Page 47 - Sayı-57 Mayıs - Haziran 2022

MAYIS-HAZİRAN 4545
MAYIS-HAZİRAN

“KITLIKLAR ÜLKESİ”: ÇİN Tablo: Tarihte Yaşanan En Büyük 10 Kıtlık

Son aylarda gıda fiyatları, küresel piyasalarda tüm Yaşanan Kıtlık Ölüm Sayısı
zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak bir takım Büyük Çin Kıtlığı (1959-1961) 55 milyon
endişelere neden oldu. Küresel gıda fiyatlarının rekor
seviyeye ulaşmasında tedarik zincirindeki darboğaz- Çin Kıtlığı (1907) 25 milyon
lar, kötü hava koşulları ve tüketici talebindeki artışlar Kuzey Çin Kıtlığı (1876) 13 milyon
sorumlu faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır. Di-
ğer taraftan; Çin’in dünyadaki tahılların önemli bir Çalısa Kıtlığı- Hindistan (1783-1784) 11 milyon
kısmını stoklaması zaten Rusya- Ukrayna arasında Ukrayna Kıtlığı (1932) 7 milyon
devam eden savaştan dolayı piyasada oluşan arz- ta-
lep dengelerini iyice çıkmaza sürüklüyor. Bu denge- Doji Bara Kıtlığı -Hindistan(1789-1792) 11 milyon
sizlik de küresel gıda fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Büyük Bengal Kıtlığı- (1769-1773) 10 milyon
Geçen yıl Çin Ulusal Gıda ve Stratejik Rezerv İda- Rus Kıtlığı (1921) 5 milyon
resi, buğday stoklarının en yüksek seviyede olduğu-
nu açıklamıştı. Ancak ABD Tarım Bakanlığı Çin’in Bengal Kıtlığı (1943-1944) 2 milyon
2022’de tahıl stoklamayı sürdüreceğini tahmin edi- İrlanda Patates Kıtlığı (1845-1852) 1 milyon
yor. Bu gerçekleşirse küresel mısır rezervlerinin yüzde
69’u, pirinç rezervinin yüzde 60’ı ve buğdayın yüzde Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_famines
51’i Çin stoklarında olacak.
Çin Kıtlığı” ise insanlık tarihinin en büyük kıtlığı
International Grains Council verilerine göre, dünya olarak gösteriliyor.
buğday stokları şu an 282 milyon ton. Bu stoklarının
yüzde 51’i yaklaşık 142 milyon ton buğdaya denk Dönemin lideri Mao Zedong’un yanlış politikala-
geliyor. Diğer taraftan Çin dünya buğday üretimin rı sonucu on milyonlarca köylü tarlalarda çalışmak
yaklaşık beşte biri olan 148,5 milyon ton buğdayı iç yerine yerel demir cevheri ve kireçtaşı yatakları çı-
tüketimde kullanıyor. Yani Çin, bu strateji ile birlik- karmak, odun kömürü için ağaç kesmek, basit kil
fırınları inşa etmek ve metalleri eritmek için istihdam
te bir yıllık iç tüketimini güvence altına alacak kadar edildi. Böyle olunca köylüler gıda üretimini zoraki
buğdayı stoklamış olacak. Zaten bu strateji çerçeve- olarak terk etti. Tarımdaki işgücü eksikliğine bağlı
sinde Çin, son 3 yıldır dünyanın en fazla stok yapan
ülkesi durumunda. olarak iç tüketimde kullanılan tahıllar için daha az
ekim yapıldı. Sonucunda ise yaklaşık 30 ila 55 mil-
Peki Çin neden bu kadar çok tahıl stokluyor? soru- yon kişinin açlık ve buna bağlı sebeplerden dolayı
sunun cevabını ararken bu devasa iç tüketimini göz telef olduğu tahmin ediliyor.
ardı etmemeliyiz. Çünkü Çin, binlerce yıldır tahıl Çoğu kıtlıkta olduğu gibi, bu döneme ait kayıtların
ambarları işleten bir ülke. Nüfusu arttıkça ambarla- bilim adamları tarafından elde edilmesi son derece
rın önemleri arttı, ancak devletin onları yönetme ye-
zor olduğundan, toplam ölüm sayısının kesin tespiti
teneği azaldı. 19. yy sonları 20.yy başlarından itiba- zordur. Ancak durum ne olursa olsun, bir şey açık: Kıtlık, Çin
ren gerek kuraklığın etkisi gerekse yanlış politikalar 1959’daki Büyük Çin Kıtlığı tarihin tozlu sayfaların- tarihinin son
sonucu Çin, tüm dünyada “Kıtlıklar ülkesi” olarak da bir insanlık dramı olarak yerini almıştır. 2000 yılında çok
anılmaya başlandı.
Bugün Ukrayna- Rusya arasında yaşanan savaş, jeo- yüksek ölümlere
Kıtlık, Arapça ḳḥt kökünden gelen ḳaḥṭ “kuraklık, politik riskler, kötü hava koşulları gibi birçok nede- sebep olmuştur.
kıtlık” sözcüğünden alıntıdır. Bu kavram, günümüz ne bağlı olarak tahıl arzının düşük olacağı uzmanlar Tarihte yaşanan
dünyasında azlık veya açlık anlamında kullanılsa da tarafından dile getiriliyor. Bu nedenle tüm ülkeler
Çin toplumunda anlamının ötesinde bir travmaya gıdada kendi kendine yetebilmeye büyük önem veri- en büyük 10
dönüşmüştür. “Kıtlık Travması”… kıtlığın ilk üç
yor. Çin gibi birçok ülke de bu süreçte tahıl stokları- sırasında da
Kıtlık, Çin tarihinin son 2000 yılında çok yüksek nı artırmaya yönelik politikalara yönelmiş durumda.
ölümlere sebep olmuştur. Tarihte yaşanan en büyük Gelecekte bir kıtlık yaşanır mı şimdiden söylemek Çin’de yaşanan
10 kıtlığın ilk üç sırasında da Çin’de yaşanan ölümlü zor ancak Çin tarihin tekerrür etmemesi için çaba ölümlü kıtlıklar
kıtlıklar var. 1959-61 yılları arasında yaşanan “Büyük gösterdiği kesin… var.