Page 6 - 09. İSTİB Haber Aralık 2022 Sayı 9

07Syf 6_MASTER 15.12.2022 09:15 Page 1

6 PİYASA ARALIK 2022

Eski Müsteşar Yardımcısı İsmail

Kemaloğlu

Tarım

piyasalarında

gelişmeler

Son aylarda gerek yurtdışı gerekse
ihracat için güvenli yol seyrediyor diyebiliriz. Geçtiğimiz
yurtiçi tarım ürünleri fiyatları yatay
yıllarda yaşanan ani yükselişlerin
aksine zamanla inişli ve çıkışlı
tahıl koridoru olmakla birlikte genel anlamda
fiyatların sakin seyrettiği bir hasat
sezonunu geçiriyoruz.
Bu gelişmelerde en önemli
faktörler olarak; rekoltenin önceki
yıllara göre daha yüksek olması,
özellikle dünyanın en büyük buğday
ihracatçısı olan Rusya’da rekor
w İSmAİl KEmAlOğlu ‘Tahıl Koridoru’ Ukrayna’da bulunan geçen yılki stokların uluslararası piyasalara ihracatı bölgesel avantajları artarak buğday üretimi gerçekleşiyor
için güvenli bir yol haline geldi. Koridorun açılmasından itibaren 10 milyon tona yakın buğday, devam edecektir. limanlara bulunması yanında ‘Tahıl Koridoru’
irkaç aydır; ‘Tahıl göre değişmekle birlikte tarım
Koridoru’ kavramı arpa, mısır, ayçiçek tohumu gibi son derece stratejik ürünlerin uluslararası piyasalara akışı ürünlerinin ülkemize ithal anlaşmasının savaşın dış ticarete
sektör paydaşlarının sağlandı. Piyasalar rahatladı, fiyatlar önemli ölçüde düştü. fiyatlarına baktığımızda verdiği olumsuz havayı dağıtması
Bhatta kamuoyunun ortalama olarak; olarak sayabiliriz.
en çok duyduğu kavramlardan ekmeklik buğdaylar Hububat, bakliyat ve yağlı tohum
oldu. Zira devletimizin özel ve Tohumlar tahminlerinde üretimden bahsedilmektedir. taraftaki ürünleri rekabetçi kalitesine göre 340-370 fiyatlarında önemli gevşemeler
anlamlı gayretleri ile dünya buğday üretiminin Hatta ilhak edilen bölgelerle kıldı, fiyatları düşürdü. Bu tabii dolar/ton, mısır 318-330 yaşandı. FAO Gıda Fiyat Endeksi son
ukrayna’da bulunan geçen rekor bir seviyede olduğu, 781 100 milyon ton üzeri bir ki Rusya devletinin çok arzu dolar/ton, arpa 335 dolar/ton, 6-7 aydır düşüş eğiliminde olup
yılki stokların uluslararası milyon tona ulaşan bir buğday üretimi etmediği bir gelişme oldu. Her DDGS 425 dolar/ton, Arjantin uluslararası piyasalarda ‘gıda
piyasalara ihracatı için güvenli üretimin gerçekleşeceği zikredilmektedir. ne kadar koridorun amacına soya küspesi 625 dolar/ton, güvenliği’ endişesi belirli ölçüde
bir yol açılmış oldu. Bu açıklanmıştır. Her ne kadar Neticede kimsenin arzu uygun hareket etmediği, ukrayna soya fasulyesi 590 giderilmiş oldu.
gelişmenin her zaman tüketimin 10 milyon ton daha etmediği savaş ortamı halen gıdaya erişim sorunu yaşayan dolar/ton, ATK 35/34 pelet Ancak her zaman jeopolitik
vurguladığımız şekilde; fazla olacağı belirtilmişse de bitmemiş olsa da; dünya ülkelere daha az ürün sevkiyatı 350 dolar/ton, fiyatlardan risklerin devam ettiğini de gözden
ülkemizin önemini artıran, yeni sezon için 267 milyon genelinde geçmiş yıllara olduğu yönünde şikayetlerde işlem gördüğünü kaçırmamak gerekir. Rusya taraftan
tahıl üssü, tarım köprüsü tonluk bir buğday stok devri nazaran daha bol bir üretimin haklılık olsa da işin ekonomik söyleyebiliriz. gelecek farklı eylemler, ABD-Çin-
vurgusuna destek veren öngörülmektedir. olduğu, ülkelerin daha az ve güç kullanma kısmını Yaşanan süreç ile ülkemize Tayvan arası gerginlik gibi
gelişmelerdir. Bunun yanında Aynı şekilde mısır için de tedirginlik hissettiği, nakliye gözden kaçırmamak gerekir. ciddi miktarda buğday, mısır, uluslararası piyasaları derin
savaşa rağmen tarım ürünleri 300 milyon tonu aşan stok fiyatları artmış olsa da tedarik Son gelişmeler ile Rusya ayçiçek tohumu dahil tarım
ticaretinin güvenli şekilde devri sözkonusudur. zincirinin işlediği, alıcı devlet taraftan yapılan açıklamalar, ürünleri uygun fiyatla ithal etkileyebilecek senaryoları da bir
işlediği yönünde uluslararası Soya fasulyesi üretiminde kurumlarının çok aceleci koridorun devreden çıkarıldığı edilmiş oldu. kenarda değerlendirmek gerekir.
piyasalara verdiği çok olumlu 390 milyon ton gibi yüksek bir davranmadığı, ‘gıda güvenliği’ yönündeki beyanlar Rakamlara baktığımızda Yurtdışı piyasalarda yaşanan
mesajlar vardır. rekolte öngörülürken, tüketim ve tarım ürünleri ticaretinin uluslararası borsalarda yılın ilk 9 ayında ülkemiz; gelişmeler yurtiçi piyasalarımızı da
Nitekim, koridorun 380 milyon tonlardadır. sürdürülebilmesi konusunda buğday, mısır, soya fasulyesi n 5 milyon 937 bin ton olumlu etkiledi. Gerçi bu yıl
açılmasından itibaren 10 Yine Ayçiçek tohumu tahıl diplomasisinin ülkemiz dahil tarım ürünlerinde %3-10 ekmeklik buğday, ülkemizde hububat üretimi geçen
milyon tona yakın buğday, üretimi 52 milyon ton, tüketim önderliğinde amaca uygun arasında hızlı bir fiyat artışına n 129 bin ton makarnalık yıla göre daha yüksek, rekolte arz ve
arpa, mısır, ayçiçek tohumu de aynı seviyelerde işlediğini belirtmiş olalım. sebep oldu. Kısa süre sonra buğday, talep dengesini sağlamada geçen
gibi son derece stratejik öngörülmüştür. (rakamlarda Burada yaşanan gelişmeyi Sayın Cumhurbaşkanımızın n 2 milyon 547 bin ton yılki stresi yaşatmıyor. Gümrük
ürünlerin uluslararası küsuratlara girmedik.) tarım ürünlerinin bir güç ve devreye girmesi ile verilen mısır, vergilerinin sıfırlanmış olması
piyasalara akışı sağlandı. Bu yıl dünya genelinde AB, strateji olarak kullanılması, olumlu mesajlar artan fiyatın n 556 bin ton Ayçiçek herkese dünya fiyatları ile ithalat
Piyasalar rahatladı, fiyatlar ABD, Güney Amerika hattında ekonomik etkisi dahil geri gelmesini sağladı. tohumu, imkanı veriyor. Sonuçta yurtiçi
önemli ölçüde düştü. Arjantin, Çin dahil kuraklık jeopololitik gelişmelerle birlikte Son durumda hattın güvenli n 2 milyon 553 bin ton soya hububat ve yağlı tohum fiyatları da
Bu gelişmeler yanında riskleri sözkonusu olsa da değerlendirmek gerekir. Rusya şekilde işleyeceği yönünde fasulyesi, yatay gidiyor. Kaldı ki kamunun
içinde bulunduğumuz hasat üretim açısından genel için uluslararası buğday teminatlar verildi. Yeni hasat n 982 bin ton arpa, İthalatı haziran ayından itibaren düşük
sezonunu rekolte ve arz-talep dengenin daha olumlu fiyatlarında yaşanacak 50 sezonuna kadar süreç bu gerçekleştirmiştir. fiyatlı buğday tahsis politikası var.
dengesi açısından önceki olduğunu belirtmek gerekir. dolar/tonluk artış toplam ihraç şekilde işleyecektir. FAO Gıda Fiyat endeksi Bu da içeride bolluğa ve fiyat
yıllardan da ayırmak gerekir. Diğer taraftan dünyanın en gelirinde en az 2 milyar Olağanüstü bir gelişme olmaz ekimde yatay seyretti denebilir. artışlarının önlenmesine katkı
ABD Tarım Bakanlığı (uSDA) büyük buğday ihracatçısı dolarlık artış demektir. ise yurtdışı piyasalar daha Bitkisel yağlar, süt ürünleri, et vermektedir.
tarafından yayınlanan Ekim Rusya’da rekor üretim ile 90 Koridorun açılması ve sürenin yatay seyirde sürecektir. ve şeker endekslerinde düşüş Birkaç ayın daha bu şekilde
ayı Hububat ve Yağlı milyon tonu aşan bir takvime bağlı olması ukrayna Rusya devleti elindeki görülürken hububat
stokları piyasaya arzetmek endeksinde artış yaşandı. devam etmesini bekliyoruz. yeni
Yurtiçi Gelişmeler zorundadır. Süreç içinde Hububat endeksi ekimde aylık yıldaki gelişmelere göre iç
piyasalarda da bir miktar fiyat
ülkemizin tarım diplomasisi
bazda %3, yıllık bazda ise %11
dahil gösterilen gayretlerle arttı. hareketi yaşanabilir.
Aylardır hububat, yağlı tohum fiyatları belirli anlayabiliriz.
bir eşikte iniş ve çıkışlı gidiyor, fiyatlarda önemli Bu dönemde fiyatı en çok artan ürün çeltik-
bir oynama yok. Mısır, buğday, arpa fiyatları pirinç oldu. Devlet tarafından geçen yılki
hasattan bugüne aynı fiyatlar etrafında dönüyor fiyatlara yaklaşık %200 artış yapılarak müdahale
diyebiliriz. Özellikle buğdayda; kamunun aylık fiyatı açıklandı. 13 Eylül tarihinde açıklanan
düzenli tahsisleri, sektördeki durgunluk, fiyatların üzerinden bir ay geçmeden 5 Ekim
ithalatlar fiyat hareketlerini engelliyor. tarihinde çeltik fiyatlarına ton başına 1000 TL
Özellikle yem sektörü mısır fiyatlarının artış yapıldı. Zaten arz açığı olan ve ithalatın
cazibesi dolayısı ile rasyoda arpa yerine mısır yeterince yapılamadığı çeltik piyasasında
kullanımını artırdı. Kanatlı sektöründe ise kamunun ürün almak için yaptığı hareketler
stoklama yerine kısa vadeli mısır alımı ağır piyasanın kilitlenmesine sebep oldu. Sanayici
basıyor. Yılın ilk 9 aylık bölümünde 2 milyon 550 ürün satınalmakta zorlanıyor. Çiftçi ürününü
bin ton civarı mısır ithalatı yapıldığını da devlete satmıyor. Piyasa adeta kilitlenmiş
gözönüne alırsak fiyatların neden artmadığını durumda. Çiftçinin beklentisi çeltik fiyatlarının
daha da artacağı yönünde. Muhtemelen bu
gelişmeler sonucu kamu ya gümrük vergilerinde
İstanbul Ticaret Borsası adına imtiyaz sahibi ayarlama yapacak veya ithalat yoluna
Yönetim Kurulu Başkanı gidecektir.
Ayçiçek tohumu fiyatları yoğun ithalat etkisi
Ali KOPuz ile çiftçi beklentisini karşılamadı. Halen iç
piyasada 12-12,5 TL/Kg ayçiçeği fiyatları
Genel Yayın konuşuluyor. Çiftçinin beklentisi daha yüksek
Koordinatörü olduğu için serzenişler devam ediyor.
şule Karadeniz
Bakliyat tarafa baktığımızda; yeşil mercimek
Genel Yayın Yönetmeni ve piyasa fiyatları 17-18 TL/Kg, nohut fiyatları 18,5-
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü 19 TL/Kg, kuru fasulye fiyatları 25 TL/Kg, kırmızı
ismail şen mercimek 14,5-15 TL/Kg aralığında işlem
görüyor. Yine sahadan aldığımız bilgilere göre
YAYIN Kurulu çiftçi kırmızı mercimekte üretim artışı sonucu
İlhan Koyunseven, Hakkı İsmet Aral, Recep Salih Al, yaşanan fiyat düşüşlerinin etkisi ile bir miktar
Alaattin Altuntaş, Ali Taş Gülen,Yavuz Hacıömeroğlu, ürününü devlete sattı. Ancak yeşil mercimek,
Mehmet Beşir Kılıç, Ömer Tekinaslan, Zeki Aslan, nohut ve kuru fasulyede kamuya ürün satışı
Zülküf Kopuz, Taha Enes Şener
olmadığı kanaatindeyiz.
eDitÖr Yeni dönem için hububat ekimleri de başladı.
Denizhan Dere
Her ne kadar kamuoyunda gündem olmuyorsa
HABer merKezi da bu yıl ekim sezonu çok kurak geçiyor. Ülke
Ahmet Yirmibeşoğlu, Hakan Kopuz, Sebahattin genelinde ekilişler kaydı. Çiftçi yağmur bekliyor.
Özkurt, Şeyda Soykan, Tümer Topal Ülkemizde üretilen buğdayın yaklaşık %80’lik
Fotoğraf-Kenan Dumanlı kısmının kuru şartlarda ve yağmura bağlı
geliştiğini gözönüne aldığımızda kuraklığın
İSTİB HABER GAZETESİ’NDE YAYINLANAN yaratabileceği muhtemel verim risklerini daha iyi
YAZARLARIN VE MAKALELERİN SORUMLULUĞU anlayabiliriz.
YAZARLARINA AİTTİR. İSTANBUL TİCARET
BORSASI’NIN GÖRÜŞLERİNİ İÇERMEZ. YAZI VE Ayçiçeği ve pamuk dahil bazı ürünlerden
HABERLER KAYNAK GÖSTERİLEREK KISMEN YA DA çiftçinin beklentilerini bulamaması sebebi ile bu
TAMAMEN KULLANILABİLİR. yıl için arpa, buğday gibi ürünlere bir miktar
iStANBul tiCAret BOrSASI / www.istib.org.tr kayış olacağını görüyoruz. Diğer taraftan şeker
Hobyar Mah. Zahire Borsası Sokak No:3 34112 pancarı fiyatlarının çiftçiyi memnun etmesi
Bahçekapı / Fatih / İstanbul / 0212 511 84 40
BASKI: İhlas Gazetecilik A.Ş. sebebi ile iç bölgelerde mısırdan bir miktar
şeker pancarına da yöneliş olacaktır.