Page 43 - borsaaktuel-61-k

OCAK-ŞUBAT 4141
OCAK-ŞUBAT

Bu oranları geçecek şekilde yapılan sözleşmeler, fazla
miktar yönünden geçersizdir. Ancak bu geçici madde
sadece konutlar için 01.07.2023 tarihine kadar geçer-
lidir. İşyerleri için %25 sınırlaması geçerli değildir.
Kira bedellerinin tespiti bakımından TBK 344.
Maddesine göre Kira Tespit Davası açılabilir. Taraf-
larca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına
bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan
sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan son-
raki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygu-
lanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat
endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim
oranı, kiralananın durumu ve EMSAL KİRA bedel-
leri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun olarak
belirlenir. Yeni kira bedeli, hakim tarafından TÜFE
oranıyla sınırlı kalmaksızın belirler.

Kira tespit davasında dava açma süresi; yeni dönemin
başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte yerleşik kişilerin kendi arasında yapılan aşağıdaki
dava açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre sözleşmeler TL olmak zorundadır.
içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kira- İşyeri kira bedellerini belirlemede önemli husus-
cıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, lardan birisi de kira tutarının net mi brüt mü ol-
izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı tak- duğudur. Taraflar açıkça belirtmemişse işyeri kira
dirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli yeni kira sözleşmesinde belirlenen bedelin brüt olduğu kabul
döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar.
edilecektir. Bu ihtimalde kira bedeline KDV dahil-
Kira tespit davaları ile kira uyarlama davaları uygula- dir. Ancak tarafta kira sözleşmesinde kira bedelinin
mada karıştırılmaktadır. Kira bedeli uyarlama davası, net olduğunu karara bağlayabilir.
sözleşmenin yapılmasından sonra ortaya çıkan olağa- TBK m. 347/1 hükmü uyarınca, konut ve çatılı iş-
nüstü koşullara dayanır. Bu olağanüstü koşullar, söz- yeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin sü-
leşme taraflarından birisini ifa güçlüğüne düşürmeli resinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde
ve güçlük kendi kusurundan kaynaklanmamalıdır. bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için İşyeri kira
Sözleşmenin tarafları dışında gelişen ekonomik veya uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin
küresel koşullar, kira bedeli uyarlama davasının en ge- bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. An- bedellerini
çerli ve yaygın koşulunu oluşturmaktadır. Örneğin, cak, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu belirlemede
Covid salgını veya ülkenin içinde bulunduğu ekono- süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç önemli
mik kriz nedeniyle kira bedellerindeki aşırı artış, kira ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi hususlardan
bedelinin uyarlanması için haklı gerekçeler olarak bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir.
kabul edilebilir. Kira bedeli uyarlama davasını kiracı Kiracı, kira sözleşmesinin bitiminden 15 gün ön- birisi de kira
açabileceği gibi kiralayan da açabilir. Uyarlama dava- ceden haber vermezse kira sözleşmesi kendiliğinden tutarının net
sını açmak için herhangi bir süre veya bildirim koşulu aynı şartlarla uzar. Kiraya veren nedensiz yere kira mi brüt mü
aranmaz. Şartları oluştuğunda her zaman kira bedeli sözleşmesini süre dolması gerekçesi ile feshedemez. olduğudur.
uyarlama davası açılabilir. Kira bedelinin uyarlanma- Kira sözleşmesine eklenen bir madde ile (örnek:
sını isteyen taraf, borcunu henüz ifa etmemiş veya bu Kiracı tarafından 3 aydan haber vererek her zaman Taraflar açıkça
konudaki haklarını saklı tutarak ifa etmiş olmalıdır. belirtmemişse
kira sözleşmesi feshedebilir) bu süreye uyarak kiracı
Kira bedelinin yabancı para (döviz) olarak belir- sözleşmeyi her zaman feshedebilir. Kiracı sözleşmeyi işyeri kira
lenip belirlenmeyeceği de önemli bir konudur. feshetmeden eylemli olarak kiralayanın rızası dışın- sözleşmesinde
13.09.2018 tarihli, 30534 sayılı Resmî Gazete’de da kiralananı terk ederse makul süreyle sınırlı olarak belirlenen
yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile, kira bedelinden sorumlu olur. Kira sözleşmesi iki bedelin brüt
7/8/1989 tarihli ve 32 Sayılı Türk Parasının Kıyme- taraflı bir hukuki işlem olduğu için, iki tarafın kar-
tini Koruma Hakkında Kararın 4. Maddesi’ne aşa- şılıklı mutabakatı ile (yazılı olmalı/anahtar teslimi olduğu kabul
ğıdaki bent eklenmiştir. Bu hükme göre Türkiye’de yazılı olarak yapılmalı) feshedilebilir. edilecektir.