Page 34 - Sayı-53 Eylül Ekim 2021

32 EKONOMİYE BAKIŞ

2. çeyrek büyümede ‘yüzde 21,7’ rekOru

Küresel rekabetin en iddialı seviyeye ulaştığı, Çin, Hindistan gibi

önde gelen gelişmekte olan ülkelerin büyümede hayli iddialı olduğu
bir dönemde, Türkiye’nin 2000’li yıllardaki 5 yıllık büyüme oranının
97 yıllık Cumhuriyet tarihinde ilk 25’de yer alması not alınması
gereken bir performans.

prOF. dr. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK)’in 12 Ağustos büyüme oranları arasında ise ilk 3’e girdi. Tüm yıllık
kerem alkin Perşembe günü açıkladığı haziran ayı sanayi üretim verisi büyüme oranlarını birlikte dikkate aldığımızda ise, Cum-
sonrasında, ‘nokta vuruş’ hesapladığımız 2. çeyrek GSYH huriyet tarihinin en yüksek çeyrek büyüme oranı olarak
büyüme oranı tahminimiz, yüzde 70 olasılıkla, yüzde da ekonomi tarihine geçmiş durumda. Bu rekor büyü-
29,905 olarak şekillenmişti. 2. çeyrek büyüme oranına yö- me, tüm 2021 için yüzde 8 ile 9 aralığında bir büyüme-
nelik tahmin hesaplamamızda, en kötü senaryoya göre 2. yi konuşmamız gerektiği anlamına geliyor. Bu nedenle,
Çeyrek büyüme oranı tahminimizi yüzde 24,40; en olum- önümüzdeki günlerde uluslararası ekonomik kuruluşlar,
lu senaryoya göre büyüme oranı tahminimizi ise yüzde rating kuruluşları ve uluslararası finans kurumlarının
33,41-35,41 olarak hesap etmiştik. Bu nedenle, küçüm- Türkiye’nin 2021 büyüme oranı tahminlerini yukarı
senmeyecek bir olasılıkla, 2. çeyrek büyüme oranı yüzde doğru revize edeceklerini hep birlikte gözlemleyeceğiz.
30 ve üzerinde çıkabilir, diye düşünmekteydik. TÜİK 2. Nitekim, ilk revize Fitch’den yüzde 6,3’den yüzde 7,9’a
çeyrek büyüme oranını yüzde 21,7 olarak açıkladı. şeklinde geldi.
Türkiye’nin yıllık bazda en yüksek 5 büyüme oranı,
Cumhuriyet’in ilk kuruluş dönemi olan 1923 ile 1950 büyümenin mOtOru ‘yeni nesil’ verimlilik
arası. En yüksek oran 1946’da yüzde 32,1 ile gerçekleş- ünya ekonomisinin bilhassa son 10 yıl içerisinde yaşadığı
miş. 1936’da 23,1, 1929’da yüzde 21,5, 1926’da yüzde ‘olağanüstü devinim’, ‘değişim çağı’nda ekonomi alanının
18,2 ve 1948’de yüzde 15,9 büyüme ile en yüksek ilk kendini yeniden yapılandırması gibi bir süreci de berabe-
5 oran tamamlanmış oluyor. 2011’deki yüzde 11,2 13., rinde getirdi. Malum, dijitalleşme ve yüksek teknolojiye
2004’deki yüzde 9,8 17. en yüksek büyüme oranları. İlk dayalı bu olağanüstü devinim, günlük hayatımızı da, iş
20 en yüksek büyümede 5 yıl 1923 ile 1930 arası. 3 yıl hayatımızı da kökünden değiştirmekte. Yapay zeka tek-
1930 ile 1940 arası. 1951, 1952 ve 1953’ün ilk 20’de yer nolojileri, akıllı cihaz teknolojileri, sensor teknolojileri,
alması istisnai bir durum. Cumhuriyet tarihinin en yük- drone teknolojileri ile birlikte, üretim ve tüketime yö-
sek ilk 25 GSYH büyüme oranında ise, 2001 ile 2020 nelik tüm geleneksel kalıplardan, yeni yaklaşımlara, yeni
arası 5 yıl var; sırasıyla 2011, 2004, 2005, 2013 ve 2010. süreçlere hızla geçiyoruz. Bu durum, ‘konvansiyonel’, bir
Küresel rekabetin en iddialı seviyeye ulaştığı, Çin, Hin- başta değişle geleneksel üretim, istihdam ve büyüme mo-
distan gibi önde gelen gelişmekte olan ülkelerin büyüme- dellerinin de geride kalmasına neden olmakta.
de hayli iddialı olduğu bir dönemde, Türkiye’nin 2000’li Bir tarafta ‘Akıl Çağı’ olarak tanımlanan, diğer tarafta
yıllardaki 5 yıllık büyüme oranının 97 yıllık Cumhuriyet ‘Değişim Çağı’ olarak tanımlanan böyle bir zaman di-
tarihinde ilk 25’de yer alması not alınması gereken bir limi açısından, konvansiyonel bir büyüme modelinden
performans. Bu noktada, tüm uluslararası ekonomik sis- bahsetmek de artık mümkün değil. Bu nedenle, dünya
temin, dünyanın önde gelen ekonomilerinin ‘Kovid-19’ ekonomisinin olağanüstü bir devinim gösterdiği, büyük
küresel virüs salgınına karşı ayakta kalma mücadelesi ver- değişimlerin yaşandığı böyle bir dönemde, ekonomik bü-
dikleri, dünya ekonomi tarihinin en ağır bedel ödenen yüme için de yeni yaklaşımlar da elbette konuşulmakta.
dönemlerinden birisinde, Türkiye’nin tüm 2020’yi dünya Büyüme, ekonomi alanı açısından 3 temel kavramı bir
ekonomisinde pozitif büyüme ile tamamlamayı başarmış araya getirmekte: verimlilik, sermaye ve istihdam. Bu 3
5 ülke arasında ipi 4. sırada göğüslemiş olması ve kuvvetle temel alanda da yeni yaklaşımlar öncelikli gündem mad-
muhtemel 2021’in büyüme oranları açısından da, yine ilk desi. İşgücü verimliliği, sermayenin verimliliği gibi temel
5 arasında yer almayı şimdiden garantilemiş iken, bu yük- başlıklara yönelik yeni metodolojilerin yanı sıra, sermaye-
sek büyüme gerçekleştirecek 5 ülke arasında ilk 3 içerisin- nin maliyeti ve istihdamın arz ve talep güvenliği en temel
de yer alma olasılığının da hayli güçlü olması not alınmalı. tartışma başlıkları.
1 Eylül Çarşamba günü açıklanan yüzde 21,7’lik yıllık- Son 10 yılda, dünya ekonomisinde yaşanan en büyük
landırılmış 2. çeyrek büyüme oranı, 1998’i baz alarak, açmaz, teknolojik sıçramaların şirketler açısından sebep
1999 ile 2021 arası dikkate aldığımız yıllıklandırılmış olduğu ‘durmaksızın süregelen dönüşüm’ sürecinin, tek-
çeyrek dönem büyüme oranları arasında, son 22 yılın nolojiye adapte olabilen şirketler ile olamayan şirketler
rekor büyüme oranı oldu. 1923’den bu yana dikkate al- arasındaki verimlilik uçurumunu daha da derinleştirmesi
dığımız büyüme oranları açısından ise, yıllıklandırılmış bir yana, sürekli teknolojik dönüşüm içinde olan şirketle-