Page 61 - borsaaktüel-42k

UNUTULAN MESLEKLER

Türkiye’de tabelacılığı ilk yapan kişiler,
azınlıklar arasından çıkmış. daha sonra
onların ustalığında yetişen Türkler bu mes-
lekte kendini göstermiş ve günümüze kadar
ulaşmasını sağlamışlar. Yaşı ellinin üzerinde
olanlar mahallelerinde bulunan tabelacıları
hemen hatırlar. Ya bir merdivenin üzerine
ya da bir vitrin camının önünde ellerinde
ıstakaları, yanlarında boya kutuları ile fır-
çayla yazı yazan ustalar, birçok kişinin ço-
cukluğunda alışık olduğu manzaralardandı.

Her TAleBe Özel KOMPOzİSYOn

Tabelacı ustası için atölyesine gelen müş-
terisinin mesleğini bilmek önemlidir. nasıl
bir yazı istediğini öğrenirken müşterinin
mesleğine göre bir kompozisyon oluşturur.
Müşterinin kafasında bir şekil varsa onun
üzerinde de çalışılır. eğer yoksa daha önce
yapılan işlerden birine benzer bir şey ya da
başka bir ustanın yazdığı tabelanın değişi-
ği istenir. usta, tasarladığı ön çalışmaları
müşterisinin beğenisine sunar. Hangisi be-
ğenilmişse onun üzerinde son düzeltmeleri
yapar ve esas tabelanın çalışmasına geçer.
çoğunlukla ustalar karakalem çalışmalarını
müşterinin önünde yapar ve onun kendisine
güven duymasını sağlardı. Bütün çizimler
ve yazılar elle yapıldığı için, tabela usta- ahşap olacaksa anlaşmalı olduğu marango- benzer. Yazılan kâğıt “rulet” denilen delici
sının bilgisi, becerisi ve yeteneği ön plana za, demir profilden olacaksa da demirciye bir aletle delinir. delme işinin sağlıklı ol-
çıkardı. Fiyatta ve tasarımda anlaştıktan yaptırırlar. ması için kâğıdın altına mukavva ya da ga-
sonra tabelanın ön hazırlığına başlanır. Fi- dış etkenlere fazla dayansın, çabuk çürü- zete kâğıtları konur. rulet yoksa şablonun
yat harcanan zamana ve emeğe göre belir- mesin diye, çerçeve ahşapsa beziryağı, ver- tamamı toplu iğne ile delinerek hazır hale
lenirdi. Tabi pazarlık payı da unutulmazdı. nik gibi malzemelerle, demir profil ise yağlı getirilir. Bu gerçekten çok zahmetli bir iştir.
elbette önce yapılan işi ustanın kendisinin boya ile boyanır. Sacın temizliği bitince pas Bu işi çıraklar, bazen de kalfalar yaparlar.
beğenmesi gerekirdi. O yüzden ne malze- önleyici astar boya çekilir. Sonra bir kat do- delme işi bitince şablon usta tarafından
meden ne de işçilikten kaçınılmazdı. yurucu astar boya, daha sonra da esas ze- tabelanın üzerine itinayla yerleştirilir. daha
min boyasının birinci katı çekilir. Kuruduk- önceden hazırlanmış olan kömür tozu veya
ÖnCe SATıH TeMİzlİĞİ tan sonra ikinci kat, daha sonra da üçüncü pudra, bir parça bez ve ya pamuk yardı-
kat boya çekilerek zemin yazı yazmaya ha- mıyla şablonun üzerinde gezdirilir. Bu yolla
Orta boy tabelalar için 0,60 ila 0,80 mm. delinen yerlerden kömür tozu alta geçer ve
Boyu 4-5 m. kadar olan tabelalar içinse zır hale getirilir. Tabelanın zemini ne renk şablona çizilen yazının bir kopyası alta çı-
kalınlığı 1-1,5 milimetrelik saclar kullanılır. olacaksa kat boyaları o renkte çekilir. kar. Tabelanın zemini açık renk ise kömür
Galvaniz veya nikelaj kaplamalı saclar tabe-
lalarda kullanılmaz, çünkü bu malzemelerin ve YAzı TABelAYA AKTArılıYOr tozu, koyu renk ise sadece pudra kullanılır.
yüzeyi boya tutmaz. Tek taraflı bir tabela- Sıra yazının bu zemine göre yazılmasın- HArFlerİn BOYuTlArı ve ArAlıKlArı
nın çerçevesi yapılıp gelmiş ise önce sacın dadır. Yazılar için bir şablon hazırlanır.
pası ve yağı temizlenir. Bunun için bolca Bunun için halk arasında “dal” veya “yağlı Büyük boydaki tabelalara, harf adedi çok
zımpara kâğıdı kullanılır. Tabelanın çerçe- kâğıt” denilen bir tür kâğıt kullanılır. şab- olan bir yazı istenmişse harf şablonları kul-
velerini bazı ustalar kendisi yapar, bazen de lon kâğıdı kalitesiz şeffaf aydınger kâğıdına lanılarak yazılırdı. Yazılacak alanın ölçüleri-

Kasım-Aralık 2019 59