Page 65 - Sayı-43 Ocak Şubat 2020

İŞ DÜNYASI & YÖNETİM

şeyden çok ön cephedeki verilerin üst düzey karar alıcılara
iletilmesi için kurulmuştur. Oysa şirketlerin değişik inisiyatif-
lerinin yoldan çıkmamasını sağlayan geniş bir orta kademe
kadrosundan çok iç şeffaflığı ve çalışanlar arasındaki sürekli
geri bildirimdir.
Bu bağlamda yönetmenin tek yolu örgütün kolektif dehası-
nın küçük, büyük tüm kararlarla ilgilenmesini sağlamaktır.
Bu da açıklık, şeffaflık ve çok fazla yanal iletişim gerektirir.
İnsanları çekinmeden konuşmaya teşvik eden, tutkularının
peşinden koşmaya izin veren, seçkinlerin bilgeliği yerine iş
arkadaşlarının bilgeliğini geçiren ve bürokrasinin batağın-
dan büyük ölçüde kurtulmuş bir yönetim. Açık, düz, işlene-
bilir, hiyerarşik olmayan bir sistem. İş idaresi okuluna git-
tiğinizde bilgelikle birlikte yukarıdakileri yadsıyan pek çok
dogmayı alırsınız. Okul ve iş yerinde öğrenilen, genellikle çoğu kuruluşta kontrol, standart işletme prosedürleri, sıkı
açıkça konuşulmayan ve çoğunlukla dikkatle incelenmeyen nezaret, ayrıntılı rol tanımları, çok az öz yönlendirmeli za-
inançlar. Hepimiz doğru varsaydığımız inançların tutsağıyız- man ve üstlerin sık sık yaptığı gözden geçirmelerle sağlanır.
dır. Teamülün ve dogmanın kalesine kapatılmış hapishane Bu mekanizmalar insanları kesinlikle dize getirir, ama aynı
kuşlarıyızdır, çoğunlukla esaretimizin farkında değilizdir. zamanda girişimciliğe, yaratıcılığa ve tutkuya gem vurur.
çoğumuz kendi deneyimimizin normlarına benzemeyen yö- İnsanlar çoğu zaman, o sürecin hizmet ettiği amaçlara ulaş-
netim uygulamalarını gözümüzde canlandıramayız. dilimiz manın başka yolları üzerinde derin düşünmemiş oldukları
bile inançlarımızın tutsağıdır. Emir komuta zinciri, piramit, için, zamanı çoktan dolmuş bir yönetim sürecini savunurlar.
patron, ast, doğrudan bağlı, örgütsel kademe, yukarıdan Betonlaşmış bir inanç karşısında, bu inanç kimin çıkarlarına
aşağıya, aşağıdan yukarıya, basamaklar. Hiyerarşi yönetim hizmet ediyor diye sormak gerekir.
sözlüğüne nasılda nüfuz etmiş. Bütün yönetim ortodoksluklarının anası, çoğu yöneticinin yö-
Yönetime ilişkin inançları çoğu başkalarından mirastır. Hepsi neticiler olmadan yönetilemeyeceğine inanmalarıdır. Mevcut
ikinci eldir. Ünlü CEO’lar, yönetim guruları, profesörler. çoğu yönetim söyleminde örgütü yöneticiler temsil ederler, çalı-
yaşamıyor bile. şanlar yalnızca duruma bağlı bir kaynak gereksinimidir. Köklü
şekilde yer etmiş yönetim inançları yerleşik örgütsel hiziplerin
çalışan kavramı da yakın zamanlara ait bir icattır. Tüm za- çıkarlarına hizmet eder.
manlar için geçerli bir sosyal sözleşme değildir. Ürettiğini
değil de zamanını satmak, çalışmanın hızını saate göre Ölçek ve verimlilik avantajlarının peşinden koşulması işçileri
ayarlamak, tam olarak belirlenmiş aralarda yemek ve uyu- daha önce büyük ölçüde kendi kendilerini yönetmelerini sağ-
mak, upuzun günleri aynı küçük işi durmaksızın tekrarlaya- lamış olan temel girdilerden kopardı. Yaygın bir yönetici sını-
rak geçirmek, bunların hiçbiri doğal insan içgüdüsü değildir. fının büyümesi kaçınılmaz oldu.
Yönetim uygulamalarının çok azı doğa yasasına dayanır. çalışanların akıl ve deneyimlerinde bir yetersizlik yoktur,
Yönetimin hızını ve kapsamını kısıtlayan insan doğası değil müşterilerden, iş ortaklarından, nihai üründen, iş sahiple-
bizim sorgulanmamış inançlarımızdır. rinden ve büyük finansal tablodan çoğu kez kopuk oldukları
için, enformasyon ve bağlam eksikliği vardır. İçeriden kont-
çok fazla yetki çok az insana verilmiştir. Yetki tepede top-
landığında birkaç üst yönetici şirketin değişme kapasitesini rol uygulamaktan yoksun bırakıldıkları için yukarıdan gelen
kendi istekliliklerine veya değişme yeteneklerine tutsak ede- kontrolü kabul etmek zorunda bırakılmışlardır.
bilirler. Kariyerleri, becerileri ve zihin modelleri statükoyla çağdaş yönetim inanç ve uygulamalarımızı kaçınılmaz kılmış
ayrılmaz derecede kaynaşmıştır ve başka bir seçeneği hayal olan uzun zaman önce yapılmış tercihlerdir. İlgisiz çalışanlar,
bile edemezler. Mevcut stratejiye kuşku düşürecek enformas- sakatlanmış buluşçuluk, esnek olmayan örgütler. Yüzyıldan
yonu ya yok sayarlar ya da budarlar. Tepedeki birkaç yöneti- fazla bir süre önce icat edilmiş bir yönetim modelinin yan
ciye ne kadar çok güç verirseniz sistem o kadar az esnek olur. etkileriyle uğraşmaktayız.

Ocak-Şubat 2020 63