Page 62 - Sayı 56 Mart-Nisan

60 İKTİSAT TARİHİ

Osmanlı Zeyin yağı gibi cüzi gelir bırakan bir malın ticare- YAĞ ÜRETİMİNDE YENİ TEKNOLOJİ KULLANILMALIYDI
döneminde tinde ise bu dikkatsizliğin büsbütün zararlı tesirleri İkinci önemli sebep ise üretim teknolojisini yenile-
ihracatta görüleceğini açıklamak gereksizdir. memekti. Eski yöntemlerle üretime devam etmek,
müşteri ve pazar FIÇILAR DAYANIKLI OLMALI hem üretim miktarını hem de ürünün kalitesini et-
kaybetmenin ana kileyen bir husustu:
nedeni ambalaj Çoğu tüccarımız tasarruf fikriyle zeytin yağı fıçı ve “Zeytin yağlarımızın talebinin kesilmesine yol açan
varillerinin, içindeki yağın nefaset ve saflığına ha-
sorunuydu. lel vermeyecek ve bunu her türlü haricî tesirlerden sebeplerden biri de hâlâ eski yöntem (usûl-ı kadi-
Niteliksiz fıçı ve muhafaza edecek ve yolda iken kolaylıkla delinip me) üzere yağ imal olunması keyfiyetidir. Zeytin
varil kullanılması kırılmayacak olanlarını kullanmayarak, yağlarımı- yağı imalinde kullanılan eski alet ve gereçlerin (âlât
hem ürün zın ihraç olundukları memleketlere varıncaya kadar ve edavâtı-ı atîkanın) günümüzde kullanılması dik-
kaybına hem bozulup dökülmesine ve bu suretle hem kendileri- kat çekici bulunmakla beraber pek de bir şey deni-
de kalitenin nin zararına ve hem de yabancı müşterilerinin ilgi- lemez ise de bu aletler vasıtasıyla da imalat tarzının
ıslahıyla nefis yağlar çıkarılabileceği muhakkaktır.
bozulmaına lerinin kesilmesine sebebiyet vermektedirler.
yol açıyordu. Bazı tüccar ise böyle zararlara maruz kalmamak için Zira yabancı ülkelerdeki müşterilere bazen yağın
Önlenmesinin yağların soğuğun etkisiyle katılaşarak sevkiyat esna- yemesi hoş gelmemesi makineden değil belki imal
yönteminin fenalığından kaynaklanmaktadır.
tek yolu ise sında sızmaması ve bozulmaması zımnında mutedil
mevsimleri beklemekte ve yaz mevsiminde sevkiyat-
ambalajda tan kaçınmaktadırlar ki kendilerini gereksiz şekilde Zeytin yağlarımızda bazen görülen bu gibi noksan-
kaliteden taviz gelir ve ticaretten mahrum bırakan bu ahvalin ne lara yağcılardan başka çiftçilerin de kusuru vardır.
Çünkü çiftçiler mahsulü vakti zamanında ve en iyi
vermemekti. kadar abes olduğu meydandadır. şekilde toplayacak yerde zeytinleri uzun müddet

Halbuki cüzi bir himmet ile icrası kabil olan bazı ted- ağaçta havanın tesirlerine maruz bırakmalarıyla
birler sayesinde her vakit sevkiyatta bulunmak ve hiç- bunlar çürümekte ve çıkarılan yağlarda bir ekşilik
bir vakit zararlara maruz kalmamak mümkündür.” ve küf kokusu hasıl olmaktadır. […]

Görüldüğü gibi ihracatta müşteri ve pazar kaybetme- YAĞDA TAĞŞİŞ ÖNLENMELİYDİ
nin ciddi nedenleri arasında üst sırada, ambalaj so-
runu geliyordu. O dönem ise en önemli ambalaj ise Osmanlı yağlarını ecnebi yağlarının rekabetine ma-
fıçı ve variller idi. Bunların yeterli sağlamlıkta olma- ruz bırakan şeyler sade bunlar değildir.
ması, hem zeytin yağının kalitesine zarar veriyordu, Bunlardan başka son günlerde bazı muhtekirlerin
hem de taşıma esnasında ürün kaybına yol açıyordu. zeytin yağlarımızı pamuk ve susam yağıyla tağşiş ede-
Önlenmesinin tek yolu ise ambalajda kaliteden taviz rek Osmanlı yağlarının nefaset ve talebinin bir kata
vermemekten geçiyordu. Yani küçük hesaplara yeni- daha düşmesine sebep oldukları görülmektedir.
lip büyük kazançlardan olmamak esastı.
Yabancı ülkelerde olduğu gibi Osmanlı
İmparatorluğu’nda pamuk yağının ithal ve imali ve
alış ve satışı serbest ise de bundan muhtekirlerin isti-
fade etmeksizin zeytin yağlarını tağşiş eylemelerinin
kolaylıkla önü alınabilir. […] Osmanlı zeytin yağ-
larının pamuk yağı ile tağşiş olunması yağlarımızın
ecnebi piyasalarındaki talebininin zarar görmesine
ve hem de dürüst tüccarın kazanç ve ticaretlerine
durgunluk getirir.
Dolayısıyla ilgili mercilerin buna karşı bazı önlemler
almasıyla mevcut mahzurlar kaldırılıp yok edilmiş
olunursa günümüzde memleketimize yıllık ithal edil-
mekte olan beş milyon küsur kuruşluk zeytin yağı
ithaline mahal kalmayacağı gibi 19 milyon kuruşa
baliğ olan ihracatımız da birkaç misli artmış olur.”