Page 57 - borsaaktuel-61-k

OCAK-ŞUBAT 5555
OCAK-ŞUBAT

nün, daha az alan ve daha az miktarda su ile yüksek yüzde 80 düşürerek işletmenin en önemli girdi mali- İklim değişiyor
teknolojiye sahip seralarda üretilmesi için yapılan yetlerinden birini en aza indiriyor. ve insan nüfusu
projeler giderek yaygınlaşıyor. Çünkü bu seralar, Türkiye’de örtüaltı üretim denildiğinde genelde An- giderek artıyor.
dünyanın neresinde olursanız olun değişen iklim talya, Mersin, Adana, Muğla, Aydın ve İzmir öne
ve hava koşullarından bağımsız olarak yılın 11 ayı çıkıyor. Bu 6 ildeki işletmeler, örtü altı varlığının Gelecekte
üretim yapmayı mümkün kılıyor. Diğer taraftan gı- yaklaşık yüzde 90’ını oluşturuyor. Jeotermal sera- tarımsal gıda
danın hasattan hemen sonraki fiyatı ile süpermarket lar, örtü altı üretim yapan şehir sayısını ve mahsul tedarik zincirinin
fiyatları arasındaki büyük farklılıklara yol açan klasik verimini artırmayı mümkün kılıyor. İlk olarak Tür- talepleri
tarım modelinden kentsel tarıma geçiş için de güçlü kiye’nin batısındaki Denizli ve doğusundaki Ağrı karşılamada
bir alternatif oluşturuyor. Bu geçiş, kalabalık bölge- ilinde faaliyete geçen projelerle kullanılmaya başla- zorluk çekilmesi
lerde bile üretim yapabilmenin yolunu açarak hem nan jeotermal seralar, bugün Van’ın dondurucu so-
lojistik maliyeti hem de karbon ayak izini azaltma- ğuğunda bile kesintisiz ürün yetiştirmeye imkân sağ- muhtemel. Bu
ya yardımcı oluyor. Ancak yılın herhangi bir günü lıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı da gerek fizibilite nedenle büyük
ürün alabileceğiniz bu çiftliklerde üretim ister küçük raporlarıyla gerekse verilen desteklerle yatırımcıları miktarlarda taze
ister büyük ölçekte olsun hem ışığa hem de ısıtmaya jeotermal sera yatırımı yapmaya teşvik ediyor. ürünün, daha
ihtiyaç duyuyor. Bu yüzden jeotermal enerji, sınırsız az alan ve daha
ve yenilenebilir bir kaynak olarak parlak bir geleceğe Dünyada da jeotermal seralarla üretim gerçekleşti-
ışık tutuyor. ren çokça örnek var. Kenya’da Oserien adlı bir şirket, az miktarda
2003’ten beri bu yenilenebilir enerjiyi çiçek üretimi su ile yüksek
Jeotermal enerji; seracılık, su ürünleri yetiştiriciliği, için kullanıyor. Güneydoğu Çin’deki bir eyalet olan teknolojiye
endüstriyel işlemler ve toprak ısıtma gibi alanlarda Fujian’da mantar çiftçileri, ürünlerini yetiştirmek
son yıllarda çokça kullanılıyor. Bu nedenle tarım ve için jeotermal enerji kullanıyor ve yetiştirme süresi, sahip seralarda
gıda endüstrisine hiç de yabancı değil. Seralardaki tipik mantarlardan daha kısa. Keza ABD, Hollanda üretilmesi
kullanımı açısından ise iki büyük avantaj sağlıyor. ve İzlanda gibi çeşitli farklı iklimlere sahip ülkeler, için yapılan
Sabit bir sıcaklığın korunmasına yardımcı olarak seranın sıcaklığını kontrol etme ve süreçleri daha projeler giderek
daha istikrarlı bir mahsul verimliliği sağlıyor ve daha verimli hale getirmesi nedeniyle jeotermal enerjinin yaygınlaşıyor.
hızlı büyüyen bitkiler sayesinde erken hasat imkâ- mahsul üretimi için daha iyi olduğunu keşfetmiş du-
nını artırıyor. Diğer taraftan da yakıt maliyetlerini rumda.

JEOTERMAL SİSTEMLER

NASIL ÇALIŞIR ?

Jeotermal ısıtma sistemlerinin ana türleri hava sis-
temleridir. Bununla birlikte, aynı zamanda çalışan
birçok alternatif ısıtma sistemi vardır. Seraya bağlı
tüpler havayı yerin altında tutarak toprağı jeotermal
ısı ile ısıtılır.

Seradaki hava çok soğuduğunda, bir ısı pompası
veya ısı eşanjörü, seradaki soğuk havayı borularda-
ki sıcak havayla değiştirir. Böylece soğuk hava daha
sonra bitkiler tekrar sıcak havaya hazır olana kadar
toprağın termal enerjisiyle ısıtılmak üzere tüplerde
bırakılır.

Jeotermal seralar ayrıca yazın bitkileri serin tutabi-
lir. Serayı ısıtan sistem, soğutma için de aynı şekilde
çalışır.