Page 60 - borsaaktuel-61-k

58
58 T İKTİSAT TARİHİ

paket yapıyor, postaya tevdi ediyordum. Mektup- kable’l-vukû’ (olmadan önce hissediş) bana bildiri-
lar, kopyalar da vardı. İşimiz büyüdü. Daha geniş yordu. Artık herkese, bütün Amerikalılar gibi bütün
iş yapmak için daha sermaye lazımdı. Ortağımı işi- ciddiyet ve memnuniyetle ilan edebilirim ki bugün
mize bırakarak, ben daha ne büyük işlere atıldım. zenginim. Servetim milyonları buldu. İşe başladığım
Meksika hududunda, güney batıda çıkan bir gaze- zaman bir sente (bir meteliğe) malik değildim
teye 150 dolar ile muharrir olmuştum. Şimdi yalnız Bana bakınız, bana Türkiye para kazandırdı. Şim-
mesleğimi yazmıyorum. Gazetemizin müdürü, o di memleketinizle yaptığım işleri anlatacağım ya!
memleket halkı benim imzamı hep seviyorlar. Sever- Madem ki ben kazandım, Türklerin, şimdiki halde
ler a! Benim yazılarımda, roman bile yazsam, tam servetten, teşebbüs fikri ve sanattan mahrum olan
bir Amerikalının seveceği gibi paralardan, dünyaya bu zavallıların benim gibi hareket etmelerini tav-
gelmiş işlerden bahsederdim. İşte bu işim hayatımın siye ederim. Benim şimdi elimde bulunan kazanç
bir nokta-i istikbal terakkisidir (gelecek noktasının düsturları pek mükemmeldir ki esasını yukarıda
ilerlemesidir). Nokta-i istikbal ve terakki (gelecek okudunuz. Her isteyen Türke izah edebilirim. Biz
noktası ve ilerleme) Amerikalıca bir sözdür. Biraz Amerikalılar Türkiye’de oturanlara hep Türk deriz,
Amerikalıca düşününce gösterdiğini anlarsınız.
siz anlarsınız, maksadım Osmanlılardır.
“BANA TÜRKİYE PARA KAZANDIRDI” “TÜRKLER BİZE MEFTUN OLDUĞUMUZ MALLARI
Birkaç sene sonra komisyonculuğa başlamıştım. Eski SATMAYI BECEREMİYORLAR”

işim de devam ediyordu. İlk işimin ecnebilerden ilk Daha birçok memleketle komisyon ticareti yaptığım
sipariş kabul edişi Türkiye olmuştu. O güne kadar gibi Türkiye ile de yaptım. Türkiye ile ettiğim ticaret
bütün Amerikalılar Türkleri yarı vahşi zannediyor- yalnız İstanbul vasıtasıyla ve aslında bir Türk ile idi.
lardı. Hem bir Türk yazar hanım mühim bir edebi Türkiye’nin o canım tütünleri, halıları, peynirleri,
eser istiyordu. O günden itibaren herkesin fikrini şekerlemeleri, afyonları, kurutulmuş balıkları, tuzlu
değiştirmeye çalıştım.
balıkları, ağaç mamulatı, lokum ve helvaları, öküz ve
Madem ki ilk işimin en tatlı hatırası Türkiye idi; inek ve keçi ve koyun derileri, vesaire vesairesi için
Türkiye’nin bana çok para kazandıracağını bir hiss-i burada hiç müşteri bulunmaz mı? Ah acıyorum, pek
Bana bakınız,
bana Türkiye
para kazandırdı.
Şimdi
memleketinizle
yaptığım işleri

anlatacağım
ya! Madem ki
ben kazandım,
Türklerin, şimdiki
halde servetten,
teşebbüs fikri
ve sanattan
mahrum olan

bu zavallıların
benim gibi
hareket
etmelerini
tavsiye ederim. Önemli ihraç ürünlerinden kuru incir, Amerika başta olmak üzere bir çok ülkeye gönderiliyordu.