Page 59 - ISTIB Dergi Mayıs - Haziran 2023 Sayı 14

MAYIS-HAZİRAN 59

HER ŞEY MAKİNE DEĞİL, TEKONOLOJİDEN VERİM ALMAK İÇİN BİLGİ DE GEREKİYOR Adana’da son
sistem tarım
Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi, yerel muhabirle- yip sebze ancak birkaç nev’e münhasır kalmakta ve
ri ya da muhabir gibi çalışan okuyucuları vasıtasıyla bağcılıktan dahi hakkıyla istifade edilememekte”ydi. aletleri vardı
Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli tarım merkezle- ama nasıl
rindeki gelişmeleri yakından izliyordu. Aslında bu ÇARE PRATİK ZİRAAT MEKTEBİNİN KURULMASIDIR kullanılacağı dair
tür haberler, münbit tarım altyapısına sahip olan Bu değerlendirmeyi Osmanlı Ziraat ve Ticaret Ga- bilgi ve deneyim
merkezlerde ziraatın hangi aşamada olduğunun öğ- zetesi’ne gönderen kişiye göre Adana vilayet yöne- bulunmuyordu,
renilmesini sağlıyordu. Adana’dan gelen bir mektup- timi de bunun farkındaydı. Dolayısıyla bu duruma bu da
ta geniş pamuk tarlalarına ve diğer zengin tarımsal çare bulmak, bilgi ve teknik sahibi çiftçiler yetiştir-
altyapıya sahip şehirdeki mevcut durumun fotoğ- verimsizliğe yol
rafını çekiyordu. Bu fotoğraf, 1910’lu yıllarda Ada- mek amacıyla vilayet merkezine [o zamanki ulaşım açıyordu.
na’da, o zamanki meşhur isimlendirmeyle Kilikya araçlarıyla] 2,5 saat uzaklığında olan bir “numune
bölgesinde tarımda makineleşmenin hızla gerçekleş- tarlası” ve orada bir “ziraat ameliyat mektebi / pratik
tiğini ortaya koyarken, her nedense ziraatta verim- ziraat okulu” kurmanın gerekli olduğuna arar ver-
sizliğin sürdüğünü gösteriyordu. mişti. Ayrıca bahsi geçen yeni tarım makineleri ve
aletlerinin ihtiyaç halinde tamir edilebileceği, hatta
MAKİNE VAR, GEREĞİ GİBİ MENFAAT YOK… yeniden imal edilebilmesi için de mektep bünyesin-
de “demirciliğe ve marangozluğa ait bir özel şube
Adana’dan bildirildiğine göre vilayette ziraî işlerin kurulması uygun bulunmuştu.” Aslında numune
daha da geliştirilmesi amacıyla “her biri bin küsur tarlası ve pratik ziraat okulu, Adana’nın potansi-
lira” olan 80 adede yakın lokomotif harman maki- yelinin gün yüzüne çıkartılıp değerlendirilebilmesi
nesi, yine “her çifti 4-5 bin lira” olan “çift sürmeye için bir fırsata dönüştürülebilirdi. Bunu sağlamak
mahsus çeşitli lokomotif makineleri, 8-10 bin lira- amacıyla ipekçiliğe el atılmalıydı. Vilayet yönetimi
yı aşkın orak makineleri ve çeşitli türlerde saban ve ipekçilğin faydalarını tüm Adana vilayeti çapında
pulluklar ve birçok kalbur makineleri ile diğer yeni yaygınlaştırabilmek için tıpkı Bursa ve Selanik Zi-
tarım araçları” getirtilip kullanılmaya başlanmıştı. raat mekteplerinde olduğu gibi Adana’da kurulacak
4
Ne var ki tarımsal teknolojiyi anında Türkiye’ye ziraat mektebinde bir “harir darüttalim şubesi/ipek
taşıyan bu ziraî aletler bilimsel gereklilikleri bilin- öğretim şubesi” de yer almasını şart görmüştü. Tüm
mediğinden ve tarım arazileri hakkıyla işlenip hazır bu mühim konular Adana Vilayeti İdare Meclisinde
edilemediğinden dolayı “gereği gibi menfaat” elde etraflıca düşünülüp konuşulmuş ve gereğinin yerine
edilememişti.
getirilmesi karar altına alınmıştı.
ADANALILAR TERE YAĞI YERİNE MARGARİN YİYOR,
NEDEN?

Gereğini yapamama durumu sadece modern tarım
makineleri ve aletleri için geçerli değildi. Ne yazık
ki “ziraatın teferruatından olan ipekçilik, bağcılık,
bahçıvanlık, sütçülük, tavukçuluk, arıcılık ve emsali
sanatlardan [da] daha layıkıyla istifade edilememek-
te” idi. Adana’nın toprağı her çeşit mahsulleri yetiş-
tirmeye “pek müsait” idi. Ama Adana halkı hayvan
beslemede bile üşengeç davranıyor, bunun doğal so-
nuç olarak “tere yağı yerine margarin yiyor ve hariç-
ten peynir” getirtiyordu. Halbuki Adana vilayetinin
imkanı hayvan yetiştirmeye ve onların doğal ürün-
lerinden yararlanmaya çok müsaitti. Bu tembellik,
aynı zamanda bahçıvanlıkta, daha doğru tabirle ge-
çimlik sebze meyve yetiştirmekte de geçerliydi. Ne
yazık ki “Bahçıvanlığa da hiç de ehemmiyet verilme-