Page 38 - borsaaktuel-76-k
P. 38
38
38 İŞ HUKUKU
DOĞUMA BAĞLI İZİNLERDE
İŞVERENİN TAKDİR YETKİSİ VAR MIDIR?
Konuya giriş yapmadan önce belirtilmelidir ki, hu- kımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta
kuk sistematiğinde emredici hukuk kuralları, nispi olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış
emredici hukuk kuralları ve yedek hukuk kuralları çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istek-
vardır. Emredici hukuk kuralları, tüm bireyler için leri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci do-
bağlayıcı olan ve tarafların iradesiyle değiştirileme- ğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz
yen hukuk normlarıdır. Nispi emredici hukuk ku- seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı
ralları, işçi yararına aksi kararlaştırılabilen hüküm- kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu
AV. PROF. DR. lerdir. Yedek hukuk kuralları ise, tarafların özgürce sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğ-
ALİ EKİN aksini belirleme imkanına sahip oldukları düzenle- ması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uy-
melerdir. gulanır. Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre
içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.
4857 sayılı İş Kanunu’nun Analık izni ve buna bağlı
düzenlemelere baktığımızda ifadelerin hep emredici Belirtilen bu süreler işçinin sağlık durumuna ve işin
olduğu görülmektedir. Yani başlıkta belirtilen soru- özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse
ya ilk olarak cevap vermek gerekirse işverenler İş Ka- artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.
nunu’nda yer alan düzenlemelere işçiden talep geldi- Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontrol-
ği ölçüde uymalıdırlar. Bu kapsamda İş Kanunu’nda ler için ücretli izin verilir.
belirtilen düzenlemelere aşağıda yer verilmiştir.
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile
ANALIK HALİNDE ÇALIŞMA VE SÜT İZNİNE kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırı-
İLİŞKİN DÜZENLEME lır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
İş Kanunu incelendiğinde kadın işçilere yönelik dü- İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin
zenlemeler şöyledir; kadın işçilerin doğumdan önce tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on
sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz
Kadın işçilere bir toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları izin verilir. Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu
yaşından küçük esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce ça- evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edi-
çocuklarını lıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre nene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının he-
sabında dikkate alınmaz.
emzirmeleri için eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdir-
günde toplam de, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını em-
önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu du-
zirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni
birbuçuk saat rumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bö-
süt izni verilir. sürelere eklenir. lünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre
Bu sürenin Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise günlük çalışma süresinden sayılır.
hangi saatler doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak Kadın işçilere yönelik bu düzenlemeler iş sözleşmesi
arasında ve süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya ol-
kaça bölünerek kullandırılır. Doğumda veya doğum sonrasında an- mayan her türlü işçi için uygulanır.
kulllanılacağını nenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılama-
yan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldur- KISMÎ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA
işçi kendisi mamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat KADINLARIN DOĞUM İZNİNE İLİŞKİN DÜZENLEME
belirler. Bu süre edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten
günlük çalışma itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır. İş Kanununa göre, işçinin normal haftalık çalışma
süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal
süresinden Yukarıda belirtilen ve kullanılan doğum sonrası ana- işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi duru-
sayılır. lık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun ba- munda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir.
