Page 59 - borsaaktuel-73-k
P. 59

OCAK-ŞUBAT 59




            FRANSIZ İTHALATÇILARIN BEKLENTİLERİ KARŞILANDI,
            KOZA İHRACATI 600 BİN KIYYEYE DAYANDI

            Duyûn-ı Umûmiye öncülüğünde koza üretiminde
            elde edilen artış, Fransa’nın ipek ihtiyacının karşılan-
            masına ciddi katkı verdi. Lyon şehrinde yoğunlaşan
            ipek fabrikatörleri, ıslah edilip kalitesi yükseltilen
            Türk kozalarını kullanmaya başladılar. Hatta onla-
            rın bu rağbetini Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi,
            “Lyon’da bulunan fabrikatörler  Memâlik-i  Şâhâne
            harirlerini [Osmanlı Devleti ipeklerini] şimdiye
            kadar görülmemiş surette istimal etmeğe hazırlan-
            maktadır. Memâlik-i Şâhâne ipekçileri İtalya ipeğine
            muadil harir yetiştirerek Lyon piyasasında satışlarını
            fevkalade tezyid edecek olan işbu arzudan istifade
            etmelidirler.” cümleleriyle duyuruyordu.
            BURSA İPEĞİNİN KALİTE SORUNU GİDERİLDİ,
            İHRACAT ARTTI

            Fransız ipek ithalatçıları, Osmanlı İmparatorlu-
            ğu’nun  Suriye-Lübnan  hattında  daha  çok  etkindi
            ve burada üretilen ham ipekleri de ağırlıkla kullanı-
            yorlardı. Çünkü bu ipekler “ipekler inceliği ve pü-  19 Mayıs 1894 tarihli Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi
            rüzsüzlüğü ile İtalya ipekleriyle rekabet etmekte ve
            hemen münhasıran Lyon’a sevk edilmekte” idi.  1890  498,346   55,322
            Aslında Bursa ipekleri dahi Fransa’ya ziyade mik-  1891  596,416  92,089
            tarda sevk olunuyordu, hatta sarfiyatı hemen Suri-
            ye ipeğinin sarfiyatına yakın bulunuyordu. Ama bir  BURSA KOZALARININ TAMAMI FRANSA’YA…
            eksiği vardı. Suriye ipeği kadar pürüzsüz olmama-  Fransa’ya ihraç edilen kozlara, kuru kozaydı, yani
            sından dolayı pek ziyade kullanılmıyordu. Gazete   hammadde şeklindeydi ve 4 kilogramından 1 kilog-
            sorun tespitini şöyle sürdürüyordu:        ram ipek çıkarılıyordu. Bursa’dan Fransa’nın yanı
            “Tahminen iki seneden beri Bursa ipeğinin cinsi ta-  sıra İtalya’ya da az miktarda koza ihraç ediliyordu.
            lebe tamamıyla muvafık surette ortaya çıkmamaya  Ancak Bursa kozalarını neredeyse tamamen Fransa
            başlamış ve bu sebepten bazı fabrikalar tarafından  kapatmıştı.
            istimali terk edilmişti.
                                                       Gazeteye göre Fransa ve İtalya’ya ipek böceği ih-
            Harir cinsinin talebe muvafık olmaması kısmen ko-  racatını artırmak mümkündü.  Yeter ki “Fransa ve
            zaların cinsinden ileri gelmekte ise de daha doğrusu  İtalya’da bu nev sanayi ile iştigal edenler derecesinde   Bursa üreticileri,
            kozaların suret-i mükemmelede seçilememesinden ve  terakki etsinler” idi. O zaman harir ihracatı “fevka-  Duyûn-ı
            ipek fabrikalarında nezaretin fikdanından münbais  lade tevessü” edecekti, yaygınlaşacaktı. Aslında geç   Umûmiye’nin
            olmaktadır [kontrolün yokluğundan doğmaktaydı].”    kalınmış değildi, yeter ki, üreticiler aşağıdaki husus-  kontrolü
                                                    5
            Bu sorunun ortadan kaldırılmasıyla Osmanlı Dev-  ları uygulayabilsin:
            leti’nden Fransa ipek kozası 400-600 bin kıyye-i ce-  “1- Gayet halis cinsinden kozalar yetiştirerek ve to-  sayesinde
            dideye oturmuştu. Seneler arasındaki fark ise talebin   humların cinslerini suret-i mükemmelede intihap  ipekteki pürüz
            azalmasından ziyade arzın değişkenlik göstermesin-  ederek koza cinsinin ıslahı,     sorununu
            den yani mahsulün çeşitli nedenlerden dolayı az ya
            da çok olmasından kaynaklanıyordu.         2- İpek çekilecek kozaların gayet dikkatle seçilmesi,  çözerek,
                                                       3- Kozaların fevkalade dikkatle harman edilmesi,  Fransa’ya
            Sene     Harir     Kilogram
                                                       4- İpeklerin pürüzsüz olması için gayet dikkatle çe-  ihracatı senelik
            1886     391,975   95,142
                                                             6
            1887     460,470   93,402                  kilmesi.”                                 400-600
            1888     395,612   65,576                  Elbette, fabrikada kullanılan alet ve edevatın yeni-  bin kilogram
            1889     539,384   110,653                 lenmesi de önemliydi.
                                                                                                 aralığına
            5 Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi, Sayı 490, 19 Mayıs 1894.
            6 A.e.                                                                               çıkarmışlardı.
   54   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64