Page 59 - borsaaktuel-73-k

OCAK-ŞUBAT 59

FRANSIZ İTHALATÇILARIN BEKLENTİLERİ KARŞILANDI,
KOZA İHRACATI 600 BİN KIYYEYE DAYANDI

Duyûn-ı Umûmiye öncülüğünde koza üretiminde
elde edilen artış, Fransa’nın ipek ihtiyacının karşılan-
masına ciddi katkı verdi. Lyon şehrinde yoğunlaşan
ipek fabrikatörleri, ıslah edilip kalitesi yükseltilen
Türk kozalarını kullanmaya başladılar. Hatta onla-
rın bu rağbetini Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi,
“Lyon’da bulunan fabrikatörler Memâlik-i Şâhâne
harirlerini [Osmanlı Devleti ipeklerini] şimdiye
kadar görülmemiş surette istimal etmeğe hazırlan-
maktadır. Memâlik-i Şâhâne ipekçileri İtalya ipeğine
muadil harir yetiştirerek Lyon piyasasında satışlarını
fevkalade tezyid edecek olan işbu arzudan istifade
etmelidirler.” cümleleriyle duyuruyordu.
BURSA İPEĞİNİN KALİTE SORUNU GİDERİLDİ,
İHRACAT ARTTI

Fransız ipek ithalatçıları, Osmanlı İmparatorlu-
ğu’nun Suriye-Lübnan hattında daha çok etkindi
ve burada üretilen ham ipekleri de ağırlıkla kullanı-
yorlardı. Çünkü bu ipekler “ipekler inceliği ve pü- 19 Mayıs 1894 tarihli Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi
rüzsüzlüğü ile İtalya ipekleriyle rekabet etmekte ve
hemen münhasıran Lyon’a sevk edilmekte” idi. 1890 498,346 55,322
Aslında Bursa ipekleri dahi Fransa’ya ziyade mik- 1891 596,416 92,089
tarda sevk olunuyordu, hatta sarfiyatı hemen Suri-
ye ipeğinin sarfiyatına yakın bulunuyordu. Ama bir BURSA KOZALARININ TAMAMI FRANSA’YA…
eksiği vardı. Suriye ipeği kadar pürüzsüz olmama- Fransa’ya ihraç edilen kozlara, kuru kozaydı, yani
sından dolayı pek ziyade kullanılmıyordu. Gazete hammadde şeklindeydi ve 4 kilogramından 1 kilog-
sorun tespitini şöyle sürdürüyordu: ram ipek çıkarılıyordu. Bursa’dan Fransa’nın yanı
“Tahminen iki seneden beri Bursa ipeğinin cinsi ta- sıra İtalya’ya da az miktarda koza ihraç ediliyordu.
lebe tamamıyla muvafık surette ortaya çıkmamaya Ancak Bursa kozalarını neredeyse tamamen Fransa
başlamış ve bu sebepten bazı fabrikalar tarafından kapatmıştı.
istimali terk edilmişti.
Gazeteye göre Fransa ve İtalya’ya ipek böceği ih-
Harir cinsinin talebe muvafık olmaması kısmen ko- racatını artırmak mümkündü. Yeter ki “Fransa ve
zaların cinsinden ileri gelmekte ise de daha doğrusu İtalya’da bu nev sanayi ile iştigal edenler derecesinde Bursa üreticileri,
kozaların suret-i mükemmelede seçilememesinden ve terakki etsinler” idi. O zaman harir ihracatı “fevka- Duyûn-ı
ipek fabrikalarında nezaretin fikdanından münbais lade tevessü” edecekti, yaygınlaşacaktı. Aslında geç Umûmiye’nin
olmaktadır [kontrolün yokluğundan doğmaktaydı].” kalınmış değildi, yeter ki, üreticiler aşağıdaki husus- kontrolü
5
Bu sorunun ortadan kaldırılmasıyla Osmanlı Dev- ları uygulayabilsin:
leti’nden Fransa ipek kozası 400-600 bin kıyye-i ce- “1- Gayet halis cinsinden kozalar yetiştirerek ve to- sayesinde
dideye oturmuştu. Seneler arasındaki fark ise talebin humların cinslerini suret-i mükemmelede intihap ipekteki pürüz
azalmasından ziyade arzın değişkenlik göstermesin- ederek koza cinsinin ıslahı, sorununu
den yani mahsulün çeşitli nedenlerden dolayı az ya
da çok olmasından kaynaklanıyordu. 2- İpek çekilecek kozaların gayet dikkatle seçilmesi, çözerek,
3- Kozaların fevkalade dikkatle harman edilmesi, Fransa’ya
Sene Harir Kilogram
4- İpeklerin pürüzsüz olması için gayet dikkatle çe- ihracatı senelik
1886 391,975 95,142
6
1887 460,470 93,402 kilmesi.” 400-600
1888 395,612 65,576 Elbette, fabrikada kullanılan alet ve edevatın yeni- bin kilogram
1889 539,384 110,653 lenmesi de önemliydi.
aralığına
5 Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi, Sayı 490, 19 Mayıs 1894.
6 A.e. çıkarmışlardı.