Page 60 - Sayı 56 Mart-Nisan

58 İKTİSAT TARİHİ

“Cemil Efendi tavsiye ettiği ziraatın itiraz edilemez kadar ceza-yı nakdiye alınmalıdır. Bu ceza-yı nakdi-
faydalarına bir misal olmak üzere Sancak (Antalya) yeler ağaçların sahipleri ile hasarın derecesini tayine
dahilinde yerleşik olan ahalinin istisnasız iki üç bin memur olanlar arasında dağıtılmalıdır.
yabani zeytin ağacı aşıladıklarından dolayı günü- 3- Antalya İskelesi’nden altı saat mesafede bulunan
müzde ferah halde bulunan Gebiz köyünü zikredi- Çubuk Boğazı şosenin 4 saat uzunluğunda geçmek-
yor. Bu sayede köy ahalisinin refah hali Sancak (An- te olduğu Çubuk Boğazı’nda mevcut olan zeytin
talya) dahilindeki diğer köylerin ahalisine nispetle ağaçları ahali arasında taksim olunmalıdır. Devlet
ziyadedir. Diğer taraftan hava durumları ve saire malı olup Antalya köyleri dahilinde bulunmayan
o cihetlerde tabiî surette neşvünema bulan zeytin bu ağaçlar padişah adına ahaliye ihsan edilmelidir.
ağacı yetiştirmeğe o kadar müsaittir ki Gebiz’de ye-
tiştirilen zeytin mahsulünden iki kıyye cüzi tazyik 4- Köylüler bu köyler dairesinde dağınık bir halde
olunur ise bir kıyyeye yakın zeytin yağı hasıl olmak- ötede beride bulunan yabani zeytin ağaçlarını ke-
tadır. Cemil Efendi köylülerin gayretini artırmak silmesi hakkına sahip olmaksızın aşılamağa mecbur
için Kazlıkaya nahiyesinin Düşme nam mevkiinde olmalıdır.
masrafları kendi tarafından ödenmek üzere 8-10 5- Dağlarda ve köyün ham arazisi üzerinde bulunup
bin yabani zeytin ağacı aşılanmış ise de köylüler ara hiçbir kimsenin malı olmayan yabani zeytin ağaç-
sıra dağınık surette icra etmekte oldukları aşı mua- ları muhtarlar ve ihtiyar meclisi azası tarafından
melelerinde muvaffak olamadıkları için işbu güzel sayıldıktan sonra her köy ahalisi arasında taksim
örnekten istifade arzusuna düşmemişlerdir.” olunmalıdır.

CEMİL EFENDİ’NİN 7 MADDELİK EYLEM PLANI 6- Ahali bizzat salip oldukları arazide eskiden beri
(mine’l-kadîm) mevcut olan yabani zeytin ağaçla-
Ne yazık ki bu büyük fedakârlık karşılığında aşıla- rını muhafaza ile beraber aşılamağa mecbur tutul-
nan genç fidanlar özel bir nezaretin yokluğundan malıdır.
ve zarar verenlerin cezalandırılmamasından dolayı 7- Hazine arazisi (arâzi-i emîriye) üzerindeki yaba-
gelip geçenler tarafından tahrip ediliyordu. İşte bu
mahzurları kaldırmak ve Sancak dahilinde zeytin ni zeytin ağaçlarından hissesine isabet eden miktarı
ücret ödemeden (meccanen) alan her köylü senede
ağacı yetiştirilmesinin gelişimine yardım etmek en az 20 ağacı aşılamaya mecbur olmalı ve muhalif
üzere Cemil Efendi hazırlık yapmış ve bazı tedbir harekette bulunanlardan Ziraat Bankası, aşılanma-
önerilerinden bulunmuştu. Bu öneriler sırasıyla mış her zeytin ağacı için on kuruş ceza-yı nakdiye
şöyleydi:
almalıdır.”
“1- Aşılanan zeytin ağaçlarının muhafazasına neza-
ret etmek üzere beş sene müddetle bir müdür ile ZİRAAT BANKASI KREDİSİYLE FİNANSE EDİLİR,
bir müfettiş ve beş memurun tayini. Bu memurların HASAT ZAMANI BORÇ ÖDENİR
maaşları Ziraat Bankası tarafından ödenip 5 sene Antalyalı Mahmud Ağazade Cemil Efendi’nin
geçtikten aşılanan zeytin ağaçları sahipleri teftiş hiz- Bab-ı Âli’ye ulaştırdığı “Zeytin Layihası”, 1893 yılı
meti için borç alınan meblağı sahip oldukları ağaç-
itibariyle devrimsel nitelikte iki unsur içeriyordu.
ların adedi nispetinde yasal faiziyle (faiz-i nizamisi Birincisi zeytinin yeryüzündeki ilk görünüm yeri
Sancak dahilinde ile) beraber ödemelidir. olan Antalya ve civarındaki devlet arazilerinde mil-
zeytin ağacı 2- Yabani bir zeytin ağacı kestiği sabit olan her şa- yonlarca ağaçlık yabani zeytin ağacı bulunduğunu
yetiştirilmesinin hıstan ağacın ehemmiyetine göre bir mecidiyeden tespit ediyordu. Bu tespitin üzerine de ağaçların
gelişimine yarım altına kadar ve hayvanlarına vermek için aşılanması için halk ile işbirliği içinde kapsamlı bir
yardım etmek ağaçların yapraklı dallarını kesenlerden 10 kuruştan kampanya başlatılmasını öneriyordu. Öneri teori-
üzere Cemil 40 kuruşa kadar ve aşıları kıran veyahut aşılanmış de kalmıyor, nasıl uygulanacağı da gösteriliyordu.
Buna göre yabani zeytin ağaçlarının üretime kazan-
ağaçları kesenlerden bir altın nakdi ceza (ceza-yı
Efendi 7 nakdiye) alınmalıdır. Develer veyahut diğer hayvan- dırılıp yakacak ya da kereste olarak kullanılmasını
maddelik bir lar aşılı ağaçların taze dallarını yedikleri halde bu önlemeyi ve üretime kazandırmayı hedefleyen bu
öneri paketini hayvanların sahiplerinden fidanların büyüklüğüne kampanyanın finansmanı da Ziraat Bankası aracılı-
Hükümete sundu. ve hasarın derecesine göre 10 kuruştan 55 kuruşa ğıyla yapılacaktı. Ziraat Bankası, belirli bir yıl sonra