Page 46 - borsaaktuel-71-k

46
46 TARİHÇE-İ ZİRAAT

yapılması kararı alınması üzerine hazırlamıştı. Tor-
komyan, İdare’ye sunduğu raporunda ipekçilikte
gelişen ülkelerin hepsinin ancak bu sayede geliştiği-
nin altını çiziyor, önerdiği mektebin kapsamını da
“İpekçilik mektebinden ne anlaşılıyor?” başlığı altın-
da izah ediyordu. Ona göre ipekçilik mektebi, bir
müdür nezaretinde ipek böceği tohumlarının bilim-
sel esaslar doğrultusunda terbiye edilmesinin, bu to-
humların önce böcek ve sonra kozalar içinde ortaya
çıkan kurtçuğa [dûd-ı hâdis] ve nihayet yumurtla-
yan veyahut tohum veren kelebek haline gelmesinin,
“ufak ufak hücreler içinde elde edilen bu tohumların
terbiye olunmak üzere sağlam ve iyilerinin seçilip
ayrılması için mikroskop ile muayene edilmesinin”
öğrencilere öğretilmesinden ibaretti.

“DÜYÛN-I UMUMİYE MADDİ FEDAKÂRLIĞINI FAZLA
HARİR ÖŞRÜYLE TAZMİN EDECEK”

“Mektebin tesisinden asıl maksat hücre içindeki to-
humların en iyi şekilde seçilmesini temin etmek mad-
desi olup bu muameleye “pastör” usulü üzere tohum
Torkomyan’ın Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi’ndeki yazısı
intihabı denir” diyen Torkomyan, mektep sayesinde
Yukarıda bahsedilen somut örneğin dışında tezimizi öğrencilerin tohumu terbiye ve muayene süreçleri-
güçlendiren ikinci vaka da Torkomyan’ın 29 yaşında ni bilimsel esaslar dahilinde öğreneceklerini, sonra
kaleme alıp Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi’nde “kendi hesaplarına tohum yetiştirmek için mektep-
yayınlattığı ipek böceği raporuydu. Yerli yazar kad- ten” ayrılabileceklerini belirtiyordu. Mezun öğrenci-
rosu ve yerli ruhla ziraati geliştirmeyi hedefleyen ler vasıtasıyla da ipekçilik sanatı ülkede yaygınlaşacak
Vasıta-i Servet yönetimi, bu raporu okur okumaz ve ipekçiler sağlam böcek tedarik edebileceklerdi.
hemen memnuniyetsizliğini “Memâlik-i Şâhâne’de Torkomyan, “Düyûn-ı Umumiye idaresi tarafından
İpekçilik” haber--yorumla okuyuculara paylaştı. ihtiyar olunacak fedakârlıklar ipekçiliğin terakkisi
Torkomyan’ın Düyûn-ı Umumiye İdare Meclisi’ne sebebiyle ileride ‘harir öşründe’ vukua gelecek fazla
sunduğu raporu etraflıca analiz eden Vasıta-i Ser- ile tazmin olunacaktır” diyordu. Bir başka ifadeyle
Torkomyan, vet yönetimi, ipekçiliğin ülke zenginliğini artıracak yapılan masraflar toplanan vergilerden çıkartılacak-

“Düyûn-ı önemli konuların başında geldiğini hatırlatarak, “Bu tı. Daha sonra mektebin ne şekilde tanzim edilmesi
Umumiye idaresi babta mütalaa-i mahsusamızı beyan eylemeği cüm- lazım geldiğini anlatan Torkomyan, mektep için 5
le-i vezâifimizden addettik” diyerek neden yazıyı ka-
tarafından leme aldıklarını açıklıyordu. odalı bir daire olması gerektiğini, ipek böcekleri için
bir dutluğun bulunmasının iyi olacağını belirterek,
ihtiyar olunacak Gazetenin temel eleştirisi, ipekçilik sanatının bilim- ihtiyaç duyulacak aletleri “Mektepte istimali lazım
fedakârlıklar sel eğitim ve pratik tecrübeleri birleştiren bir sanat gelen edevat bir takım âlât ile raf ve çerçeve ve hur-
ipekçiliğin olmasına karşın böyle bir sanat için açılacak mektep- dabin [mikroskop] ve büyük küçük bıçak ve havan-
terakkisi le ilgili raporun bu iki ilkenin ışığında yazılmadığı- lardan ibarettir” diye aktarıyordu.
sebebiyle ileride na odaklanmıştı. Bu açık itiraza rağmen okuyucuya Ayrıca mektepte bir müdür ve yardımcısı ile iki hiz-

‘harir öşründe’ saygısından raporu aynen sayfalarına derç eden yö- metli bulunacaktı: “Bunlar [müdür ve yardımcısı]
netim, raporun hemen ardından kendi değerlendir-
vukua gelecek mesini yapıyordu. mektepte malumat-ı fenniye mucibince böcek yetiş-
tirmeye ve şakirdâna [öğrencilere] fennin tatbikatını
fazla ile tazmin Aslında Torkomyan raporunu, Düyûn-ı Umumiye göstermeğe ve hurdabin vasıtasıyla tohum intihabı
olunacaktır” İdare Meclisi’nde yapılan müzakereler sonrasında hakkındaki “pastör” usulünü talim etmeğe memur
diyordu. ipekçilikte bilimsel bilgiler ışığında uygulamalar olacakları gibi böcek mevsiminde ve münasip za-