Page 8 - 04. İSTİB Haber Temmuz 2022 Sayı 4

04SYF8_MASTER 1.07.2022 12:03 Page 1

İSTİB Haber

İSTANBUL TİCARET BORSASI GAZETESİ G I D A & G ü n D e m & H A b e r www.istib.org.tr
Tarım ve gıdada
2050 YILINDA yatırım trendleri

w HAkAn kopuz CoğrAFYAnIn peYnİre bASTIğI DAmGA:

üresel nüfusumuz
artmaya devam ediyor.
Tarımın geleceğine ilişkin
k hakim söylem, 2050
yılına kadar dünya nüfusunun 10 rokfor
milyar insana ulaşacağı. Artan nüfusu
beslemek için gelecekte rekor
miktarlarda gıda üretilmesi gerektiği
ise aşikar. bu nedenle birçok
uluslararası kuruluş sürdürülebilir bir
gıda sistemi için çeşitli öngörülerde
bulunuyor hedefler ortaya koyuyor. Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan bir araştırma
Ancak tüm gelişmelere rağmen gıda
üretimi, tedariki ve beslenme sonucuna göre, coğrafi işaretle korunan bir ürünün perakende
üçgenindeki belirsizlikler halen ciddi değeri, tescil edilmemiş benzer bir ürünün değerinin ortalama iki
bir tehdit olarak önümüzde duruyor. katıdır. Coğrafi işaretlerin bir ürüne sağlayacağı katma değerin
bu üçgende sürdürülebilir bir
yapının inşası, 1960’ların Yeşil çarpıcı örneklerinden biri olarak, dünyanın en eski ve en ünlü
Devriminden miras kalan dar bir ürün peynirlerinden biri olan “Rokfor” peynirini incelemek istedik.
yelpazesine ve yoğun kimyasal, enerji
ve sermaye kullanımına vurgu yapan
tarım modeliyle mümkün w İzzeT erçelen satış platformlarında, coğrafi işaretli
görünmüyor. Dolayısıyla Dünya daha rokfor Charles 100 dolar, rokfor
yeşil bir devrime hazırlık yapıyor. bir üney Fransa’nın Aveyron papillon 65 dolar, rokfor Gabriel Coulet
başka değişle; küresel ekosistemlere bölgesindeki nüfusu 2 bini 75 dolar, roquefort Vieux berger 60
daha uyumlu bir dizi tekniklere… bulmayan roquefort-sur- dolar, rokfor Société Cave Abeille 50
2050 uzunca bir zaman dilimini GSoulzon kasabası, mavi dolar civarında seyrediyor.
ifade etse de, nüfusun 10 milyara renkli bir küfün en lezzetli haline ev MAvİ PEYNİR İSMİYLE
ulaşmasına sadece 30 mevsimlik ekim sahipliği yapıyor. 1925'te Fransa’da SATILANLAR
ve hasat dönemi kaldı. bu nedenle, menşe işaretini alan (Appellation
gelecekte Tarım ve gıda sistemleri d'origine) ilk peynir olan rokfor Coğrafi işaretli rokfor peynirinin
nasıl bir değişim yaşayacak? Gıdada kaynakları ve yaşanabilirlik şartlarının da bu olumsuzluğa artı yönde etkide peynirinin, 1996 yılında da Avrupa arzını artırmak mümkün olmadığından,
küresel eğilimler ne yönde olacak? bu sonuna gelmiş durumdayız. bilimsel bulunacağı tahmin edilmektedir. birliği’nde coğrafi işaret tescili dünyadaki talebi karşılamak
eğilimler hangi fırsat kapılarını veriler, “medeniyet denilen tek dişli Asıl tehdidin ise; küresel boyutta yapılmış. rokfor, adını amacıyla Fransa ve ekseriyetle
aralayacak? bizler değişimin neresinde canavarın” dünyaya taşıtmakta çok vahim sonuçlar doğurması aldığı kasabanın Avrupa ülkelerinde görüntüsü
olacağız? Hangi zorluklarla olduğu vahşî ve aşırı yükün, beklenen gıda yetersizliği ve açlık çevresindeki ve tadı bu peyniri
karşılaşacağız? gibi soruların sürdürülebilirlik sınırlarını aşmış tehlikesinin de ötesinde, insanlığın bir yerel lacaune “andıran” türevleri
cevaplarını aramak biz meraklı olduğunu söylemektedir. bu durum, varlık sorununa evrilmiş olduğu koyunlarından üretiliyor. rokfor adı
okurlarda heyecan uyandırıyor. günlük hayatlarımızda da açıkça belirtilmektedir. bütün bir dünya elde edilen yasalarla
Tüm bu sorulara ve daha fazlasına hissedilebilir hâldedir. Dünya artık olarak, elbirliği ile müdahale işlenmemiş korunduğundan,
“Tarım ve Gıdada Yatırım Trendleri hastadır, çok hastadır! edilmediği sürece, dünyamızın dev bir sütten bu ürünler “mavi
2050” adlı kitapta cevap KIT DÖNEM BAŞLIYOR sera olan Venüs gezegenine dönüşme- yapılıyor. bir peynir”
arayabilirsiniz. Her ikisi de tarım ve si ihtimâli, bilimsel bir gerçeklik olarak kilogram türünden farklı
gıda alanında geniş deneyime sahip Dünyanın hasta olarak karşımızda durmaktadır. peynir için isimlerle
olan ve şu anda ISpC (Independent nitelendirildiği tanıtımda, hastalığın 30 YILA IŞIK TUTUYOR yaklaşık 4,5 piyasaya
Science and partnership Council) bulgu ve sebepleri acı bir reçeteyle biz litre koyun sürülüyor de
sekreterliği ve konseyi için çalışan okuyuculara sunuluyor: İngilizce adı “Agricultere & Food sütü “roquefort”
rachid Serraj ve prabhu pingali İnsanlar için artık, su, topraklar ve Systems to 2050” olan bu kitap, Scala kullanılıyor. ismini
tarafından hazırlanmış olan kitap gıda maddeleri gibi, faaliyetlerimiz Yayıncılık tarafından Ahmet necdet bir koyundan yılda kullanamıyorlar.
bizlere bilimsel bir şölen sunuyor. için hayatî önemdeki bütün doğal Öğütçü çevirisiyle Türk okuru ile yaklaşık 40 kg peynirlik süt elde İnek ve koyun
girdi ve temel kaynakların son derece buluşturuldu. 5 bölümden oluşan ve ediliyor. koyunlardan akşam ve sabah sütü kullanılarak
UÇURUMUN BAŞINDA alınan sütler karıştırılarak, peynir
kıt ve sınırlı olacağı bir döneme çeşitli bilim dalından CGIAr yapılan mevzubahis türev peynirlerin
kitabın tanıtım bülteninde Dünya girmekteyiz. (Consultative Group for International mayası ile koyulaştırılıyor. Sonraki fiyatları ise 20- 40 dolar civarında bir
ekosisteminin bir portresi çizilirken şu üstelik, 2050’de dünya nüfusunun Agricultural resarch) yazarların aşamada ise, bu köydeki mağaralarda bantta konumlanmış durumda.
ifadelere yer veriliyor: 9,5 milyarı geçeceği öngörülmektedir. düşüncelerini bulabileceğiniz kitapta, doğal olarak bulunan ve buğday ile HER YIL YAKLAŞIK 20 BİN
Yüzyılımızda insanlık, bugüne Şu andaki mevcut küresel olanakların 18 makale bulunuyor. İçerik olarak, çavdar ekmeği üzerinde yetiştirilen TON ROKFOR üRETİLİYOR
kadar varlığının hiç karşılaşmamış bu nüfusu besleyebilmesinin imkânı hem mevcut sorunları anlamak hem “penicillium roqueforti” kültürleri
olduğu ağır sorunlarla yüz yüzedir. yoktur! Aşırı gübre kullanımıyla geniş de onları çözmek için bilimsel ekleniyor. Son olarak peynir roquefort- 2008-2020 yıllarında Fransa’daki
Dünyamız bir uçurumun başındadır. toprakların öldürülmüş olması, fırsatlara işaret etmesi açısından, gıda sur-Soulzon çevresindeki bu rokfor üretimini incelediğimizde,
Şimdiye kadar bir sınırı olabileceği küresel iklim değişiklikleri ve su ve tarımın gelecek 30 yılına ışık mağaralarda, tam aromasına ulaşana üretimin en yüksek olduğu 2008 yılında
akla getirilmemiş olan dünya doğal kaynaklarının çok azalmış olmasının tutabilecek önemli bir eser. kadar en az 90 gün olgunlaştırılıyor ve 20,7 bin ton, en düşük olduğu 2017
nihayetinde bu mavi benekli nev-i yılında ise yaklaşık 17,4 bin ton olarak
şahsına münhasır peynir ortaya çıkmış gerçekleştiğini görüyoruz. bu istatistik
oluyor.
yardımıyla şu bilgiyi de teyit edebiliriz:
MAğARALAR DIŞINDA Günümüzde rokfor üretimi sınırlı
YAPAY üRETİMİ YASAK sayıda üretici tarafından sadece lozère,
l'Aveyron, Tarn, Aude, Hérault ve Gard
rokforun alameti farikalarından biri bölgelerinde yapılmaktadır. peynirin
olan mavi küfün, peynirin olgunlaşması için bekletilen mağaraların
olgunlaştırıldığı mağaralar dışında kapasitesi de, üretim miktarının
yapay olarak üretilmesi kanunen artırılamıyor olmasındaki
yasaklanmış. Yani karşımızda etkenlerden biri. bunu yıllara
öyle bir peynir var ki, sari üretim rakamlarının
isminden içine zerk edilen seyrinden de net biçimde
küf mantarına, koyunların anlayabiliyoruz.
yediği yemden Türkiye olarak,
olgunlaştırılma sürecine Avrupa birliğinde
kadar her aşaması coğrafi işaretli
yasayla korunuyor. Hal tescillenmiş 7,
böyleyken, sınırlı arzı olan komisyonda bekleyen 26
bu peynirin fiyatı da gıda ürünümüz
oldukça yüksek. bulunmakla birlikte,
Ayrıca, bu peynirin bunların içinde hiçbir
lezzetinin bilinirliği gibi, maddi peynirimizin olmadığı
değeri de sadece günümüzle sınırlı noktasından hareketle, artık bu konuda
olmayabilir. bazı yabancı kaynaklarda, girişimlerde bulunulması oldukça
rokforun orta çağda ödeme aracı olarak önemli.
kullanıldığına, bu yolla vergi ödemesi Türkiye’nin her bölgesindeki coğrafi
yapıldığına dair rivayetlere yer verilmiş. zenginliği yerel üretim metotlarıyla
EN UCUZUNUN KİLOSU bizlere yansıtan yüzlerce çeşit
50 DOLAR CİvARINDA peynirimizin tescil edilmesinde,
meseleye daha geniş bakarsak, yöresel
Şu anda rokfor peyniri 7 farklı üretici ürünlerin coğrafi işaretle hem yurt hem
tarafından çeşitli markalarla üretiliyor. de en azından Avrupa sınırlarında
bu nedenle rokfor peynirinin kilogram koruma altına alınmasında geciktiğimiz
fiyatı, üretimini yapan işletmeye göre her gün, bu değerleri heba etmemize
değişkenlik göstermekte. uluslararası neden olmaktadır.