Page 48 - borsaaktuel-68-k

48
48 İKTİSAT TARİHİ DOÇ. DR. ŞEFİK MEMİŞ

Zengin gençlere 143 yıllık nasihat:

“ZİRAAT GİBİ MUKADDES BİR EĞLENCE

İLE VAKİT GEÇİRİNİZ”

Han’ın “merhametli himayesi sayesinde son on beş
yıl içinde ülkenin tarımsal gelişmelerinin muhte-
şem” ilerleme kat etmişti. Sergi tanıtım kitapçığın-
da yer alan bu ifadede büyük doğruluk payı vardı.
Çünkü Sultan II. Abdülhamid, tahta beklenmedik
bir zamanlamayla oturmuş olsa da o tarihe kadar
edindiği geniş birikim sayesinde programını birkaç
yıl içinde uygulamaya koyuldu. Bunların başında
saniyileşme kadar tarımda verimliliği artırmak ve
makinalaşma vardı. Bunun için numune çiftlikleri-
nin ziraat mekteplerine kadar geniş bir hamle başla-
tırken, ziraat basını oluşturmayı da ihmal etmedi ve
onun iktidarının ilk yılları ilk Türk tarım dergileri-
nin çıktığı yıllar oldu.

İlk defa “Osmanlı İmparatorluğu’nun başlıca tarım
ürünlerinin istatistikleri” çıkartılmış, çiftçilere mali
açıdan yardım etmek ve onları acımasız tefecilerin
pençesinden kurtarmak için İstanbul’da tüm tarım
illerinde şubeleri bulunan, çiftçiye mahsul yetiştir-
mek için gerektiği kadar para ödeyen ve paranın
kullanımı için yalnızca nominal bir faiz talep eden
bir devlet bankası olan Ziraat Bankası kurulmuştu.

Kuşkusuz ilk Osmanlı tarım dergileri olan Vasıta-i
Servet ve Ziraat Gazetesi en önemli girişimlerin
başında geliyordu. Bu iki dergi, tarım rüzgarının
devletin tüm bürokrasi ile tüm Osmanlı çiftçilerine
ulaştıracak şekilde estirecekti:

ZENGİN GENÇLERE ACİZANE NASİHAT:
“NETİCESİZ MERAKLARA DÜŞMEYİNİZ…”

1881’de yayın hayatına başlayan Ziraat Gazetesi’ni
çıkaran bir avuç idealist Osmanlı vatandaşı, gerçek-
Ziraat gazetesinin logosunda çift süren bir çiftçi ve hayvanlar
ile uzakta camisiyle birlikte bir köy ve yel değirmeni yer ten tarımın bir servet vasıtası olduğuna, köylünün
alırken, bu tasvirin yer aldığı çerçeve ise ziraat aletleri ve zirai ve çiftçinin ikna edilmesi için “zengin gençlere” gö-
ürünlerden oluşuyordu. rev düştüğüne inanıyorlardı. Bu amaçla daha ilk sa-
yısında “Ashab-ı servetten bulunan gençlere acizane
Osmanlı İmparatorluğu Amerikan kıtasının 400. bir nasihat” başlıklı bir yazı kaleme alınarak, gerek
yılı sebebiyle 1893 yılında Şikago’da düzenlenen başkent İstanbul’da gerekse vilayetlerde bulunan
Şikago 1893 Dünya Sergisi’ne atıldığı zaman açtığı zengin ailelere mensup gençlerden, “mukaddes bir
pavyonda tarım bölümünde sergilenen ürünler or- eğlence” olarak nitelediği ziraatla meşgul olmaları
taya koymuştu ki, Osmanlılar Sultan Abdülhamid isteniyordu.