleşmesi feshedi-
İşyerinde en az 30 işçi çalışma koşulu; lirken geçerli nedene dayanma koşulu aranmıştır. Geçerli
İşyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar işyerinden sayıl- nedenlerin ne olduğu Kanunda yer almış mıdır?
dığı için buralarda çalışanlar da otuz işçi sayısında dikkate Kanunda geçerli nedenler belirtilmemiştir. Ancak hangi
alınacaktır. hallerin geçerli sebep olmayacağına ilişkin bazı durumlar
İş güvencesinden İşverenin aynı iş kolundaki işyerlerinde iş sözleşmesi de- belirtilmiştir. Buna göre şu sebepler geçerli sebep olarak
yararlanmak için vam eden işçi sayısı göz önünde bulundurulacaktır. kabul edilemez,

iş sözleşmesinin İşyerinde asıl işe yardımcı işler de asıl işin dahil olduğu iş • Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işve-
renin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere
işveren kolundan sayılır. katılmak.
İşçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olma koşulu;
tarafından İş sözleşmesinin kurulduğu tarihten başlar; Fesih bildiri- • İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
feshedilmiş minin işçiye ulaştığı tarih esas alınır; Bildirim öneli dikka- • Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip
olması gerekir. te alınmaz; Deneme ve askı süreleri dahildir; Kural olarak, veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhi-
İş sözleşmesi aynı işveren nezdinde geçen süreler dikkate alınır. İşyeri ve ne idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta
başlatılmış sürece katılmak.
iş sözleşmesi devri bu kuralın istisnasını oluşturur.
herhangi bir İşçinin belirli konumdaki işveren vekili niteliğinde olma- • Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, ha-
nedenle işçi ması; milelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.

tarafından İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletme- • Doğum iznine ilişkin maddede öngörülen ve kadın işçi-
feshedilmişse nin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir lerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek.
iş güvencesi (İşK.m.2/4). • Hastalık veya kaza nedeniyle bildirim süresine ilave altı
haftalık süre içerisinde geçici devamsızlık.
İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve
hükümleri yardımcısı iş güvencesi hükümlerinden yararlanamaz. İş güvencesi ve işe iade davalarının uygulamasına ilişkin de-
uygulanmaz. İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili taylı açıklamalar için bir sonraki sayıda görüşmek üzere…