Page 61 - Borsa Aktüel Eylül Ekim 2019

İŞ DÜNYASI & YÖNETİM

sürekli bir akım içerisindedir ve değişir. Akıntının mevcut Tarihsel olarak yaklaşım ve teorilerin gelişimine baktığımız-
olduğu örgütsel hayatta her şey bağlantılı olduğu diğer bir da; soyuttan somuta, basitten karmaşığa, kapalıdan açıklığa
şeyi etkiler. Kaos ve Karmaşıklık teorileri bu metafora dair yani etkileşimliliğe doğru bir gidiş seziyoruz. her bir yaklaşım
teorilerdir. Örgütleri hakimiyet araçları ve güce, kontrole kendisinden öncekinin yetersizliklerine, çözemediği sorunla-
dayalı sosyal sistemler olarak gören yaklaşım, örgüt çalı- ra bir cevap niteliğinde. İşin ilginç tarafı bu gelişimi örgütle-
şanlarını, doğal çevreyi ve küresel ekonomiyi sadece kendi rin ve yöneticilerin tekil gelişmelerinde de görmemiz.
çıkarları için sömürdüğünü savunur.
firmalar özellikle birey ve aile firmaları ilk kurulduklarında
makine tarzı bir örgütlenmeyi yansıtıyorlar. her hangi bir
TAhAKKüM ArAçlArI olArAK ÖrgüTler ürünün veya hizmetin üretimine dayalı örgütler bunlar. giri-

Örgütlerin asimetrik güç ilişkileri, kurumsal çıkarlar, ayrım- şimci yöneticiler olarak firma sahipleri de yönetim tarzlarında
cılık, sömürü, baskıcı yönetim, yabancılaştırma ve dayatma makine tarzı yönetim anlayışını yansıtıyorlar. Adeta yönetim
gibi çalışanlar üzerinde tahakküm kuran sosyal hâkimiyet ve organizasyon tarihi tekil firma ve yöneticilerin tarihinde
araçları olduğunu ifade eder. Bu metaforun temelini de yansıyor. firmalar zaman geçip büyüdükçe makine tarzı-
Weber’in yasal-ussal otorite biçimi oluşturmaktadır. Bu me- nın sorunlarının ve çelişkilerinin farkına varıp (bazen de farkı-
tafora göre örgütlerde hâkimiyet sağlayan yasalar, kurallar, na varmadan) bunların üstesinden gelmek için el yordamıyla
yönetmelikler, prosedürler ve denetim sistemleri aracılığı ile veya profesyonel danışmanlık alarak diğer yaklaşımlara geçiş
otoriteyi meşru kılan yasal-ussal otoritedir. yapıyorlar.

Bu nokta da tüm yöneticilerin farkında olması gereken çoklu
çoKlu BAKIŞ AçISI bakış açısının korunması ve tüm yaklaşımların kuvvetli oldu-

gareth Morgan’ın Örgüt ve yönetim Teorilerinde Metafor ğu kadar da zayıf yanlarının olduğunun bilinmesi.
kullanımı ile geliştirdiği yaklaşım her şeyden önce kavramsal
ve yöntemsel olarak örgüt ve yönetim meselelerine bakışta
çoklu bakış açısını korumamız gerektiğini anlatıyor bize. her Kaynak:
metaforun güçlü ve zayıf yönleri var. her metafor açıkladığı gareth Morgan, yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor, Mess
kadar gizliyor da aynı zamanda. halit Keskin, Ali ekber Akgün, İpek Koçoğlu, Örgüt Teorisi, nobel

Eylül-Ekim 2019 59