Page 41 - BORSAAKTUEL_60k
P. 41
KASIM-ARALIK 39
GÜBRE KRİZİNİN AYAK SESLERİ
Rusya-Ukrayna Savaşı sadece bir insani dram ortaya
çıkarmadı. Gerek Rusya ve diğer ülkeler arasında bir
kutuplaşma yaratması açısından gerek ise yaptırım-
ların ortaya çıkardığı sonuçlar ile dünya ekonomile-
rinde küresel çapta bir kelebek etkisi yarattı.
Hâlihazırda doğalgaz ve elektrik fiyatlarının artma-
sıyla ortaya çıkan enerji krizi gündemdeyken bir sü-
redir Avrupa’nın yeni bir endişesi daha var: Gübre
Krizi.
Gaz fiyatlarının kriz öncesi ile karşılaştırıldığında 20
kattan fazla artmış durumda olması sadece doğalga-
zın son kullanıcılarını etkilemedi.
Söz konusu durum, yoğun enerji tüketiminin oldu-
ğu sektörlerin tamamının üretimini etkiledi ve gele-
cek tahminlerini belirsiz hale getirdi.
Bu sektörlerden biri de gübre endüstrisi.
Zira gübre üretimindeki en önemli girdilerden biri
doğalgazdır. Enerji krizi ile birlikte artan maliyetler rağmen bu rakam, toplam ithalatın yaklaşık yüzde
de Avrupa’daki bazı gübre fabrikalarının üretimi 15’ini oluşturuyor.
azaltmasına veya üretimi geçici olarak durdurmasına
yol açtı. Krizin etkileri Türkiye’de henüz net şekilde görül-
mese de özellikle kışın hububat ürünlerinin fiyatla-
Bu krizin sinyalleri daha önceden de veriliyordu rını etkilemesi bekleniyor.
ancak ağustos ayı ve sonrasında kriz kendini iyice
hissettirmeye başladı. Bu duruma döviz kurundaki artışların da eklenmesi-
nin diğer girdileri de etkileyeceği düşünülürse 2023
Avrupa’daki gübre üretim kapasitesi yüzde 70 düşüş tarımsal üretimini önemli bir tehlikenin beklediğini
göstermiş durumda. söylemek hayalcilik olmaz.
Rusya’ya uygulayan ambargo ile beraber gübre fiyat- Zira üretici, gübre pahalılaştıkça kullanımını azalt-
larında yüzde 300’lere ulaşan artış meydana geldi. ma eğilimindedir. Bu da daha az verim demektir. Avrupa’daki
Sorunun daha da büyümemesi adına getirilen çö- Daha az verim sonrası oluşacak üretim açığı da hem gübre üretim
züm önerisi ise tıpkı tahıl koridoru gibi, Rusya güb- ülke olarak kendi kendimize yetebilme yetimizi etki- kapasitesi
resi için bir gübre koridoru açmak. yüzde 70 düşüş
ler hem ithalat kapısını açar hem de gıda enflasyonu-
Zira savaş öncesinde dünyada kimyasal gübre ihraca- nu kronik bir hale getirebilir. göstermiş
tının yüzde 14’ü Rusya tarafından gerçekleştiriliyor- Birçok gübre firmasının küresel piyasalardaki gübre durumda.
du. Rusya, dünyada azotlu gübre ihracatında birinci ve gübre hammaddesi fiyatlarındaki aşırı yükseliş ve Rusya’ya
sıradayken, potasyum ve fosforlu gübre ihracatında talep daralmasını öne sürerek üretimine belirsiz bir uygulayan
ise ikinci sırada yer alıyor.
süre ara verdiği veya üretimi kıstığı bir dönemde ol- ambargo ile
Bu sebeple tıpkı tahıl koridoru gibi Rusya üzerinden duğumuzu iyi analiz etmemiz gerekiyor. beraber gübre
bir gübre koridoru oluşturulması dünyadaki gübre Bu konjonktürde Türkiye’nin üretimde sürdürülebi-
ticaretine olumlu katkı sağlayabilir. fiyatlarında
lirlik sağlaması ve çiftçinin üretime devam edebil- yüzde 300’lere
Türkiye’nin ise Rusya’dan yılda ortalama 700 bin mesi için gübre başta olmak üzere mazot, tohum,
ton ila 1.5 milyon ton arasında gübre ithal ettiği yem ve ilaç desteklerinin verilmesi her zamankinden ulaşan artış
bildiriliyor. Başka ülkelerden de ithalat olmasına de daha büyük bir önem arz ediyor. meydana geldi.
