Page 54 - borsaaktuel-73-k

54
54 TARİHÇE-İ ZİRAAT DOÇ. DR. ŞEFİK MEMİŞ

DUYÛN-I UMÛMİYE, KOZA ÜRETİMİNİ ARTIRDI

FRANSA’NIN HAMMADDE İHTİYACINI KARŞILADI

Duyûn-ı Umûmiye-i Osmaniye İdaresi, ana alacaklı
ülkeler Fransa, İtalya ve İngiltere ekonomisinin ih-
tiyaç duyduğu hammaddelerin Türkiye’den tedari-
kini sağlamakla kendini vazifeli görüyordu. Aslında
Duyûn-ı Umûmiye’nin geliştirdiği sistem iki tarafın
da kazancı üzerine kuruluydu, bir yandan İdare’nin
desteklediği Osmanlı üreticiler -ki bunlar büyük
çoğunluk gayrimüslim tebaadan oluyordu-, diğer
yandan daha ucuz ve bol hammadde tedarik eden
Avrupalı fabrikatörler kazanıyordu.

II. ABDÜLHAMİD’İN İZNİYLE KOZA MÜSABAKASI
DÜZENLENMEYE BAŞLANDI

Duyûn-ı Umûmiye’nin bu amaçla desteklediği
ürünler arasında ipek kozacılığı da bulunuyordu.
Osmanlı İmparatorluğu’nun klasik döneminde
doğulu-batılı, kuzeyli-güneyli tüccarların buluşma
merkezi olan ve bilhassa ipek ticaretiyle öne çıkan
Bursa, bu konuda İdare’nin üs olarak seçtiği vilayet-
ti. Duyûn-ı Umûmiye’nin bu yaklaşımı, “yeni usul”
sanayi ve ziraat ile ülkeyi kalkındırmak isteyen Sul-
tan II. Abdülhamid’in politikasıyla örtüştüğünden Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi’ndeki ‘Koza Müsabakası’ yazısı
devlet tarafından desteklendi.
Gram ve Daha Ziyade Tohum Açıp Şayan-ı Mükafat
Bu desteği alan Duyûn-ı Umûmiye yönetimi, ipek Olan Böcekler”i yetiştirenleri içeriyordu. Bu dalda 5
kozacılığını geliştirmek, daha modern usullerle ve- kişi ödüle layık görüldü, tabloda isimleriyle birlikte
İpek kozacılığını rimliliği artırmak amacıyla Sultan II. Abdülhamid’in imalathanelerinin bulunduğu semt de özellikle belir-
irade-i seniyesi ile 1891 yılından itibaren Bursa’da
geliştirmek, daha “Koza Müsabakası” düzenlemeye başladı. 1892’de tildi. Ödül kazananların ilk dördünü gayrimüslim Os-
1
modern usullerle ise Koza Müsabakası’nın ikincisi organize edildi ve o manlı vatandaşları oluştururken, beşinci sırada Şeyh
verimliliği yıl da ödül dağıtım töreni Bursa Belediye binasında Bahaeddin Efendizade Emin Efendi [xxx] yer alıyor-
du. İlk dörtte ise sırasıyla “Serkiz Fındıkyan ve şeriki
artırmak Vilayet-i Hüdavendigar Valisi Münir Paşa’nın riyase- Agop Bahri [Bursa Soğukçeşme], Zafiri Haci Hristo
amacıyla Sultan ti altında gerçekleştirildi. [Mudanya], Karabet Nehabdiyan [Bursa Karağaç] ve
II. Abdülhamid’in BİRİNCİ SINIF’TA BİR, İKİNCİ SINIF’TA İKİ TÜRK ÖDÜLE Vasilaki Cebeci Oğlu [Demirtaş köyü]” bulunuyordu.
irade-i seniyesi LAYIK GÖRÜLDÜ Yarışmanın “Birinci Sınıf” kategorisinde dereceye
ile 1891 Duyûn-ı Umûmiye İdaresi, ödül kazanan “böcek- giren 5 kişi de “yerli Bağdat” cinsi tohum kullanıp

yılından itibaren çilerin” isim, ödül, derece ve niteliklerini bir ilan ile yüksek verim elde etmişlerdi. Bir başka önemli nok-
Bursa’da “Koza duyurdu. Buna göre “heyet- i mümeyyize” yani seçici ta ise birinci ile beşinci olan yarışmacılar hariç diğer
Müsabakası” kurul tarafından iki kategoride ödül tablosu hazır- üçü tohumlarını kendileri imal ederken, diğer ikisi
düzenlemeye landı. “Birinci Sınıf” diye nitelenen ilk kategori, “75 piyasadan satın almıştı.
başladı. 1 Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi, Sayı 414, 4 Aralık 1892, s. 583-574.