Page 42 - Sayı-55 Ocak - Şubat 2022
P. 42
40 DEĞERLENDİRME
TARIM PİYASALARININ 2021 YILI
DEĞERLENDİRMESİ VE 2022 YILINA BAKIŞ
DÜNYADAKİ GELİŞMELER yon tonlar olarak öngörülürken bugün 75,5 milyon
tonlara düşürüldü. (Kaynak: USDA)
Tarımsal üretim, ticaret ve piyasa fiyatları açısından
2021 yılı uzun yıllar ortalamasına göre oldukça ha- Yine dünyanın en büyük bakliyat üreticilerinden ve
reketli geçti diyebiliriz. Bu hareketi doğuran ana se- kırmızı mercimek ihracatının yaklaşık %60’nı tek
bepler; Covid etkisinin artarak devam etmesi, gıda başına yapan Kanada’da iklim kaynaklı üretim ka-
tedarik zincirindeki bozulmalar, iklim risklerine bağlı yıpları yaşandı.
üretim kayıpları, ülkelerin gıda güvenliği endişeleri- Uluslararası piyasalardaki fiyat artışlarının uzun
İSMAİL nin kısıtlama, kota, sınırlama gibi ticareti engelleyici yıllar ortalamasının üzerinde seyretmesini etkileyen
KEMALOĞLU
uygulamalara yol açması olarak sıralanabilir. Sonuçta, önemli bir faktör ise Covid kısıtlamalarına bağlı
uluslararası hububat, bakliyat ve yağlı tohum fiyatla- olarak gıda tedarik zincirinin bozulması ile lojistik-
rında ciddi artışlar yaşanmış, FAO gıda fiyat endeksi de yaşanan fiyat artışları ve konteyner dahil gemi
on yılı aşkın süredir en yüksek seviyelere ulaşmıştır. bulabilirlik kaynaklı sorunlardır.
İklim kaynaklı riskler beraberinde üretim düşüşlerine Ülkelerin gıda güvenliği endişesine dayalı yüklü
sebep olurken, en büyük üretici ve ihracatçı ülkeler- alım ihaleleri, gıda tedarik zincirinde devletler ağır-
deki kayıplar geçtiğimiz yıla damgasını vurdu. Zira; lıklı kurum ve kuruluşların öne çıkması, ana üretici
dünyanın en büyük hububat, bakliyat, yağlı tohum- ve ihracatçı ülkelerin sınırlı olmasına karşın, iklim
lar ve şeker kamışı üreticisi olan ülkelerdeki üretim riskleri sebebiyle hammadde ithal eden ülkelerdeki
kayıpları fiyatları tetikleyen önemli bir sebep olarak artış, uluslararası fonların emtia piyasasındaki geliş-
göründü. Örneğin; dünyanın en büyük şeker kamışı melere bağlı ilgisinin devam etmesi emtia fiyatları-
üreticisi ve şeker ihracatçısı Brezilya’da üretimde asga- nın oynaklığını etkileyen diğer faktörlerdir.
ri %10 azalma, dünyanın en büyük buğday ihracatçı- Tablodan da görüleceği üzere her ne kadar dünya
sı Rusya’da hasat öngörülerine göre buğday üretimin- hububat üretim-tüketim ve stok dengesinde kritik
de 10 milyon ton civarı azalma yaşandı. bir eşik görünmüyorsa da iklim kaynaklı üretim
kayıpları, stoklardaki kısmi düşüş ve daha önemlisi
Dünya buğday üretiminde Temmuz ayı öngörü-
“2021 yılında sü 792 milyon 399 bin ton iken Aralık ayı sonu stokların belirli ülkelerde yoğunlaşması genel den-
geleri etkilemiştir.
uluslararası tahminleri yaklaşık 14,5 milyon ton azalma ile 777
milyon 890 bin ton olarak revize edildi. Rusya için Aynı şekilde yağlı tohum üretim ve stok dengesine
hububat, hasat başında buğday üretim tahmini 85-86 mil- baktığımızda; soya ve ayçiçeği üretiminde artış ol-
bakliyat ve
TABLO 1: DÜNYA HUBUBAT ÜRETİM-TÜKETİM-STOK VERİLERİ (BİN TON)
yağlı tohum
Buğday Arpa Mısır
fiyatlarında
ciddi artışlar Üretim Tüketim Stok Üretim Tüketim Stok Üretim Tüketim Stok
yaşanmış,
2019 762.202 746.930 295.984 157.934 155.594 22.384 1.119.706 1.135.790 306.288
FAO gıda fiyat
endeksi on yılı 2020 775.902 782.246 289.640 160.477 161.889 20.972 1.122.803 1.136.403 292.688
aşkın süredir en
2021 777.890 789.530 278.180 146.243 150.315 16.959 1.208.734 1.195.879 305.543
yüksek seviyelere
ulaşmıştır.” * KAYNAK: ABD TARIM DEPARTMANI (US DEPARTMENT OF AGRİCULTURE-USDA)
