Page 27 - Borsaaktüel-48-internete

EKONOMİYE BAKIŞ

lıklandırılmış enflasyon değil; aynı zamanda GSYH reel büyüme oranı ve rüzgar enerjisi hamleleriyle üreten, 405 milyar m3’le başlayıp, ileride
beklentisi de dikkate alınır. 2020 yılı için cirosunu geçen yıla göre yüzde 1 trilyon m3’e ulaşacağı öngörülen ‘yerli’ doğalgazı hane halkının ve sa-
12,5 arttırabilmiş bir firma veya sektör, pandemiye rağmen 2019 ciro- nayinin kullanımına sunan; bunu kendi sismik arama ve sondaj gemile-
sunu koruyabilmiş demektir. Bu durumda, sanayi ve ticaret sektörlerinin riyle, kendi ‘keşif’ denizaltı robotuyla gerçekleştiren; güvenlik alanında,
yüzde 12,5’in 2, hatta 2,5 katından bile fazla ciro artış oranı yakalamış İHA veSİHA’larla, küresel ölçekte kabul görmüş savunma konseptlerini
olmaları, bir tarafta şirketlerimizin, bir tarafta da seri ve aralıksız ted- darmadağın eden; bu başarısını yerli ‘elektrikli’ otomobille daha iddialı
birlerle firmalarımızın ayakta kalmasını sağlayan Ekonomi Yönetimi’nin bir noktaya taşıyan; şimdi ise, dijitalleşmede yerli yazılım ve donanım-
tartışılmaz başarısıdır. larla küresel iddiasını ileriye taşıması gereken bir Türkiye.
Uluslararası ekonomi çevrelerinin yayınlanmış analizleri ve raporları, Bu tablonun bütünü, 2023 ve sonrasında Türkiye’yi ‘sürdürülebilir’ cari
Çin, Endonezya, Hindistan ve Güney Kore’nin ardından, 2019’a göre, işlemler fazlasına ve TCMB’nin döviz rezervini 200 milyar dolar ve üstü-
2021 ve 2022’de ekonomisi en hızlı toparlanması beklenen 5. ülkenin ne taşıyacak bir ‘stratejik manevra’ anlamına geliyor. Ekonomik bağım-
Türkiye olduğuna işaret ediyor. Bu durumda, 3. çeyrekte Türkiye’nin sızlığımızı taçlandıracak olan ‘güçlü döviz rezervi’ adına, bu ‘meydan
yüzde 5 ile 6 arasında bir büyüme yakalaması, son çeyrekte hiç büyüme okuma’dan başarıyla çıkacağız.
olmasa bile, 2021-2023 dönemini kapsayan YEP’de işaret edilen yüzde
0,3 yıl sonu büyüme oranı beklentisini yakalamanın güçlü bir olasılık Doların geleceği ve başkanlık seçimi
olduğuna işaret etmekte.
ABD tarihinin en ilginç başkanlık seçimlerinden birisini gerçekleştir-
Gerek, imalat sanayinin nabzını tutan Reel Kesim Güven Endeksi’ndeki meye hazırlanıyor. Elbette, iki aday arasındaki mücadelenin büyük bir
ana ve alt göstergelerin tümünün güçlü bir ‘V tipi’ toparlanmaya işaret merakla takip ediliyor. Tarihin en sert mesajlarla bezenmiş, adayların
etmeyi sürdürdüğü; hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerindeki neredeyse birbirlerine doğrudan hakaret ettikleri bir ortamda, tuhaf se-
pozitif toparlanmanın devam ettiği; imalat sanayindeki kapasite kullanı- naryolar da konuşulmakta. Sokaktaki vatandaşı geçelim, Facebook’un
mının yükselişini sürdürdüğü bir konjonktürde, Türkiye’nin küresel virüs kurucularından Zuckerberg’in dahi seçim gecesi ve sonrasında sokakta
salgının ortasında mal ve hizmet üretiminin ‘durdurmamayı’ başarmış silahlı çatışmalar ve adaylar lehine direnişler yaşanabileceği endişesini
ender ülkeler arasında olması, Türkiye Ekonomisi’nin küresel tedarik zin- dile getirmesi, hem seçim gününe kadar, hem seçim günü ve sonrasında
cirinde ‘güvenilir liman tedarikçi ülke’ konumunu daha da perçinlemiş yaşanacakları epey konuşacağımıza işaret ediyor.
durumda. Bu nedenle, uluslararası sistemden akmaya devam edecek yeni Bununla birlikte, uluslararası ekonomi çevreleri, Trump veya Biden’dan
siparişlerle, 2020’nin son 6 ayında ve bilhassa 2021’in ilk 6 ayında ihra- hangisinin ABD’nin bir sonraki başkanı olması halinde, küresel ekonomi-
catın büyümeye pozitif bir katkıda bulunduğuna birlikte şahit olacağız. politik sisteme ne tür etkileri olacağını da derinlemesine tartışmaktalar.
Başkan Trump’ın, seçilmesi halinde, Çin ve İran’la gerginliği daha da
Cari denge için stratejik manevra
tırmandıracağı; Körfez’de ve Orta Doğu’da İsrail lehine bölgesel denge-
21. Yüzyıl’ın ‘yükselen’ ekonomileri açısından, aralarında Türkiye’nin de leri değiştirmeyi sürdüreceği; Rusya’yla ve Avrupa Birliği ile hayli inişli
yer aldığı ve G7’nin (Gelişmiş Yediler) yerini alacağı ifade edilen E7’ler (El çıkışlı bir ilişki setinin devam edeceği anlaşılıyor. Uzmanlar, böyle bir
Üstünde Tutulan Gelişen Yediler) açısından en ‘meydan okuyucu’ nokta, tablonun ABD Doları’nın performansı ve değeri açısından hayli yorucu
savunma-güvenlik, enerji ve dijitalleşme alanında küresel rekabetin vaz- olacağı konusunda hem fikirler.
geçilmez ülkeleri arasında olmayı başarmalarıyla kendisini gösterecek. Buna karşılık, Biden’ın başkan seçilmesi halinde, Trump dönemindeki Çin,
Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya, Endonezya, Türkiye ve Güney Kore’den İran ve Orta Doğu politikalarının aynı sertlikte ve gerginliği daha da tır-
oluşan bu 7 ülke açısından, bu küresel mücadelede en önemli aşamalar- mandıracak bir şekilde yönetilmeyeceği yönündeki kanaat hayli güçlü. Bu
dan birisi, dış ticaret ve cari işlemler fazlası veren bir ekonomi olmak. noktada, ABD-Avrupa Birliği ilişkilerine de yeni bir soluk getirilmesi kuv-
Hindistan, Brezilya, Endonezya ve Türkiye bu konuda mesafe alması ge- vetle muhtemel gözüküyor. Rusya konusu ise Biden yönetimi döneminde
reken ülkeler. Çünkü, küresel rekabette ‘meydan okuyucu’ bir ülke olmak, biraz daha karışık olacak gibi gözlemlenmekte. Bu nedenle, küresel eko-
mutlaka ‘sürdürülebilir’ cari işlemler fazlası veren bir ülke olmayı ve son- nomi-politik sistem adına daha az gerginlik çıkaracak; tersine tansiyonu
rasında da ‘dış ticaret fazlası veren’ bir ülke olmayı gerektiriyor. İster bir ölçüde indirecek bir Biden’ın ABD Doları’nın değeri ve performansı
cari işlemler dengesi, ister onun bir alt başlığı olarak dış ticaret dengesi açısından daha olumlu bir sonuca sebep olabileceği düşünülüyor.
açısından ‘sürdürülebilir’ bir performans yakalamak, Türkiye’nin dünyaya Dünyanın merak ettiği en kritik konu ise, Trump’ın, yeniden seçilmesi
sattığı her mal ve hizmetin kilogramından, dünyadan satın aldığı mal ve halinde, ABD’nin işine gelmeyen projeler ve ülkeler arası işbirlikleri ne-
hizmetlere göre daha yüksek ‘katma değer’ üretmesinden geçiyor. deniyle, uluslararası hukuka aykırı ve onaylanmayan yaptırımları, am-
Yani, Türkiye’nin ürettiği her mal ve hizmeti daha yüksek verimlilikle ve bargoları uygulamaya devam edip etmeyeceği. Bunun da ötesinde, do-
daha düşük maliyetle üretmesi gerekmekte. Biz de, Türkiye olarak, işte lar cinsinden uluslararası ödeme ve transfer sistemini bir tehdit unsuru,
tam da bu nedenle, hammadde, ara mamul, işgücü, enerji, teknoloji, tehdit mekanizması olarak kullanım kullanmayacağı. Doğrusu, Biden’ın
ar-ge ve finansman maliyetlerinde daha rekabetçi bir ekonomi olmaya da, eğer sıkıştırmak istiyorsa, kendi döneminde bu tür yöntemlere baş-
odaklanmış durumdayız. Sürdürülebilir dış ticaret ve cari işlemler den- vurmasının zayıf bir ihtimal olmadığına işaret ediyor.
gesinin diğer sac ayağını ise ‘yüksek teknoloji’yle ürettiğimiz ürünlerinin Ancak, hangi başkan göreve gelirse gelsin, ABD’nin doları, dolar cinsin-
ihracatımızdaki ağırlığını arttırarak başaracağız. Türkiye, bu noktada, den uluslararası ödemeler ve para transfer sistemini bir tehdit aracı ola-
Cumhuriyet tarihinde ilk kez, cesaret verici, ‘meydan okuyucu’ başarıla- rak kullanması, ABD Doları’nın küresel rezerv para olma özelliğini doğru-
ra imza atıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın vizyoner liderliğinde, savun- dan tehdit eden en büyük hata, ABD’nin kendi topuğuna kurşun sıkması
ma-güvenlik, enerji ve dijitalleşme alanlarında ‘yerli ve milli teknoloji’ anlamına geliyor. Bu nedenle, ABD’nin bu tutumunda ısrarcı olması ha-
hamlesi hız kazanmış durumda. linde, doların geleceğinde euro, renbinmi (yuan) ve altın lehine merkez
Ekonominin ‘rekabetçi’ bir fiyatla kullanacağı elektriği yerli-milli güneş bankalarının rezervlerinde önemli pay kaybı kaçınılmaz gözüküyor.

Kasım-Aralık 2020 25