Page 36 - Sayı-51 Mayıs Haziran 2021

34

“Yabancı
tacirlerin
çoğunluğu
Yunanlıdır
ve servetini
(düşünüp),
milli ekonomiyi
düşünmekte
hiçbir his ve
alakaya sahip
değildirler.
Onlar, çiftçileri
ve küçük alıcıları
istedikleri gibi
oynatırlar.
Ekseriya büyük
merkezlerde istedikleri gibi oynatırlar. Ekseriya büyük merkez- İzmir rezakilerini düşürdüler. Bugün İzmir üzüm-
sayıları pek çok lerde sayıları pek çok olmayan bu yabancı tacirler cülüğü neden artan bir ilerlemeye mazhar olamıyor
da hareketsizlik ile bir gerileme gösteriyor? Hep
sendikalar yaparak memleket ve çiftçinin aleyhine
olmayan bu çalışırlar. Sendikalar, birlikler mahsulatımızın fiya- bundan?... İncirlerimiz de bu fena hale geldi. Daha
yabancı tacirler tını kırar. Çiftçileri, bağcıları, ziraî sanayi erbabını ne çok zirâi ürünlerimiz bu elim zararlarla mahv ve
sendikalar boğuntuya getirirler. Onu fakirliğe sevk edip sefale- harap olmuş oluyor!”
yaparak tinden istifade eylerler. Son çeşit tacirler, Avrupa’da
memleket ve sahip oldukları değer yüksek olsa bile çok kere dahil- “TİCARETİMİZ YERLİLEşMESE, İFLAS oLuR”
çiftçinin aleyhine de piyasayı çökertmişlerdir. Yerliler tacir olmadığı, Peki çözüm neydi? Çözüm, çok açıktı: Ticaretimiz
çalışırlar.” piyasa ve cereyanlara vakıf bulunmadığı için piyasa yerliler elinde kalmalıydı. Bu hususa değinen Ne-
kendi ellerindedir; bu her gün olağan şeydir. Piya- jad, “Ticaretimiz yerliler elinde kalmaz ise bugünkü
sanın sukutu çiftçinin ziraatının sukutu demektir.” zarar artar ve nihayet büyük iflası mucip olmaz mı?”
diye soruyor ve ardından da şöyle devam ediyordu:
“MAHSuL PARA ETMEYİNCE çİFTçİ KÜSÜYoR, TARıMA “Karşı çıkanlar ve Avrupa tacirleri ile uğraşmak,
ÖNEM VERMİYoR” rekabet eylemek için derin bilgiler lazımdır. Pek

Nejad’ın da altını çizdiği gibi yabancı tüccarın Türk incelen ticaret usulünü bilmelidir. Tüccarlarımız
piyasasını ele geçirip fiyatlarla oynayıp piyasayı bu kadar bilgili, bu kadar ince görgülü olmaz ise
çökertmelerinin yol açtığı bir kötülük daha vardı. ziraatımız daima zayıf, daima gelişmemiş olacaktır.”
Türk tarımı çökecekti. Bugün bile serbest piyasa adı Ziraatın ticarete, ticaretin de ziraatla uyumlu geliş-
altında kötü niyetli tüccarların oynamaya devam mesi gerektiğini, bu iki alanın karşılıklı birbirini et-
ettikleri oyunu, Edhem Nejad, bir asır önce de ya- kilediğini, ayrıca “birbiriyle sıkı bağları olduğunu”,
şandığını şöyle deşifre ediyordu: anlattığı olaylarla ortaya çıktığına işaret eden Ne-

“İş yalnız bir sene mahsulün para etmemesiyle kalsa jad, “Artık denilemez ki bunlardan biri daha evvel
yine iyi. Maalesef bu hal yerli mahsulatımızın ka- yürümelidir. Ziraat ve ticaret harekât-ı seyyani (eşit
derini de kırıyor. Çiftçi küsüyor, bu faydalı ziraata hareketli) olmalıdır. Biri ileri, diğeri geri oluyor ise
ehemmiyet vermiyor. Bazen yabancı tacir ihanet ve bir faide olamaz” diyerek son noktayı koyuyordu.
alçaklık da yapıyor. Osmanlı ticaret ihracat kapıla-
rını kırmağa çalışıyor. “ZİRAAT VE TİCARET MEKTEPLERİ bİRLİKTE AçıLMALı”
Birkaç sene evvel İzmir’de böyle bir hal olmuştu: Ona göre Ziraat Nezaret ziraat mektepleri kur-
Yunanlılar korint üzümlerinin revacını temin için makla meşgul olduğunda, eş zamanlı olarak ticaret