Page 54 - borsaaktuel-73-k
P. 54

54
           54                     TARİHÇE-İ ZİRAAT   DOÇ. DR. ŞEFİK MEMİŞ



                                DUYÛN-I UMÛMİYE, KOZA ÜRETİMİNİ ARTIRDI



                                FRANSA’NIN HAMMADDE İHTİYACINI KARŞILADI






                                Duyûn-ı Umûmiye-i Osmaniye İdaresi, ana alacaklı
                                ülkeler Fransa, İtalya ve İngiltere ekonomisinin ih-
                                tiyaç duyduğu hammaddelerin Türkiye’den tedari-
                                kini sağlamakla kendini vazifeli görüyordu. Aslında
                                Duyûn-ı Umûmiye’nin geliştirdiği sistem iki tarafın
                                da kazancı üzerine kuruluydu, bir yandan İdare’nin
                                desteklediği Osmanlı üreticiler -ki bunlar büyük
                                çoğunluk gayrimüslim tebaadan oluyordu-, diğer
                                yandan daha ucuz ve bol hammadde tedarik eden
                                Avrupalı fabrikatörler kazanıyordu.


                                II. ABDÜLHAMİD’İN İZNİYLE KOZA MÜSABAKASI
                                DÜZENLENMEYE BAŞLANDI

                                Duyûn-ı Umûmiye’nin bu amaçla  desteklediği
                                ürünler arasında ipek kozacılığı da bulunuyordu.
                                Osmanlı İmparatorluğu’nun klasik döneminde
                                doğulu-batılı, kuzeyli-güneyli tüccarların buluşma
                                merkezi olan ve bilhassa ipek ticaretiyle öne çıkan
                                Bursa, bu konuda İdare’nin üs olarak seçtiği vilayet-
                                ti. Duyûn-ı Umûmiye’nin bu yaklaşımı, “yeni usul”
                                sanayi ve ziraat ile ülkeyi kalkındırmak isteyen Sul-
                                tan II. Abdülhamid’in politikasıyla örtüştüğünden   Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi’ndeki ‘Koza Müsabakası’ yazısı
                                devlet tarafından desteklendi.
                                                                          Gram ve Daha Ziyade Tohum Açıp Şayan-ı Mükafat
                                Bu desteği alan Duyûn-ı Umûmiye yönetimi, ipek   Olan Böcekler”i yetiştirenleri içeriyordu. Bu dalda 5
                                kozacılığını geliştirmek, daha modern usullerle ve-  kişi ödüle layık görüldü, tabloda isimleriyle birlikte
           İpek kozacılığını    rimliliği artırmak amacıyla Sultan II. Abdülhamid’in   imalathanelerinin bulunduğu semt de özellikle belir-
                                irade-i seniyesi ile 1891 yılından itibaren Bursa’da
           geliştirmek, daha    “Koza Müsabakası”  düzenlemeye başladı. 1892’de   tildi. Ödül kazananların ilk dördünü gayrimüslim Os-
                                               1
           modern usullerle     ise Koza Müsabakası’nın ikincisi organize edildi ve o   manlı vatandaşları oluştururken, beşinci sırada Şeyh
           verimliliği          yıl da ödül dağıtım töreni Bursa Belediye binasında   Bahaeddin Efendizade Emin Efendi [xxx] yer alıyor-
                                                                          du. İlk dörtte ise sırasıyla “Serkiz Fındıkyan ve şeriki
           artırmak             Vilayet-i Hüdavendigar Valisi Münir Paşa’nın riyase-  Agop Bahri [Bursa Soğukçeşme], Zafiri Haci Hristo
           amacıyla Sultan      ti altında gerçekleştirildi.              [Mudanya], Karabet Nehabdiyan [Bursa Karağaç] ve
           II. Abdülhamid’in    BİRİNCİ SINIF’TA BİR, İKİNCİ SINIF’TA İKİ TÜRK ÖDÜLE   Vasilaki Cebeci Oğlu [Demirtaş köyü]” bulunuyordu.
           irade-i seniyesi     LAYIK GÖRÜLDÜ                             Yarışmanın “Birinci Sınıf” kategorisinde dereceye
           ile 1891             Duyûn-ı Umûmiye İdaresi, ödül kazanan “böcek-  giren 5 kişi de “yerli Bağdat” cinsi tohum kullanıp

           yılından itibaren    çilerin” isim, ödül, derece ve niteliklerini bir ilan ile  yüksek verim elde etmişlerdi. Bir başka önemli nok-
           Bursa’da “Koza       duyurdu. Buna göre “heyet- i mümeyyize” yani seçici  ta ise birinci ile beşinci olan yarışmacılar hariç diğer
           Müsabakası”          kurul tarafından iki kategoride ödül tablosu hazır-  üçü tohumlarını kendileri imal ederken, diğer ikisi
           düzenlemeye          landı. “Birinci Sınıf” diye nitelenen ilk kategori, “75  piyasadan satın almıştı.
           başladı.             1 Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi, Sayı 414, 4 Aralık 1892, s. 583-574.
   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59