Page 58 - ISTIB Dergi Mayıs - Haziran 2023 Sayı 14

58
58 T İKTİSAT TARİHİ

örneklerinden biri kabul edilebilir. İzmirli ustanın
bir iddiası, bir başka ifadeyle rakiplerine karşı üstün
olduğunun altını çizdiği bir özelliği daha vardı. Onu
da Ziraat ve Ticaret Gazetesi’ne verdiği ilanda yer
alan şu cümleyle ifade ediyordu:
“Bunlar uzun müddet kullandıktan sonra ağızları aşı-
nırsa Avrupa mamulatı gibi bir tarafa atılmayıp yeni-
den onların tamiri kabildir.”
Aslında bu cümleyle Avrupa’dan getirtilen tarım alet-
lerinin temel sorununa işaret ediliyordu. Günümüz
sözcüğü ile ifade edersek, Avrupa pulluklarını tamir
edecek tamirciler yani servisler yoktu. Oysa Osmanlı
pulluklarının bir kenara atılmasını önleyecek özelliği
tamir edilebilmesiydi, ayrıca tamir edecek tamircile-
rin bulunması da mümkündü.

ÇİFTÇİYE ÖZEL PULLUK YAPILIR!
İzmirli Agop işletmesi, pulluk da yeni bir dönem
başlatıyor ve çiftçi müşterilerinin bahçelerinin Salih Zeki’nin Dimetoka’lı Ali Bey’e, İzmir’de satılan Minas
özelliklerine göre ortaya çıkan ihtiyaçlarını dik- Usta’nın dövenlerini tavsiye ediyordu
kate alan “çiftçiye özel” pulluklar yapılabileceğini,
“Müşterilerimizin arzu ettiği başka şekillerde de ağırdı, bu sebeple de yerli makineler kadar “işe el-
pulluk yapabiliriz” ifadesiyle duyuruyordu. İkinci verişli değil” idi. Minas Usta’nın döven makinesi-
önemli husus ise İmparatorluğun diğer şehirlerinde nin ağırlığı yaklaşık 90-100 okkaydı ve çift beygirle
yaşayan çiftçilerin bu üstün niteliklere sahip tarım çekildiğinde bir günde her birinde 70-80 demet
aletinden mahrum kalmamaları amacıyla acentelik bulunan 9-10 araba ekini rahatlıkla dövebiliyordu.
sistemini gündeme getirmesiydi. Bundan dola- Dolayısıyla tartışmasız bir şekilde gazete, yerli döven
yı İzmirli usta, “Satın almak yahut mahallerinde makinesini tavsiye ediyor ve “Küçük rençberlik işine
acente olmak arzu edenler atideki adrese müracaat yarayışlıdır” bilgisini veriyordu.
2
etmelerini” isteniyor, ücretsiz gönderilecek resimli
broşürlerden pulluğun ayrıntılarının görülebileceği “ÜÇTE BİR PEŞİN, İKİ AY SONRA TESLİM”
bildiriliyordu.
Ziraat gazeteleri çiftçinin modern teknolojiyi ta-
MİNAS USTANIN YERLİ DÖVENLERİ rımda kullanması için gerekli aletleri nasıl alacakları
tavsiyesinde de bulunuyordu. Osmanlı Ziraat ve Ti-
Bu ilanlar, çiftçilerde karşılık buluyor, onların ihti- caret Gazetesi yöneticileri, Edremid’de zeytincilikle
yaçlarını gideriyordu. Zaman zaman ziraat gazete ve uğraşan Rıfat Efendi’nin yeni zeytin yağı cenderesi
dergileri de bu konuda yönlendirme isteyen çiftçi nasıl alabileceğine dair bilgi verip adeta bir danış-
okuyucuları yönlendiriyordu. Günümüzde Yuna- man gibi hareket ediyordu. Hatta ödemesinden
Şirket “çiftçiye nistan sınırları içinde kalan Osmanlı İmparatorluğu nereye nasıl sipariş vereceğine ve ne kadar sürede
özel” pulluklar devrinde ise Ediren Vilayeti’ne bağlı, tarımsal bir ürünün geleceğine dair ayrıntılar hakkında bilgi ver-
yapılabileceğini, yerleşim yeri olan Dimetoka’dan Osmanlı Ziraat ve meyi de ihmal etmiyordu:
“Müşterilerimi- Ticaret gazetesine yazan çiftçi Ali Bey, yerli döven
zin arzu ettiği makinelerinden en kullanışlısını soruyor ve tavsiye “Edremid’de Rıfat Efendi’ye – Satın almak istediğiniz
başka şekillerde istiyordu. Bu alanda gelişmeleri anı anına takip eden zeytin yağı cenderesinden İstanbul’da hazır yoktur. Ac-
de pulluk gazetenin sahibi Salih Zeki, okuyucuya “İzmir’de rupa’ya ısmarlamak lazım gelir. Bedelinin üçte biri pe-
yapabiliriz” Agopyan Efendi tarafından satılan maharetli Minas şin ve mütebakisi malın Edremid iskelesine tesliminde
ifadesiyle Usta’nın yaptığı döven makinesini öneriyordu. Çün- alınmak üzere sipariş olunabilir. Makine iki aya kadar
duyuruyordu. kü Avrupa’dan getirilen benzer makineler oldukça ancak gelir.”
3