Page 19 - borsaaktuel-76-k

TEMMUZ-AĞUSTOS 19

Ayrıca, BM Dünya Gıda Programı (WFP) ve FAO or- lik ihracat yapacak kapasitede bir organizasyon yapı-
tak raporları dünya genelinde kıtlık merkezi sayısının sının oluşturulmasını da sağlayacaktır. Bunun yanı
artmaya devam ettiğine de işaret etmekte. Bu veriler ve sıra, İslam Kalkınma Bankası gıda arz güvenliği adına,
tespitler, küresel ölçekte gıda arz güvenliği için her ül- Sürdürülebilir Tarım Fonları oluşturulmasına öncü-
kenin dikkatli olması gerektiğine de işaret ediyor. lük edebilir. Küçük çiftçilerin desteklenmesi, tohum
Mayıs 2025 itibarıyla küresel gıda fiyatları bir miktar bankaları, iklime dayanıklı tarım teknikleri için pilot
gerilemiş, ancak yıllık bazda hâlâ yüksek seviyede. Ar- projelere de destek fonları oluşturulabilir.
jantin ve Brezilya’da güçlü tahıl hasadı, ABD’de rekor Yine, İİT çatısı altında geliştirilebilecek bir diğer proje
hasat beklentisi tahıl fiyatlarındaki düşüşte etkili olmuş tarım ve gıda üretim, dağıtım ve tedarik sistemlerinin
gözüküyor. Palm, soya, kanola, ayçiçek gibi yağlarda dijital altyapı ile entegre olması adına ‘İslami Agro-
mevsimsel üretim artışı ve arz fazlası da bitkisel yağ- Tech Platformu’ oluşturulması olabilir. Yapay zekâ ile
larda küresel fiyatların yumuşamasını sağlamış durum- tarım ürünlerinde erken hastalık tespiti, dijital toprak
da. Şekerde de zayıf seyreden küresel talep, sezonluk haritalama gibi teknolojiler yaygınlaştırılması İslam
üretim öngörülerinin beklenenden iyi olması, özellikle Ülkelerinin küresel gıda arz güvenliğinde rolünü art-
Hindistan ve Tayland’da üretim artışı beklentisiyle fi- tıracaktır. Yine, İİT ve FAO işbirliği altında bir Gıda
yatlar üzerinde aşağı yönde baskı oluşturmuş durum- Güvenliği Farkındalık Haftası organize edilerek, her
da. Buna karşılık et ve süt ürünleri fiyatları yükselmeye yıl İslam Dünyası genelinde kamuoyunu bilinçlendi-
devam ediyor. Bilhassa, sığır eti tarihi yüksek seviyede; recek kampanya ve içerik üretim süreçleri başlatılabilir
kuzu eti fiyatı da yüksek. Buna karşılık kanatlı ürünle- ve beslenme, israf, yerli üretim, kooperatifçilik konula-
rinde fiyatlar düşüşte . rında geleneksel ve yeni nesil medya mecraları ile güçlü
Mayıs 2025 verileri, küresel ölçekte belirli bir fiyat bir farkındalık oluşturulabilir.
dengelenmesine işaret etse de; et, süt ve temel protein Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İstanbul’daki İİT Zir-
kaynaklarındaki fiyat artışları, yapısal bir gıda krizine vesi’nde güçlü bir şekilde ifade ettikleri üzere, İslam
karşı hazırlık yapılması gerektiğini ortaya koymakta. Dünyasının ‘stratejik kutup’ boyutunda, küresel ekono-
Kalkınma sürecinde olan gelişmekte olan ülkeler, özel- mi-politikte bir güç merkezine dönüşmesinin önemli
likle de İslam Dünyası, ortak finansman, teknoloji, sacayaklarından birisi teknoloji ve üretimde derin işbir-
üretim ve lojistik kapasitesini geliştirmezse, gıda arz liğidir. Dünya ekonomisinde 9 trilyon dolar düzeyinde
güvenliği özellikle İslam ülkeleri ciddi şekilde tehdit GSYH üreten İİT ülkelerinin küresel GSYH’daki pay-
altına girebilir. larını ilk etapta yüzde 10’dan 15’e taşımaları elzemdir.
Bu nedenle, enerji, sanayi, havacılık ve uzay, dijitalleş-
İİT İSLAM DÜNYASINDA GIDA ARZ GÜVENLİĞİ İÇİN me alanlarında teknolojik işbirliğini zenginleştirmek ve
STRATEJİ ÜRETMELİ mevcut doğal kaynaklarından daha yüksek katma değer “İslam İşbirliği

İslam İşbirliği Teşkilatı dışişleri bakanlarının son İs- üretecek ortak yatırımlara öncelik vermek ivedi bir baş- Teşkilatı
tanbul toplantısı doğal olarak küresel ve bölgesel je- lıktır. İslam Dünyasında ekonomik dayanışmanın ku- çatısı altında
opolitik gelişmelere odaklı olsa da, İİT çatısı altında rumsallaşması adına ortak fonlar oluşturulması, İslam
küresel iklim krizi ve yükselen yeni orta sınıf nedeniyle Kalkınma Bankası’nın ödenmiş sermaye büyüklüğünü kurumsallaşmış
artan tarım-gıda arz güvenliği riskine yönelik ortak 20 milyar dolara, toplam finansman gücünü 100 milyar bir ‘Helal Gıda
politika ve stratejiler oluşturulabilir. Bunlardan ilki bir dolara yükseltmek, ek kalkınma ve yatırım bankalarının Güvenliği Ağı’
‘Gıda Dayanışma Paktı’ oluşturmak olabilir. Bunun kurulmasına ve yeni ticaret bölgeleri oluşturulmasına oluşturulması
yanı sıra, İİT çatısı altında kurumsallaşmış bir ‘Helal destek olmak büyük önem arz etmektedir.
Gıda Güvenliği Ağı’ oluşturulması da anlamlı bir adım İİT ülkelerinin mutlaka İslam Kalkınma Bankası’nın da anlamlı bir
olabilir. İlk etapta 10 veya 15 ülkenin katılımıyla İİT etki alanı genişletmek adına önemli adımlar atmala- adım olabilir.
ülkeleri arasında İslam Dünyası odaklı ticaret hacmi rı gerekiyor. Dijital ekonomi alanında İTT ülkeleri İlk etapta 10
artırılabilir ve ülkeler arasında lojistik ve standartlar arasında işbirliğini derinleştirecek bir yapının tam veya 15 ülkenin
uyumlaştırılabilir. anlamıyla hayata geçirilmesi için adımlar, ortak yeşil
Bir başka ilgi çekebilecek proje ise, Helal Agro-En- teknoloji fonu ve karbon ticaret pazarı yaklaşımlarına katılımıyla
düstri Bölgeleri ve Ortak ar-ge merkezleri oluşturmak yönelik çalışmalar hızlandırılmalı; küresel gıda güven- İİT ülkeleri
olabilir. Endonezya, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mı- liği, su paylaşımı ve afet dayanıklılığı gibi alanlarda İs- arasında İslam
sır ekseninde helal gıda üretim koridorları kurulması lam Dünyasının etkisini güçlendirmek adına bölgesel Dünyası odaklı
projenin önemli bir parçasını oluşturabilir. Söz konusu merkezler oluşturulmalıdır. İslam Dünyası için artık
üretim koridorları, hem İslam Dünyası içinde talebi sadece ‘birlik’ değil, esas ‘stratejik kutup’ ve ‘küresel ticaret hacmi
karşılayacak, hem de Afrika ve Güney Asya’ya yöne- güç merkezi’ olma zamanıdır. artırılabilir.”