Page 25 - Sayı-49 Ocak-Şubat 2021

Ocak-Şubat 2021 23

pandeminin sebep olduğu ciddi aksaklıklara bağlı olarak, firmala- konuşacağımız bir yıl olacak gibi gözüküyor. Bunun birbirinden
rın tümü için ‘tedarik çeşitlendirmesi’ konusunu önceliklendirdi. önemli gerekçeleri söz konusu. Birincisi, küresel ölçekte doğu-batı
Bu noktada, salt iç tedarikle üretim yapan firmalar açısından dış aksında konteyner taşımacılığı açısından önemli zorluklardan ge-
tedarikçileri de sürece dahil etmek; salt dış tedarikçiyle çalışan- çilen bir dönem yaşanıyor. Dünyanın batısından doğusuna yönel-
lar açısından da yeni iç tedarikçiler edinmek artık daha kıymetli. miş konteyner gemileri ve konteynerler kolay kolay geri dönemi-
Bilhassa, küresel pandeminin kıtalar arası ticaret hacminde sebep yorlar. Bu nedenle, üretim için gereken emtialar, ister tarım ve gıda
olduğu dengesizlikler ve limanlarda konteynerlerin yükleme, bo- emtiası, ister maden ve metal, ister petro-kimya bazlı ürünler, ister
şaltma işlemlerinin hayli uzaması, konteyner kapasitelerini ‘altın’ otomotiv ve makine endüstrisi için yedek parça veya ara mamul,
değerine ulaştırmış durumda. ürünleri taşımak için konteyner bulunamıyor. Bu da emtiaların
fiyatını arttırmakta.
Bu nedenle, Şanghay Limanı’ndan Los Angeles Limanı’na kon-
teyner maliyeti haziran ayına göre ikiye, Rotterdam Limanı için İkinci bir nokta, giderek yoğunlaşan aşı haberleri ve Çin ekono-
ise dörde katlanmış durumda. Türkiye açısından, daha önce orta- misinde ‘Kovid-19’a rağmen güçlenmeyi sürdüren toparlanmanın,
lama 2 bin 500 dolara gelen konteyner maliyetleri, kimi güzergah- dünya ekonomisinin üretim ve büyüme performansı ve küresel ti-
lar için 7 bin dolarlara yaklaşmasına rağmen, malını satmış olan caret açısından umutları yeşertmiş olması. Bu nedenle, üretim ve
Türk ihracatçısı göndermek için konteyner bulamıyor. Bu durum, ihracat bazında gözlenen hareketlenme doğal olarak emtia talebine
bugün ve gelecekte, küresel ticarette yakın coğrafyadan tedariki ve emtia fiyatlarına yansımakta. Aynı esnada, küresel bir iklim dö-
(nearshoring) daha kıymetli hale getirecek. Türkiye’nin ‘güvenilir nemi olarak ifade edilebilecek ‘La Nina’ya ve onun sebep olduğu
liman tedarikçi ülke’ olma gücü, Avrupa, ABD, Orta Doğu, Kör- ‘kuraklık’ tehdidine yönelik endişelerin artması da, ekstra bir olum-
fez ve Afrika’dan sipariş yoğunluğunu katlayacak. suzluk olarak tarım ve gıda fiyatlarına yönelik yükselişi tetiklemiş
gözüküyor. Öyle ki, BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) aralık
Nitekim, bu gelişmenin Türkiye’nin ihracat verilerine yansıması- ayında yayınlanan son raporu, küresel gıda ticaretindeki ciddi hare-
nı da kırılan hacim rekorlarıyla gözlemliyoruz. Bununla birlikte, ketlenmeyle, tarım ve gıda fiyatları son 6 yılın en yüksek seviyesini
‘kovid-19’ sonrası dönemin küresel ticareti, üretici, tedarikçi fir- görmüş durumda.
maları, şirketleri eskisinden daha ciddi standartlarda iş yapmaya
zorlayacak. Firmalar, aldığı siparişi zamanında teslim edebilmek FAO’nun aylık Gıda Fiyat Endeksi, 6 aydır aralıksız olarak yükse-
adına kendileri için de hammadde ve ara mamul amaçlı geniş te- lişini sürdürmekte olan Fiyat Endeksi’nin kasım ayında ekim ayı-
darik ağları oluşturmak durumunda olacaklar. Bu nedenle, Türk na göre yüzde 3,9 ve bir önceki yılın kasım ayına göre ise yüzde 6,5
ihracatçısı için, Türk iş dünyası için daha geniş tedarik zincirleri yükselerek, endeks değeri olarak 105,0 puana ulaştığını gösteriyor.
ağını oluştururken, serbest ticaret anlaşmalarını ve bölgesel ticaret Bu artış oranları 2012’den bu yana görülmüş olan en sert yükseliş
anlaşmalarını daha yakından takip etmek ve Türkiye için farklı trendine işaret ederken, dikkatle takip edilen fiyatlar da 2014 yı-
avantajlar yakalamak hayli değerli olacak. lından bu yana görülen en yüksek fiyatları temsil etmekte. 2021
yılı sonunda küresel tahıl stoklarının da küresel stok kullanım ora-
Bu sürecin bir diğer zorlu etabı, Türk iş dünyası, Türk ihracatçısı nının yüzde 30,7’sine denk gelecek şekilde 866,4 milyona gerileye-
açısından tedarik zincirindeki hammadde ve ara mamul üreticileriy- ceği tahmin ediliyor. Bu rakam, son 5 yılın en düşük oranı olsa da,
le ilişkileri ‘değer zinciri’ kavramı üzerinden de oluşturmak olacak. yine de küresel anlamda güvenli bir seviye olarak tanımlanmakta.
Yani, söz konusu muhatapları salt üretici ve tedarikçi görmek ye-
terli olmayacak. Çünkü, ‘Kovid-19’ sonrası dönem, küresel ölçekte Londra Metal Borsası’nda ise, emtia talebinin artmasıyla birlikte,
firmalardan, şirketlerden ‘güvenilir’, ‘hijyen’ üretim ve teslimat ta- Metal Endeksi son 8 yılın en yüksek seviyesine ulaşmış durumda.
lebinin katlandığı; üstelik de bunun ‘yeşil üretim’ ve ‘yeşil tedarik’ Bakır, alüminyum, çinko, kurşun, kalay ve nikelin günlük kapanış
kurallarına göre yapılmasının talep edildiği; yeni küresel standartla- fiyatlarına göre oluşturulan endeks en son 2012 yılında 3.500 sevi-
rın istendiği bir dönem olacak. Bu nedenle, Türk ihracatçısının da yelerinde bulunuyordu. Bakır fiyatları, bakır madenlerine yönelik
yatırım eğilimindeki gerilemeye karşılık, artan talep dolayısıyla
‘hijyen’ üretim ve ‘yeşil üretim’e yönelik yeni sertifikasyonlar ve ak-
reditasyonları temin etmesi gereken bir dönem olacak. Bu zorlukları görülen fiyat artışlarına bağlı olarak, 8 yılın zirvesine çıkarak ton
başına 8 bin doların üstünü gördü. Alüminyum ise ton başına 2
aşarsak, Türkiye’yi küresel ticarette geniş fırsatlar bekliyor.
bin dolar civarında seyrediyor. Zayıflayan dolara karşı yatırımcı-
ların emtiaya daha fazla yönelmesiyle uzun pozisyonlar 10 yılın
EMTİA FİYATLARI 2021’DE RADARDA OLAcAK
zirvesine çıktı. Bu tablonun küresel enflasyona olan etkisini de
Küresel emtia fiyatları açısından 2021 yukarı doğru trendi sıklıkla yakından takip edeceğiz.