Page 34 - BORSAAKTUEL_60k

İSTANBUL’UN
32 T KAYNAK SULARI FATİH YILMAZ
32

CENDERE HAMİDİYE TAŞDELEN SUYU
SU POMPA İSTASYONU
İstanbul’un Anadolu yakasında Alemdağ’dan çıkan
Taşdelen suyunun 1582 yılında Sultan II. Selim
Han’ın eşi Afîfe Nurbânu Sultan tarafından vak-
fedildiği kaydedilir. Taşdelen suyunun, hac farizası
için yola çıkan Surre Alayı’ndaki küplere doldurul-
duğu anlatılır. Hac dönüşü bu küpler zemzem dol-
durularak geri getirildiği için, Taşdelen Suyu “Zem-
zem’in yol arkadaşı” olarak yüceltilirmiş.
Böbrek taşlarının düşürülmesine yararlı olduğu
inancı yaygındır. Sultan II. Abdülhamid devrinde,
1889’da Taşdelen suyunun şişelenip satılma imtiyazı
verildikten sonra, 1897’de “ahalinin menfaatini ko-
ruyacak şekilde” tekel altına alınmasına izin verildi.

Hamidiye Suları, HAMİDİYE 1934 yılında Vakıflar Müdürlüğü (Evkaf Müdüriye-
ti) suyun kaynağını ve galerisini koruma altına aldı
133 çeşme vâsı- İstanbul’un Rumeli yakasında, Kemerburgaz’ın do- ve suyun toplanmasını ve dağıtımını düzenledi.
tasıyla İstanbul ğusundan başlayıp güneye doğru sık ağaçlar ve sık
halkına ulaştırıl- fundalıklar arasından, sert taşlı arazi içinden akan Günümüzde Vakıf Taşdelen Kaynak Suyu, Üsküdar-
Şile TEM yolundan 18. km’den girilince Taşdelen’in
maktaydı. Hami- altmıştan fazla kaynak Sultan II. Abdülhamid döne- merkezinden 1 km uzaklıkta üretime devam etmek-
diye Suyu, 1902 minde bir araya getirildi. tedir. Taşdelen suyunun bulunduğu mesire alanı
tarihinde sokak Kâğıthane’den Kemerburgaz’a giden yol üstündeki çam, meşe, kayın ve köknar ağaçlarıyla kaplıdır.
çeşmelerinin çeşmelerden akan sularla Kemerburgaz’ın güneydo-
ğusundaki Karakemer ve Kovukkemer civarındaki KAYIŞDAĞI SUYU
yanı sıra sara- membalar maslakta toplandı ve kirlenmelere engel
ya, hastanelere, olmak için maslaklara demir kapılar yapılarak ki- İstanbul’un Anadolu yakasında eski ve yeni iki Ka-
okullara verildi. litlendi. Tesisin büyük bölümünün tamamlanma- yışdağı suyu vardır. Asıl eski kaynak suyu, Kayışda-
ğı’nın şehre bakan batı ciheti eteklerinden çıkardı.
sı 1900 senesini bulmuştu. Hamidiye Suları, 133 Kayışdağı’ndan çıkan bu suyun özelliği çam suyu
çeşme vâsıtasıyla İstanbul halkına ulaştırılmaktaydı. olmasıydı, yani yağmur suyu çamların altından sü-
Hamidiye Suyu, 1902 tarihinde sokak çeşmelerinin zülerek kaynaklardan fışkırmaktaydı.
yanı sıra saraya, hastanelere, okullara verildi. Os-
manlı su tesislerinde sular pişmiş kilden yapılmış Evliyâ Çelebi, Kayış Pınarı’nın ağaçlar içinde tat-
künk borular içerisinden isale edilirken ilk defa Ha- lı bir hayat suyu olduğunu söyler. Sultan III. Ah-
midiye Suları, dökme demir (font) borular içerisin- med’in sadrazamı Nevşehirli İbrahim Paşa, Kayışda-
den basınçla akıtılmış ve vanalarla şebekede manevra ğı eteklerinden bulduğu üç su kaynağını Kadıköy ve
yapma imkânı sağlanmıştı. Üsküdar ile Kavak-Bağdat ve Şerefâbad kasırlarına
akıttırmıştı. Vakıf suları şehremânetine geçtikten
TAŞDELEN SUYU sonra İbrahim Paşa’nın adı unutuldu. Kayış Pına-
rı’nın yanındaki av kasrından ve biraz ilerisindeki
sultan çiftliğinden eser kalmamıştır.
Eski Kayışdağı suyunun bulunduğu yaşlı çamların
yerini çalılar kaplamıştır. Mehmet Hafid Efendi, bu
suyun idrar söktürücü sulardan olduğunu ileri sür-
müştür. Kayışdağı’nın kaynak suları, katma sularla
beslenerek çevredeki ve uzaktaki birçok semte (Eren-
köy, İçerenköy, Başıbüyük, Maltepe, Bostancı, Yedi-
tepe, Ferhatpaşa, Üsküdar vd.) ve kırk kadar çeşme-
ye ulaştırılmıştı. 1926’da dağın sağında ve solundaki