Page 38 - Sayı-53 Eylül Ekim 2021

36 İKTİSAT TARİHİ DOÇ. DR. ŞEFİK MEMİŞ

masa başında Oturmakla

köylü teşvik edilmez

Türkiye’nin tarımda uzun yıllar girdiği açmazın rını gösteriyordu. Avrupa ülkeleri ile ABD’de tarımı
izi sürüldüğünde, İmparatorluktan Cumhuriyet’e teşvik şubelerinin kurulmasını takiben Osmanlı’da
bürokrasinin hantallığının, vazifesini göstermelik Tarım Bakanlığına bağlı bir teşvik şubesi kurulmuş-
yapma alışkanlığının payı olduğu görülür. Esasında tu. Ziraat dünyası da “İyi işleri taklit kadar dünyada
Türkler, sorun gördükleri alanda ıslahın nasıl yapı- güzel hiçbir şey yoktur. Teşvikat-ı ziraiyeyi de kabul
lacağını, verimliliğin nasıl elde edileceğini doğru eyledik, oh ne a’la, ne güzel oldu” sözleriyle karşı-
tespit edip yurtdışı örneklerini doğru şekilde adapte lamıştı. Elbette bu sözlerde şubenin kurulmasıyla
ediyorlardı. Tüm sorun bunların ya lafta, ya tabela- teşvikin olmayacağı ironik bir dille belirtiliyordu.
da kalmasıydı. Çünkü bürokrasi zahiri kurtarmak- Çünkü, yazıda da belirtildiği gibi “tarımı teşvik et-

“Tarımı teşvik la meşgul olup, yapısal sorunlara çözüm ürettiğini menin çiftçilere yeni yollar, usulleri kabul ettirmek
sanacak kadar koltuğunu korumak peşindeydi. So- için bütün vasıtalar ile propaganda yapmaktan, çift-
etmenin çiftçilere rulduğunda vazifesini yapmış o ama köylünün ve çilere fikren ve amelen yardım etmekten” geçiyor-
yeni yollar, çiftçinin basiretsizliği sebebiyle sonuç alamamıştı. du. Makaleyi kaleme alan Toprakzade lakaplı yazara
usulleri kabul Aslında bu yaklaşımın yerleşmesinde II. Meşrutiyet göre teşvikin 8 yöntemi vardı. Bunlar, “1) konfe-
sonrası oluşan yönetim anlayışının etkisi büyüktü. ranslar, sohbetler; 2) daimî ve geçici mektepler; (3)
ettirmek için Meşrutiyetçiler zannediyorlardı ki, o ana kadar her gazeteler, kitaplar, risaleler, (4) numune tarlaları ve
bütün vasıtalar şey kötü gidiyordu ve o kötü giden her şey, Meşruti- çiftlikler, (5) demonstrasyon trenleri, sergiler, alet

ile propaganda yet rüzgârının dokunmasıyla iyiye, tıkır tıkır işleyen depoları, (6) müsabakalar, (7) aygır depoları, (8)
bir yapıya dönüşecekti. Bu nedenle öncesinde bin yazılı malumat verilmesi” şeklindeydi.
yapmaktan, bir zahmet ve fedakârlıkla oluşturulan yapıyı ve bi-
çiftçilere rikimi berhava etmekten çekinmeyeceklerdi. önce köylüyle sOhbet edelim
fikren ve tarımı teşvik etmenin 8 yOlu Bu başlıklar altında nelerin yapılacağı tafsilatlıca

amelen yardım anlatılıyor, hangi vazifeleri kimlerin uygulayacağı
1913’te bu feveranla kaleme alınan “Bizde Teşvikat-ı ifade ediliyordu. Yazıda, ilk madde olarak belirtilen
etmekten” Ziraiye Şubesi Var Mı?” başlıklı yazı, aslında tarımı konferans ve sohbet verme işini vilayetlerde görevli

geçiyordu. teşvik etmekle görevli birimlerin nasıl yaya kaldıkla- ziraat müdürleri ile ziraat memurları ve öğretmenler