Page 40 - borsaaktüel-54k

38 İSTİB 97 YAŞINDA PROF. DR. UFUK GÜLSOY

KAPAN’LARDAN NEZARET’E

ZİRAAT MECLİSİ’NDEN ZAHİRE BORSASINA

İSTANBUL TİCARET BORSASI

UNKAPANI’NDAKİ FABRİKALAR BÖLGESİ

OSMANLI DÖNEMİ ZAHİREYİ TEDARİK EDEMEYEN GÖREVDEN ALINIRDI
UN KAPANLARI Ne var ki 18. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren
“İstanbul’a İstanbul’un iaşesinde yaşanan sorunlar artmaya baş-
getirdiği İstanbul Ticaret Borsası ve onun öncesindeki ben- ladı. Hububata yabancı maddelerin karıştırılmasa
zahirenin zer kurumların tek bir hedefi vardı: İstanbul’un ia- ya da ıslatılması bu sorunların başında geliyordu.
şesi için gerekli zahireyi en uygun fiyatla ve yeter
cinslerine oranda şehre ulaştırmak. Tüm sorunlar da ya halkın niteliği düşük ya da daha
göre esas gramajı düşük ekmek yemesine yol açıyordu.
itibariyle ikiye Osmanlı’nın klasik döneminde bu ihtiyacı “kapan” İstanbul’un ihtiyacı olan zahirenin temin edileme-
tüccarları sağlıyordu. Kapan tüccarı, İstanbul’a ge-
ayrılıyordu: Un tirdiği zahirenin cinslerine göre esas itibariyle ikiye mesi görevden azle bile yol açıyordu. Üstelik ne ka-
Kapanı tüccarı ayrılıyordu: Un Kapanı tüccarı ve Yağ ve Bal Ka- dar geçerli bir sebep olursa olsun, bu değişmiyordu.
ve Yağ ve Bal panı Tüccarı. İstanbul’un hububat ihtiyacının bü- Sözgelimi zahire işlerinden sorumlu defterdar Hacı
Kapanı Tüccarı. yük kısmını bu tüccarlar temin ediyorlardı. Bugün İbrahim Efendi, şiddetli rüzgar ve hava muhalefeti
sebebiyle İstanbul için gerekli tahılı getirtemediğin-
İstanbul’un Unkapanı namıyla maruf bölgede yerleşik bulunan den dolayı görevinden azledilerek, evinde mecburi
hububat un-kapanlarının stratejik görev yerine getiriyordu, ikamete memur edilmişti.
ihtiyacının çünkü şehir halkının ekmeği temininde birincil
vazifeleri bulunuyordu. Şehirde yokluğun öne ge-
büyük kısmını bu çilebilmesi için şehre diğer tüccarlar tarafından 1793: ZAHİRE NEZARETİ’NİN KURULMASI
tüccarlar temin getirilen zahirelerin alım önceliği her daim kapan İstanbul’un iaşe işlerine köklü bir çözüm bulmak
ediyorlardı.” tüccarlarınındı. için devlet 1793 yılında Zahire Nezareti’ni kurdu.