Page 47 - borsaaktuel-71-k

EYLÜL-EKİM 47

manda, mevcut muhtelif usulü öğrenip tetkik etmek
üzere vilayetlerdeki böcekhaneleri dolaşıp böcekçile-
re nasihat verdikten başka genel mekanlarda böcek-
çilik hakkında malumat-ı fenniye ita edeceklerdir.”
Dolayısıyla mektep yöneticileri bir ipek böceği kül-
türü ve bilinci oluşturmakla da vazifeliydiler.

10 ÖĞRENCİ ALINACAK, 2 YIL SONRA 5’İNE DİPLOMA
VERİLECEKTİ

Torkomyan’a göre mektebin ilk açılışında 10 öğren-
ci bulunacak, eğitim ücretsiz olacak, ikinci senenin
sonunda öğrenciler içinde başarılı olan beşine şaha-
detname yani diploma verilecekti. Mezun olanların
yerine yeniden beş öğrenci alınacak, böylece her sene
beş öğrenci diploma ile mezun edilecekti. Mektep
için özel bir bina inşa edilebilirdi. Ancak bu masraf Bursa’da Harir Darü’t-talimi
yapılmak istenmezse Bursa merkez veya civar köy-
lerden birinde “eski böcekhane veyahut Bursa’da yabancı şirketlerin vekilleri Osmanlı köylerine dağıt-
Hazine-i Hassa-i Şâhâne’nin idaresinde bulunan ve tıkları tohumların cinslerini Düyûn-ı Umumiye’ye
tamirat-ı esasiye ile ipekçilik mektebine tahvil olu- bildirmeye mecbur tutulmalıydılar.
nabilecek olan Kasr-ı Hümayun ile ipek fabrikası Yine İdare, Fransız ve İtalyan fabrikalarına tohum-
gibi münasip başka bir bina bulunabilir” idi. larının numunelerinin terbiye olunmak suretiyle
Genç Torkumyan iddialıydı: “Mektep bir kere bu tecrübe olunacağını önceden onlara ihbar etmeli,
suretle tesis ve tanzim olunduktan sonra her sene sonuçlarını da tekrar gazeteler ve ipekçilik ile iştigal
diploma ile çıkacak beş öğrenci ile müdürün nasi- olunan şehirlerdeki sokaklara asılacak ilanlarla du-
hatleri ve umumi dersleri ve vilayet böcekçilerini zi- yurmalıydı. Böylece ahali fabrikaların tohumlarının
yareti ve bu böcekçilere karşı fenne uygun olarak vu- değeri hakkında fikir elde edip ertesi sene hangi fab-
kua gelecek buluşları sayesinde Memâlik-i Şâhâne’de rikanın tohumunu seçeceklerine karar vereceklerdi.
[Osmanlı İmparatorluğu’nda] ipekçiliğin genişleyip Torkomyan, raporunda öğrencilere eğitim amacıyla
ilerleyeceği şüphesizdir.” gereken tohumun nasıl ve nereden tedarik edileceği-
ni “Bu tohum Fransız ve İtalyan fabrikalarının mah-
“FRANSIZ VE İTALYANLARDAN SAĞLAM TOHUM ALINMALI” sulünden seçilecek yani neşr olunan defterde isimleri

Ancak ipek böceği yetiştirmek için gerekli fenni yazılı her fabrikadan bir gram tohum alınacak” ifa-
malumata sahip olanların “lüzum-ı miktar” böceği desiyle açıklıyordu.
bulunmuyordu, kısa zamanda terbiye edilecek to-
humların “kısm-ı azamı”nı yabancı ülkelerden getir- MEKTEBİN AYRINTILI MASRAFI
mek gerekiyordu. Bu sebeple böcekçilerin tüccardan Ayrıca ipekçilik mektebinin kuruluş ve idare mas- Ayrıca ipekçilik
cinsini belirlemeleri için Düyûn-ı Umumiye idaresi- rafını hesaplayan Torkomyan’a göre “müdür maaşı mektebinin
nin ecnebi tohumcuların isimleri ile fabrika marka- 3450 Frank, muavin maaşı 2760, ecnebi tohumları-
larının mümkün mertebe mükemmel bir defterini nın muayene memuru maaşı 5000, iki mektep hiz- kuruluş ve
tanzim etmesi ve bu defteri gazeteler ve böcekçilik metlisinin maaşları 1680, bir dutluğun senelik kira idare masrafını
ile iştigal olunan merkezlere memurları vasıtasıy- bedeli 500, bir dairenin senelik kira bedeli 2300, hesaplayan
la neşr ve ilan etmesi lazımdı. Böylece ahali bütün beş adet mikroskobun bedeli 1000, elli adet hava- Torkomyan’a
tohumcuların isimlerini öğrenmiş olacaktı. Ayrıca nın bedeli 100, çerçeve raf ve sairenin bedeli ise 900 göre mektebin
Fransız ve İtalyan “ticaret evleri” markalarını, İstan- Frank” olmak üzere toplam 20.000 Frank olacaktı. kuruluş masrafı
bul ve diğer şehirlerdeki temsilcilerine gönderdikleri Yeni bir mektebin inşa edilmesi ya da eski bir evin
tohumun miktarını Düyûn-ı Umumiye İdaresi’ne böcekhane haline dönüştürülmesine göre masraflar toplam 20 bin
bildirmeliydiler. Ona göre hem tüccar hem de bu değişebilecekti. Frank olacaktı.