Page 25 - Sayı-50 Mart - Nisan 2021

MART-NİSAN 2021 23

zevi bir başarıyla, yüzde 1,8’lik büyümeyle tamamladı ve dünya Hanehalkı tüketim kaleminin detaylarına bakıldığında daya-
ekonomisinde 2020’yi pozitif büyüme ile tamamlamış bir elin nıklı mallarda son çeyrekte hızlı büyüme kaydedildiği görüldü.
parmakları kadar sayıda ülke arasında 4. sırayla oturdu. Dürüst- Buna göre dayanıklı mallar kalemi 2020’nin son çeyreğinde bir
çe söylemek gerekirse, 2020’nin bütünü için reel büyüme hızı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 42,3 büyüdü. 3. çeyrek-
oranı tahminim, yüzde 70 olasılıkla, yüzde 2,485 idi. Tahmi- te bu rakam yüzde 60,7 olarak kaydedilmişti. Giyim gibi yarı
nimin dip noktası olan yüzde 2,33, 2020’nin son çeyreğinde dayanıklı mallar tarafında son çeyrekte büyüme yüzde 6,9 oldu.
Türkiye Ekonomisi’nin yüzde 8,04 oranında büyüdüğümüz Dayanıksız mallarda ise yüzde 8,2’lik artış görüldü. Hane halkı-
tahminime dayanıyordu. Tahminimin tepe noktası olan yüzde nın hizmetler kaleminde ise yılın son çeyreğinde daralma sürdü.
2,66 ise son çeyrekte yüzde 10,49 oranında büyüdüğümüz tah- Buna göre bu kalemde yıllık küçülme yüzde 6,2 oldu.
minime. TÜİK’in açıkladığı veri ise, 2020’nin son çeyreğinde
Türkiye Ekonomisi’nin yüzde 5,87 büyüdüğünü gösterdi. 2020’de pozitif büyümeyle yakalanan bu başarıyı, 2008 yılının
eylül ayının ikinci yarısında patlak veren ve 2009’da tüm dünya
Oysa, ekonomistlerin çoğu, son çeyrek için yüzde 8 ile 10 arası ekonomisinin ve küresel finans sisteminin derin yara almasına
büyüme bekliyordu ve tüm 2020 için ekonomistlerin büyüme sebep olan Küresel Finans Krizi sürecinde yaşananlarla karşı-
beklentisi ortalaması yüzde 2,3 düzeyindeydi. Bu verilerin ışı- laştırdığımızda, 2009 yılının büyüme hedefi yüzde 5 büyüme
ğında, 2020’de yüzde 3,1 büyüyen Tayvan, yüzde 2,9 büyüyen iken, yüzde -4,8 ile yılı tamamlayabilmiş bir Türkiye’nin, 2008
Vietnam, yüzde 2,3 büyümüş olan Çin’den sonra, dünyanın en finans krizinden 3 kat daha yüksek bir küresel belirsizliğe sebep
seçkin ve öncelikli 40 ülkesi arasında, 2020’yi pozitif büyümey- olmuş ‘Kovid-19’ küresel virüs salgınının yaşandığı 2020 yılı-
le ve 4. sırada, G20 Grubu’nda ise Çin’le birlikte tek pozitif nı, yüzde 5 büyüme hedefine göre, bu defa yüzde 2,5 büyüme
büyüyen ve 2. sırada bir ülke olarak bitirmiş olmak önemli bir ile tamamlıyor olması gerçek bir ‘başarı öykü’südür. Üstelik de,
ayrıcalık.
bu başarının bir ‘kamu mali disiplini’ başarısı ve TCMB’nin 1 “Eğer, kamu
İşin özünü kaçırmayalım: 2020’nin mucizesi ‘Pozitif Büyüme’dir kuruş karşılıksız TL basmadığı koşullarda yakalamış olmanın
ve Ekonomi Yönetimi’nin geçtiğimiz mart ayı sonundan itiba- değeri tartışılmaz bile. bankalarının
ren seferber ettiği tüm para-maliye-direkt kontrol politikaları Hadi, 2009’la bir karşılaştırma yapalım. 2009 yılı bütçe açığı öncülüğünde,
setinin bir başarısıdır. Hele ki, G20’nin pek çok ülkesi, özellikle
de Atlantik kuşağındaki ülkeler yüzde -2’lerden -8’lere uzanan hedefi -15,54 milyar TL’dir. Yıl sonu gerçekleşmesi ise -52,76 reel sektör düşük
negatif büyüme verileri ile 2020’yi geride bırakmış iken. milyar TL. 3,4 kat sapma. Bu nedenle, yıl başında bütçe açığı/
GSYH oranı yüzde -1,4 olarak hedeflenmişken, gerçekleşme maliyetli finans-
2020 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 60 bin 537 TL, yüzde -5,5 olmuştur. Bütçe gelirleri 244 milyar TL hedeflenmiş-
doları cinsinden 8 bin 599 olarak hesaplandı. 2020 yılının ta- ken, 215 milyar TL’de kalmıştır. 2020’de ise, bütçe açığı hedefi man imkanlarıyla
mamına bakıldığında GSYH bileşenleri açısından en hızlı artış 139 milyar TL iken, 173 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. ‘Ko- desteklenmesiy-
yatırımlar tarafında yaşandı. Buna göre yatırımlar yüzde 6,5 bü- vid-19’ gibi 100 yılda bir görülen ağır bir küresel krize rağmen,
yüdü. Hanehalkı harcamalarında büyümenin yüzde 3,2 olduğu bütçe açığındaki sapma yüzde 24.5’dir. Bu sayede, yıl başında di; eğer ticaret
görüldü. Devletin nihai tüketim harcamalarında ise salgın yılın- bütçe açığı/GSYH oranı hedefi yüzde -2,9 iken, yüzde -3,6 ola-
da yüzde 2,3’lük artış gerçekleşti. 2020’de yıllık olarak mal ve rak gerçekleşti. Bu bir ‘mali disiplin’ başarısıdır. diplomasisinin
hizmet ihracatı bilhassa turizm ve hizmet ihracatı gelirlerindeki neferleri ihracat-
ciddi azalmayla yüzde 15,4 gerilerken, ithalat ise yüzde 7,4 arttı. Giderler 1 trilyon 96 milyar hedeflenmişken, 1 trilyon 202 mil-
yar TL olarak gerçekleşti. Çünkü, toplam gelirler 957 milyar TL çıların yeniden
Sektörel bazda bakıldığında 2020’de tarım ve sanayi sektöründe
büyüme görüldü. Buna göre tarım sektörü yıllık olarak yüzde hedeflenmiş iken, 1 trilyon 29 milyar TL’ye, vergi gelirleri ise rekorlara dön-
4,8; sanayi ise yüzde 2 büyüme kaydetti. İnşaat ve hizmetler 785 milyar TL iken, 833 milyar TL’ye ulaştı. Üstelik, gelir ver-
sektöründe ise daralma gerçekleşti. İnşaat sektörü 2020’de yıllık gisi 182 milyar TL hedeflenmiş iken, 159 milyar TL’de kalmış mesini sağla-
olarak yüzde 3,5 daralırken, salgından en çok etkilenen sektör olmasına rağmen. Çünkü, Ekonomi Yönetimi, reel sektörün ve
istihdamın çökmesine, üretim ve ihracatın durma noktasına gel- yacak imkanlar
olan hizmetler sektöründe küçülme yüzde 4,3 oldu. 2020 bü-
yüme hikayesinde öne çıkan yatırımlar kalemine bakıldığında mesine izin vermeyerek, ‘pozitif büyüme’ başarısı ile ekonomi- sağlanmasıydı,
makine ve teçhizat yatırımlarındaki artışın inşaat yatırımlarının nin çarklarının katma değer ve vergi üretmesini sağladı.
önüne çıktığı görüldü. Eğer, kamu bankalarının öncülüğünde, reel sektör düşük mali- bugün bambaş-
Makine ve teçhizat yatırımlarında 2020’de yıllık büyüme yüzde yetli finansman imkanlarıyla desteklenmesiydi; eğer ticaret dip- ka bir Türkiye
21’i aştı. 2020’nin son çeyreğinde ise makine ve teçhizat yatı- lomasisinin neferleri ihracatçıların yeniden rekorlara dönmesini
sağlayacak imkanlar sağlanmasıydı, bugün bambaşka bir Tür- Ekonomisi’ni ko-
rımları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 38,7 arttı.
Böylelikle makine ve teçhizat yatırımlarında 2010’un ikinci kiye Ekonomisi’ni konuşuyor olacaktık. Bu nedenle, 2020’yi nuşuyor olacak-
çeyreğinden bu yana en iyi çeyrek kaydedildi. İnşaatta ise son pozitif büyüme ile bitirmenin 2021’de de Türkiye Ekonomisi
çeyrekte yatırımlar yüzde 14,7 geriledi. için ne kadar değerli olduğunu daha net algılayacağız. tık.”