Page 42 - borsaaktüel-54k

40 İSTİB 97 YAŞINDA

Ziraat adıyla önemli bir bürokratik kurul oluşturul-
du. Meclisin en önemli görevlerinden biri de daha
önce İstanbul’da resmen kurulmuş olan tahvilat
borsası dışında yeni borsaların, nakit ve ticaret bor-
salarının açılmasını sağlamak ve buna dair gerekli
yasal ve kurumsal alt yapıyı hazırlamaktı. Bu bağ-
lamda Meclis, ilk etapta Avrupa’daki benzerlerine
uygun bir borsa tellalları nizamnamesi hazırlayacak
ve ileride kuruluşu tamamlanacak ticaret borsaları-
nın da idaresini üstlenecekti.

1886: BORSALAR NİZAMNAMESİ

1886 tarihli Umum Borsalar Nizamnamesi ülke-
SULTANAHMET MEYDANI’NDA BULUNAN VE GÜNÜMÜZDE MARMARA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ’NÜN mizde bir süre sonra peyder pey açılmaya başlanacak
KULLANDIĞI BİNA, OSMANLI’NIN TİCARET VE ZİRAAT NEZARETİ BİNASI İDİ
olan ilk ticaret ve zahire borsaları ile İstanbul Ticaret
kuruldu. Eğitim ve öğretim işlerini de üstlenerek ve Zahire Borsası’nın yasal dayanağı olacaktı.
Meclis-i Umur-ı Nafia (Bayındırlık İşleri Meclisi)
adını alan teşkilat, 1839’da Umur-ı Ticaret ve Zi- İLK YASAL METİN: 1902 BORSA NİZAMNAMESİ
raat Nezareti’ne (Ticaret ve Ziraat İşleri Nezareti) 1901’de sadrazam olan Küçük Said Paşa da selefi
bağlandı. Daha sonra, 1843’de, Maliye Nezareti Halil Rıfat Paşa gibi İstanbul’da zahire borsası tesi-
bünyesinde Ziraat Meclisi olarak faaliyetlerini sür- sine taraftardı. Çünkü borsalar olmayınca fiyatları
dürdü. 1845’de ziraat, sanayi ve ticaretin ıslahı ve muhtekir tüccarlar ve komisyoncular belirleyerek
yaygınlaştırılması maksadıyla tesis edilen Ticaret halkın zarara uğramasına sebep oluyordu. Dönemin
Nezareti’ne bağlı bir kuruluş haline geldi.
Osmanlı Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilen 6
Haziran 1902 tarihli nizamname, Dersaadet (İstan-
1876: MECLİS-İ TİCARET VE ZİRAAT
bul) Ticaret Borsası için hazırlanmış ilk yasal metin-
1876’da, Ticaret Nezareti’nde Meclis-i Ticaret ve di. Buna göre Dersaadet Ticaret ve Zahire Borsası,
Ticaret Odası’nın nezareti altında olacak ve ihtiyaç
halinde Ticaret ve Nafia Nezareti’nden bir komiser
borsada görev yapacaktı. Borsada zahire, hububat,
un ve sair toprak ürünleri ile mamulat ve mensu-
catın alım ve satımı gerçekleştirilecekti. Ancak ger-
çekleşmedi.

1907: KURULUŞ NİZAMNAMESİ ONAYLANMADI
İstanbul Ticaret Odası, İstanbul Belediyesi (Şehre-
maneti) ve nihayet Ticaret Nezareti de İstanbul’da
zahire borsası açılmasının piyasalardaki karışıklığı
düzeltip çiftçinin ve halkın çıkarlarını koruyacağına
inanıyorlardı. Bu inanca Sadaret Makamı da işti-
rak edince kuruluş ile ilgili nizamname, 22 Kasım
1907’de padişaha arz edildi. Ancak sebebi belli ol-
mayan bir şekilde II. Abdülhamid bu nizamnameyi
onaylamadı. II. Meşrutiyet sonrasında Dersaadet
Dersaadet Ticaret Odası’nın borsa kurulması yönündeki çalış-
Ticaret ve maları akim kaldı. 1912 Balkan Savaşlarıyla başla-
Zahire Borsası yacak ve 10 yıl sürecek savaşlar döneminde ise konu
Nizamnamesi bir daha gündeme gelmedi.