Page 6 - 03. İSTİB Haber Haziran 2022 Sayı 3

04Syf 6_MASTER 31.05.2022 18:43 Page 1

6 PİYASA HAZİRAN 2022

Tarımın artan önemi Eski Müsteşar Yardımcısı İsmail

Kemaloğlu
yeni fırsatlar açıyor Tarım

Piyasalarında

Yaşanan Gelişmeler

Dünyanın temel
Son birkaç yıldır uluslararası
dinamiklerinde yaşanan ciddi piyasalarda gıda fiyatları, gıda
değişimlere bağlı olarak tarım ve enflasyonu temel gündemlerden biri
gıda sektörünün önemi daha iyi oldu. Enerji, su ve tarım-gıda
anlaşılmaya başlandı. Her ülke sektörünün insanlık için bugün ve
gelecekteki önemini değişik
kendi gıda güvenliği için her yazılarımızda vurgulamıştık.
türlü önlemi almaya çalışıyor. Ukrayna ve Rusya arasındaki
Ülkeler daha fazla ürünü stokta savaşın tetiklemesi ile enerji krizi,
gıda krizi ülkeleri tehdit eder hale
tutarak ihraç edecekleri miktarı
geldi. Enflasyon çoğu ülke için uzun
azaltırken, ithalatçı ülkeler de süredir görülmeyen rekorlara sahne
alternatif arayışlara giriyor. oldu. Ülkeler, gerek enerjide ve
gerekse gıdada sınırlı sayıdaki
tedarikçiye bağımlılıktan
arım ve gıda sektörü temel kurtulabilmek için alternatif
beslenme özelliği ile zaten arayışlara girdi. AB ülkeleri bu
insanlık için son derece kapsamda yeşil enerji yatırımlarına
Tönemli alandı. Ancak, üretim yoğunlaştı. Ülkemizde de
ve tüketim bölgelerinin yakınlığı, yenilenebilir enerji kaynakları için
erişilebilirlik, ağırlıklı kırsalda yatırımlar artırıldı.
yaşamanın getirdiği imkanlar ile kendi Kısa sürede bir barış umudu
gıdasını üretebilme kabiliyeti gibi çok görülmeyen savaşın uzamasına
sayıda faktör etkisi ile bu ihtiyaç çok bağlı olarak uluslararası riskler de
hissedilmiyordu. artmaktadır. İklim risklerine bağlı
Dünyanın temel dinamiklerinde arasındaki mesafelerin artıyor olması, üstünlüğü olan bazı ürün FİYATlAr bElİrlENİYOr rekolte kayıpları, gıda tedarik
yaşanan ciddi değişimlere bağlı olarak iklimsel riskler maalesef insanlığın piyasalarındaki talebin ülkemize zincirindeki bozulmalar, covid
tarım ve gıda sektörünün önemi daha geleceği için tehdit oluşturmaktadır. kayması gerekse ihracat potansiyelini Piyasalar yeni hasat sezonu için
iyi anlaşılmaya başlandı. Gıda krizi, Bu kapsamda topraklarımızı en iyi kullananbilme kabiliyetimiz tarım müdahale fiyatlarının açıklanmasını salgınının yarattığı olumsuzluklar,
gıda enflasyonu ana gündem olmaya şekilde kullanmak, doğaya ve çevreye ürünleri ihracatımızı artırmaktadır. Kur bekliyor. Muhtemelen bir iki hafta gıda milliyetçiliği, ülkelerin tarım ve
devam ediyor. Her ülke tarım sonuna kadar duyarlı davranmak avantajı yanında her pazarda özveri ile içinde açıklanır. Bizim öngörümüz; ithal gıda ürünleri için uyguladığı
milliyetçiliği kapsamında kendi gıda zorundayız. Çiftçiliğin ne kadar zor ve koşturan sektörün bu gelişmede büyük maliyetleri, artan girdi fiyatları, ekiliş yasaklama ve kısıtlamalar, lojistik
güvenliği için her türlü önlemi almaya riskli bir iş olduğu bilinci ile tarımsal payı vardır. Tabii kamunun öncü rolü teşviki yanında seçim unsuru da maliyetlerindeki ciddi artışlar,
çalışıyor. Ana üretici ve ihracatçı ülkeler üretim yapanlara daha fazla değer ve desteklerini gözardı etmemelidir. gözönüne alınarak 5.000- 6.000 TL/ton uluslararası fonların emtia
daha fazla ürünü stokta tutarak ihraç vermeliyiz. Bilmeliyiz ki, en kıymetli civarı bir fiyat olabileceği ve fiyatların piyasasına ilgisi gibi çok sayıda
edecekleri miktarı azaltırken, ithalatçı toprak sahip olduğunuz topraklardır, en ArTIŞ Eğİlİmİ öNEmlİ kademeli artış şeklinde faktörün olumsuz etkilerini zaten
ülkeler de alternatif arayışlara giriyor. kıymetli üretim ülkenizdeki üretimdir. Uluslararası piyasalarda yaşanan açıklanabileceğidir. bir süredir konuşuyorduk.
SAVAŞIN ETKİSİ Türkiye bulunduğu coğrafya ve gelişmelere rağmen tarım ve gıda dış Buğday fiyatları TMO tahsislerinin Rusya ve Ukrayna arasındaki
konumu itibarı ile önümüzdeki süreçte ticaretindeki artış eğilimi önemlidir. etkisinde, şekillenecek rekolteye göre savaş ile bütün dengeler derinden
Birleşmiş Milletler de dünya tarım ve gıda için de önemi artan bir Önümüzdeki sürecin ülkemiz için yeni seyredeceğini söyleyebilirim. Yağlı bozuldu. Sınırlı sayıda üretici ve
nüfusunun beslenebilmesi ve gıda ülke olacaktır. Üretim kapasitesi fırsatlar yaratacağına inanmaktayız. tohum fiyatları tamamen yurtdışı ihracatçı, çok sayıda yüklü alıcı ve
güvenliği için ülkelere uyarılarına yanında transit ticaretten daha fazla pay Tarım ve gıda sektöründeki dış dengelere bağlı. Bakliyatı gözden ithalatçı bir dünya denkleminin her
devam ediyor. Rusya ve Ukrayna alabilecek imkanlara sahiptir. Türkiye gelişmeler ülkemiz için yeni kapılar kaçırmayalım. Piyasa düzenleme an yeni bozulmalara hazır bir
arasındaki savaşın bir an önce son bir tarım ve gıda köprüsüdür, açabilecektir. kapsamında gıda enflasyonunu kontrol yapıda olduğunu çok kez
bulması isteniyor. Zira iki ülke tarımüssü, geçiş kavşağıdır. Yeni bir hububat hasat sezonunun etmek için kamunun yoğun ürün vurguladık. Dünya buğday
arasındaki savaş bir yandan tarım Kırsaldaki dönüşüm, çiftçinin bilgi ve arafesindeyiz. Yerel düzeyde hasat tahsislerini devam ettireceği
ürünlerinde ana üretici ve ihracatçı iki sermayeye erişim kapasitesine göre başlıyor diyebiliriz. Kış aylarında genel görülmektedir. Hasat sezonunun üretiminin %60’ını 4 ülkenin
ülkenin üretim ve ihracatını uluslararası piyasadan alabileceğimiz olarak ülkemiz iyi yağış aldı ancak başta başlayacağı mayıs ayında da tahsis gerçekleştirdiğini, ihracatının ise
engelleyerek dünya arz ve talep pay şekillenecektir. Güney Doğu Anadolu, Akdeniz ve İç yapılmış olması buna işarettir. %50’sini sadece 5 ülkenin yaptığını,
dengesini tehdit ederken, diğer yandan Bütün ülkeler gıda önceliğine Anadolu olmak üzere hububat ekilişinin Muhtemelen bu aydan sonra tahsislere dünya mısır üretiminin %65’ini 3
uluslararası tarım ürünleri ticaretinde yoğunlaştı. İran dahil bazı ülkelerde yoğun olduğu bölgelerde nisan ayı birkaç ay ara verilecek, hasadın ülke gerçekleştirirken ihracatının
bozulmalara sebep oluyor, ülkeleri gıdaya erişim endişeleri sokak yeterince yağışlı geçmedi. Hatta şekillenmesine bağlı olarak devam %68’ini sadece ABD, Brezilya ve
rasyonel davranışların dışına itiyor, olaylarına ve toplumsal huzursuzluğa özellikle Güney Doğu Anadolu bölgesi edilecek. Kamunun, çiftçi için cazip fiyat Arjantin gibi 3 ülkenin yaptığını,
yasaklamalar ve kısıtlamaları artırıyor. sebep olmaktadır. İklim riskleri ve için son günlerdeki yağışlar çok ciddi açıklarken, sanayici için piyasa fiyatının dünya soya fasulyesi üretiminin
Her ne kadar FAO Gıda Fiyat dünya genelinde yaşanacak ilave kuraklık riskinden dönüşe vesile oldu. altında aylık yüklü tahsisler yapmasını %82’lik kısmının 3 ülkede
Endeksinde Nisan ayı için cüzi gevşeme jeopolitik risklerle gıdaya erişim sorunu Bölgede her ne kadar hububat bekliyoruz. olduğunu, Ayçiçek tohumu
eğilimi görülse de ithal maliyetleri büyüyebilecektir. Bu açıdan ülkemiz ekilişlerinin ağırlığı sulu tarım yapılan dIŞ TİcArET AdImlArI üretiminde yine 3 ülkenin %70’lik
yanında kur baskısı etkisini de hisseden sahip olduğu imkanları en verimli alanlarda gerçekleşmiş ise de yağış payı bulunduğunu, kırmızı
bizim gibi ülkelerde olumsuz şekilde kullanmak zorundadır. Bu hem azlığı sulu alanlarda da kısmi olumsuz Dünya piyasalarındaki gelişmelere mercimek ihracatının tek başına
yansımalar devam edecek görünüyor. yurtiçi tüketim hem de ihracat etki yaptığı gibi sulamaya dayalı bağlı olarak ülkemizde de tarım ve gıda %58’lik kısmını Kanada’nın
Tedarik güvenliği için her şeyden potansiyelini artırabilmek için maliyetleri artırdı. Son yağışlar riskleri ürünlerine yönelik dış ticaret adımları yaptığını tekrar sizlere hatırlatmış
önce ülkelerin kendi topraklarını en önemlidir. azalttı. atılmaktadır. Kanola, aspir, mısır, soya olalım.
verimli şekilde kullanmaya yağı için 30 Haziran tarihine kadar
yoğunlaştığını söyleyebiliriz. Tarımsal dIŞ TİcArET VErİlErİ hASAT gEcİKEbİlİr gümrük vergilerinin sıfırlanması, Buğday gibi stratejik üründe her
desteklerin arttığı, teknoloji Dış ticaret rakamlarına baktığımızda; Halen yerel düzeyde kuraklık Ukrayna’dan tarımsal ürün ithalatında ne kadar dünya genelinde 300
kullanımının teşvik edildiği, üretimin un ihracatının ilk 3 aylık dönemde kaynaklı kayıplar var. Son yağışların zorunlu sertifika ve belge ibrazının milyon tonlara yakın stok
kıymetlendiği bir dönemdeyiz. geçen sezonun aynı dönemine göre 100 dolu, sel şeklinde gerçekleşmesinin askıya alınması, kuru fasulye, dökme devrediyor olsa da sözkonusu
Dünya nüfusunun artışı yanında bin ton civarı artış ile seyrettiğini, olumsuzlukları görülmekte, meyve zeytinyağı ve kırmızı mercimek stokların birkaç ülkede
kırsal nüfusun azalması, daha fazla makarna ihracatında aynı dönem bahçelerinin dolu ve şiddetli ihracatına kısıtlama bunlara örnek yoğunlaştığını, yaklaşık yarısının
tüketici için daha az çiftçinin üretmek kıyaslamasında 335 bin ton artış yağışlardan olumsuz etkilenmesi ile gösterilebilir. TÜİK tarafından nisan ayı Çin ülkesi stoklarından oluştuğunu
zorunda kalması, üretenler ile tüketenler olduğunu, bulgur ihracatında mart ayı meyve dahil buğday ve arpa için enflasyon rakamları açıklandı. Yıllık da unutmayalım.
son iki yılın en yüksek artışının kayıplar yaşanmaktadır. Bu yıl hububat TÜFE %69,97 olurken gıda enflasyonu Özellikle Ukrayna’da savaş etkisi
yapıldığı ay olarak rekoltesinin geçen yıldan daha iyi %89,10 oranında gerçekleşti. Aylık ile baharlık ekilişlerde ciddi sıkıntı
İstanbul Ticaret Borsası adına imtiyaz sahibi gerçekleştiğini, yumurta ve beyaz olacağını net olarak söyleyebiliriz. Bitki bazda bakıldığında ise en yüksek yaşandı, savaş sona ermiş olsa dahi
Yönetim Kurulu Başkanı et ihracatının da 2022 yılı ilk 3 ayı gelişimleri bölgelere göre gecikmeli enflasyon aylık %13,38 ile gıdada altyapı ve tarımsal üretim
içinde ciddi artış eğilimini seyrediyor. Muhtemelen sap, saman görüldü. Önümüzdeki aylarda yaz potansiyeli olarak birkaç yıl
ALİ KOPUz sürdürdüğünü söyleyebiliriz. eksikliği de yaşanabilir. Hasat 10-15 gün sezonunun tarımsal üretim etkisinin normalleşmenin sağlanamayacağı,
Gerek Ukrayna’nın pazar gecikebilir. olumlu sonuçları görünse de işlenmiş ekilişlerin yaklaşık 1/3’lük kısmının
Genel Yayın ürün gruplarında enflasyon baskısını
Koordinatörü hissetmeye devam edeceğiz. savaşın yoğun olduğu bölgelerde
Şule Karadeniz Genel olarak ülkemiz açısından; bulunduğu, özellikle mısır ve
Genel Yayın Yönetmeni ve hububat üretim ve tüketim dengesinde ayçiçek tohumu gibi ürünlerde %30
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü kırılganlıkların arttığını, iklim risklerinin civarı net kayıp olacağı, çok sayıda
İsmail Şen üretimi tehdit ettiğini, hayvancılık terminal ve deponun zarar gördüğü
YAYIN KURULU sektöründeki değişim sonucu insan vurgulanmaktadır.
İlhan Koyunseven, Hakkı İsmet Aral, Recep Salih gıdası olan hububatın hayvan gıdası Rusya tarafında savaşın tarımsal
Al, Alaattin Altuntaş, Ali Taş Gülen, Emre Acar, olarak daha fazla talep edildiğini, üretime olumsuz etkisi görünmüyor
Mehmet Beşir Kılıç, Ömer Tekinaslan, Zeki Aslan, ithalatın ‘gıda enflasyonu ithalatı’ ve olumlu bir üretim beklentisi
Zülküf Kopuz, Taha Enes Şener mahiyeti almakta olduğunu, ekilişlerin varsa da; yaptırım uygulamaları,
azalmakta ve verimli ovaların çok yıllık
EDİTÖR limanlardaki sıkıntılar, Karadeniz
Denizhan Dere bitkilere dönüşerek stratejik ürün olan limanlarına giden gemiler için
tek yıllık hububat, bakliyat ve yağlı sigorta sorunu, armatörlerin
HABER MERKEzİ tohumlar gibi ürünlere daha az ekim
Ahmet Yirmibeşoğlu, Hakan Kopuz, Sebahattin alanı kaldığını vurgulama ihtiyacı bölgeden ürün taşımak istememesi,
Özkurt, Şeyda Soykan, Tümer Topal hissediyoruz. ürün bedeli ödeme sorunları gibi
Düzeltme-Mutsel İşgüzar Tam da bu noktada topraklarımızı çok sayıda faktör piyasaları tedirgin
etmektedir.
Fotoğraf-Kenan Dumanlı verimli kullanabilmenin önemi ortaya 2022 yılı hasat sezonu ülkemizin
çıkıyor. Bu ülke, bir tarım ülkesidir ve
İSTİB HABER GAZETESİ’NDE YAYINLANAN net tarım ihracatçısı olan bir ülkedir. de bulunduğu coğrafyada başlıyor.
YAZARLARIN VE MAKALELERİN SORUMLULUĞU Daha fazla potansiyeli vardır. İthalatı Bu yıl için daha olumlu bir üretim
YAZARLARINA AİTTİR. İSTANBUL TİCARET sezonu bekliyoruz. Her ne kadar
BORSASI’NIN GÖRÜŞLERİNİ İÇERMEZ. YAZI VE azaltıp kendi üretimi ile ihracatı
HABERLER KAYNAK GÖSTERİLEREK KISMEN YA DA artrabilecek konumdadır. Kırsala, temel kırılgan piyasalar dolayısı ile
TAMAMEN KULLANILABİLİR. tarımsal altyapı sorunlarına, ölçek ve fiyatlar yüksek seyrediyorsa da
İSTANBUL TİCARET BORSASI / www.istib.org.tr verimlilik okaklı üretime rekolte netleşmelerine göre
Hobyar Mah. Zahire Borsası Sokak No:3 34112 yoğunlaşmalıyız. uluslararası fiyatların şekillendiğini
Bahçekapı / Fatih / İstanbul / 0212 511 84 40
BASKI: İhlas Gazetecilik A.Ş. Yeni hasat sezonunun ülkemiz için göreceğiz.
hayırlı olması temennisi ile.