Page 62 - Borsa Aktüel Sayı 47

uNuTulAN MESlEKlER

lerinden “Sultan hamamı”nı (1232-1236),
Alanya’daki İç kale hamamını (xııı. yüzyıl),
Konya “Sahip Ata Külliyesi Hamamı”nı gös-
terebiliriz. Kayseri Palas köyündeki Sultan
hamamı, konaklama yerinde olmasından
dolayı önemlidir. Ayrıca beş bölmeli daire-
sel planı ile de ilgi çeker. Kastamonu Vakıf
hamamı (xııı. yüzyıl) Selçuklu hamamları-
nın en iyi örneklerindendir.

BEYLİKLERİn KÜÇÜK HAMAMLARı
Beylikler döneminde de Anadolu’nun pek
çok yerinde küçük boyutlu hamamlar ya-
pılmıştır. Bu hamamlara örnek olarak da
Karamanoğulları döneminden Konya’daki
Meram Hasbey hamamını (1424), Celaliye
Vakfından Abid Çelebi hamamını sayabiliriz. da çifte planda yapılan büyük hamamlar- en güzel örnektir. Konaklarda ve yalılarda

Osmanlı mimarisinin yapı örnekleri arasın- dandır. Klasik dönem hamamlarında daha da çarşı hamamlarının küçük bir örneği tar-
da hamamlar sayıca önemli bir yer tutar. ziyade çifte hamam planı hakimdir. zında hamamlar mevcuttu.
Bursa Saray hamamı (xıV. yüzyıl) çifte ha- Bunlar kübik gövdeli olup süslemeleri ve
mama ilk örnektir. Bu sınıfta yine Bursa’da- örtü düzenleriyle ilgi çeken yapılardır. Bu HAMAMLAR ÜÇ BÖLÜMDEn OLUŞUR
ki Eski hamam (1337), Orhan Gazi hamamı dönemde yalnızca Mimar Sinan, Üsküdar’da Hamamlar soyunma, yıkanma ve ısıtma
(1339), Göynük Süleyman Paşa hamamını 7, İstanbul merkezde de 16 adet olmak (külhan) olmak üzere üç bölümden oluşur-
(xıV. yy.) sayabiliriz. Bergama Debbağlar üzere toplam 23 adet hamam yapmıştır. Bu lar. Hamamların önemli bölümlerinden biri
hamamı, Merzifon çifte hamamı, Ankara yapılarda kadın ve erkek bölümlerini ayrı şüphesiz külhanlarıdır. Külhan hamamın al-
Karacabey hamamı, Edirne Tahtakale ha- eksene yerleştirmiş, kubbeli camekanı, üç tında bulunur. Burada büyükçe bir ocak ve
mamı, Afyonkarahisar Gedik Ahmet Paşa kubbeli soğukluk ve yıldız biçiminde sıcaklık su kazanı vardır. Ocak suyu ısıtmak için ya-
hamamları da diğer önemli örneklerdir. bölümleriyle de hamam mimarisine yeni bir kılır. Çıkan sıcak duman bacaya varmadan
üslup getirmiştir. önce özel kanallarla göbek taşının altından
İSTAnBUL’A İLK HAMAMı FATİH YAPTıRDı
xVı. yüzyılda Anadolu’da da hamam mimari- geçirilir. Sıcak dumandan, azami faydayı
İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sul- sinin güzel örnekleri vardır. xVııı. yüzyıldan sağlamak için duvar aralarından da özel ka-
tan Mehmet’in yaptırdığı ırgatlar hamamı sonra hamam mimarisi önemini kaybetmiş, nallar vasıtasıyla geçirilir ve sonra bacaya
İstanbul’da yapılan ilk Türk hamamıdır. dolayısıyla yapımı da azalmıştır. Bu dönem verilir. Sıcak su ise yıkanma bölümlerindeki
Bunu Azaplar ve Mahmut Paşa hamamları hamamlarında merkezi plandan uzaklaşıldı- musluklara göbek taşının altından geçiri-
izler. Tahta Kale ve Gedik Paşa hamamları ğı görülür. Cağaloğlu hamamı (1740) buna lerek ulaştırılır. Böylece göbek taşı, hem

60