Page 59 - Sayı-64 Temmuz - Ağustos 2023

TEMMUZ-AĞUSTOS 59

“SAKSI İÇİNDE MEYVE YETİŞTİRMEK”

Tarımda yeni yöntemlerin uygulanıp verimliliğin ve
üretimin artırılmaya başlandığı 20. yüzyılın başında,
en yeni yöntem olarak turfandacılıkta ileri bir aşama-
yı ifade eden ve özellikle aynı yüzyılın son çeyreğinde
büyük ivme kazanacak olan seracılık, Osmanlı’daki
tabiriyle “saksı içinde meyve yetiştirmek” mesleğiy-
di. Ziraat Hayatı dergisi, bu konunun Türkiye’de de
yaygınlaşmasını arzu ettiğinden konuyu hem bugü-
nü hem de dünüyle ele alan yazılar yayınladı.
Derginin haberine göre insanların saksıda meyve
yetiştirmeye ne zaman başladığı tam bilinmiyordu.
Bu yüzden “Cebrî ziraat [zorunlu ticaret] usulünün
tatbike başlanıldığı zaman bu hususun da tatbik
edildiği zannolunur, fakat saksıda meyve yetirilme-
nin ziraat-ı cebriyenin bir şubesi olarak telakkisi hiç
de doğru değildir. Çünkü bu, büsbütün başka bir sa-
nattır” tespiti yapılıyordu. Eski zamanlarda meyda-
na getirilen bu sanat, medeniyetle birlikte gelişmişti.
“Saksi içinde meyve yetiştirmek” başlıklı yazı
“ERBAB-I MERAK VE HEVESE

YENİ BİR HASILAT KAPISI AÇILMIŞTIR” “PEK KÂRLI BİR İŞTİR”
“Saksı içinde meyve yetiştirmek” başlığıyla yayınla- Saksılarda meyve yetiştirilmesinin iki açıdan ele alın-
nan haberde “Saksı içinde meyve ağacı yetiştirmek dığı yazıda, “Biri ticaret için yapılan turfandacılık,
sanatı günden güne önem kazanmaktadır. Saksıda diğeri ise heveskâr olanlara mahsus tarz-ı ziraattır.
yetiştirilen meyve ağaçları içinde evvela üzüm tecrü- Umumiyet itibariyle bu iki sınıf, meyvenin teksiri
be edilmiş ve bunda tam bir muvaffakıyet elde edil- için aynı suretle işe başlayacak, aynı masraf ve eziyeti
dikten sonra diğer bilumum meyvelerin ve bilhassa ihtiyar edecek, uzun bir müddet aynı şartlara tabi
iri çekirdekli olanların bu suretle teksirleri [çoğal- kalacaklardır” tespiti yapılıyordu.
tımları] nazar-ı itibara alınmıştır” deniliyordu.
4
“Saksıda meyve ağacı yetiştirilmesinin pek kârlı bir
Yazıda bu konudaki gelişmeler şu şekilde aktarılıyordu:
iş olduğu tabiidir” denilen yazıda, sağladığı faydalar
“Evvela İngiltere’de sonra Belçika’da ve Fransa’da bir şu şekilde özetleniyordu: “Her mevsimde
ehemmiyet-i mahsusa ile tatbik edilmeğe başlanılan bu
yeni usul son zamanlarda pek ziyade yaygınlaşmıştır. “1- En küçük saha ile en yüksek hasılatı elde etmek. turfanda yetiştir-
2- Yer değiştirmek kolaylığı, iklime göre saksıya yer
Her mevsimde turfanda yetiştirmeyi, arzu edilen değiştirebilmek. meyi, arzu edilen
meyvenin yetiştirilebilmesini temin eden usul-i zira- 3- Aynı iklimde birçok cinsi çoğaltabilmek. meyvenin yetiş-
at, istenilen mevsimde mühim miktarda meyve üre- 4- Bodur fakat kuvvetli ağaçlar vücuda getirmek, tirilebilmesini te-
timini kolaylaştırdığından erbab-ı merak ve hevese dolayısıyla az yer kaplar, az hararete ihtiyaç gösterir
yeni bir hasılat kapısı açmıştır. ve az masrafla elde edilebilir birçok meyve ağaçları min eden usul-i
Sanayi-i ziraiye ile iştigal eden birçok müessese ile yetiştirmiş bulunmak. ziraat, istenilen
uzmanın teşvikleri sayesinde geliştirilen bu usûl-i 5- Erken çiçek açarak geç meyve dökmek. mevsimde mü-
teksir [çoğaltma yöntemi] az zamanda yalnız turfan- 6- Cinslerin kolayca ıslah ve çoğaltımı. him miktarda
dacı sanatkârlar için değil hevesliler için de bir me- 7- Meyve vermeyi hızlandırmak, bir şekilde erken meyve üretimini
rak hissi uyandırmıştır. Limonluklarda, camekanlı tohum elde edip yeni fidanlar vücuda getirmek.
ve rüzgârdan mahfuz yerlerde hatta pencere, balkon 8- Balkon, pencere ve sair gibi ışığı nispeten bol yer- kolaylaştırdı-
ve sofalarda dahi bu tarz ziraatla meyve yetiştirmek lerden istifade edebilmek. ğından erbab-ı
mümkün olmuştur. Ekilebilen arazisi pek sınırlı 9- Turfanda ağaçları üzerinde daima taze meyve bu- merak ve hevese
olan büyük şehirlerde tatbik edilen meyvenin bu lundurabilmek.
tarz-ı teksiri evler içinde salonlarda yeni çeşit bahçe 10- Fena iklimde ve pek fakir toprakta bile meyve yeni bir hasılat
vücuda getirilmesine sebep olmuştur.” yetiştirebilmek.” kapısı açmıştır.”