Page 49 - borsaaktuel-71-k

EYLÜL-EKİM 49

Torkomyan’a bir
eleştiri daha:

“Mektepte
sağlam tohum

tutmak için
tüccarın
beherinden
birer gramdan
60 gram
tohum alınacak
deniliyor ise
de yukarıda
dediğimiz veçhile
tüccardan bu
suretle alınacak
tohumun miktarı

Harir Darü’t-Talimi (İpekçilik Okulu) - Yıldırım/Bursa (Ortadaki Kevork Torkomyan) 1400 grama
baliğ olmak
ğı beyan ediyor ki 50’nin 400’e çarpımının sonucu Avrupa’dan ‘muhtelifülcins’ tohumlar getirdikleri ci- lazım gelir.”
yirmi bin kıyyeye ve yirmi bin kıyyenin yirmiye çar- hetle bunlardan ahaliye satılanların beherinin cinsi-
pımı dört bin liraya baliğ olduğuna nazaran bunda nin tayini gerekir ki gerek bu madde ve gerek Bursa
dahi bir büyük sehv olsa gerektir.” gibi bir geniş vilayetin sahip olduğu karada tutulan
tohumların yegan yegan muayenesi pek çok memur-
RAPORUN TOHUM KISMI UYGULANABİLİR DEĞİLDİ lar ve masraflara bağlıdır. Binaenaleyh bu suret dahi
hiçbir veçhile kaabilülicra [uygulanabilii] değildir.”
Torkomyan raporunun ikinci kısmı yani yurtdışın-
dan gelen tohumların kontrol edilip dağıtılmasının Bu ifadelerle tohumların takibinin ve muayenesi-
incelendiği bölüm de tenkit edilerek gerçekle uyuş- nin yapılmasının mümkün olmadığını ortaya koyan
madığı savunuluyordu. Vasıta-ı Servetçiler ikinci kı- Vasita-i Servet, Torkomyan’ın mektebin 5 kişilik
sım mütalaalarına şöyle başlıyordu: kadrosuyla bu kadar geniş alanda köylere giderek to-
humların sonuçlarını kaydetmesinin imkansızlığını
“Gelelim raporun ikinci cihetine: Avrupa’dan gelen ortaya koyuyordu.
tohumları muayene etmek için iki suret gösteriliyor.
Birisi Avrupa’dan gelen tohumlar tüccar tarafından Ayrıca tüccardan alınacak tohumun hesaplanması
ahaliye tevzi olunduktan sonra köylere gidilerek tu- yanlış yapılmıştı. Vasıta-i Servet, ziraat tahsilini ka-
tulan tohumlardan her bir tacirin sattığı tohumların bul edip yabancı dili de iyi bildiğini düşündüğü Tor-
verdiği kozalar başka başka deftere kayıt ile ondan komyan’ın aritmetik bilgisinden emin değildi:
sonra o defter gereğince bir liste yapılarak ahaliye “İkinci suret: Mektepte sağlam tohum tutmak için
gösterilmekten ibaret oluyor ki mesela bir tacirin ga- tüccarın beherinden birer gramdan 60 gram tohum
yet a’lâ tohumunu ya köylünün bilgisizliğinden ve- alınacak deniliyor ise de yukarıda dediğimiz veçhile
yahut cinsi gereğince dağlık yerlerde iyi koza verdiği tüccardan bu suretle alınacak tohumun miktarı 1400
halde sahralık mahallerde fena koza vereceğinden o grama baliğ olmak lazım gelir. Mamafih tüccardan
tacirin satıp da sahralık mahallerde tutulmasından alınacak tohumun miktarı 60 gram farz edilse dahi
dolayı iyi koza vermediği için tohumunun fenalığına bunların içinde hastalıklısı bulunmak ve hastalık sari
şehadet edilmiş olacak ve bu ise tacirin mağduriye- olduğundan bir mahalde tutulacak bu tohumların
tiyle beraber maksadın elde edilmemesini icap eder. hasta olanlarından hastalık diğerlerine sirayet eder
Mamafih yukarıda denildiği veçhile tüccarın her biri ise beklenilen netice istihsal olunmak kabil olamaz.”