Page 56 - borsaaktuel-74-k

56

“Kuvve-i akliye mektepler vasıtasıyla hasıl olabi-
lip kuvve-i maliyenin meydana gelmesiyle çiftçi-
lerin yüzde 24’ten yüzde 40’a kadar fahiş oranlarla
akça borç veren tefecilerden kurtarılması ise ziraat
bankaları küşadıyla mümkün olacaktır. Memâlik-i
Mahruse-i Şahane’nin birçok vilayetinde bundan 10
sene evvel teşekkül etmiş olup bâdefter 600 bin lira
sermayesi bulunan ve çoğu mahvolmak derecesine
vasıl olmuş olan 224 adet sandıkların sermayeleriy-
le bir anonim şirketi teşkil olunarak şimdilik yalnız
9 mahalde ziraat bankaları küşadı hakkında kaleme
alınan bir kıt’a nizamname layihası ekte takdim kı-
lınmıştır. Gerek bu veçhile ve gerek talip olan diğer
Avrupa sermayedarları marifetiyle ziraat bankaları
küşadının elzemiyeti [çok lüzumlu olduğu] tariften
müstağni bulunmuştur.”
3
“Bu cihetle” diyordu Amasyan, “öğrenciler mektepte “HAYVAN CİNSLERİNİN ISLAHI İÇİN HARA KURULMALI”
gördükleri talim ve usul üzere pratik yapıp peyder-
pey edevatların kullanılmasını yaygınlaştıracaktır. Raporda ziraatın ilerlemesi için gerekli olan vasıtalar-
Böylelikle şu ziraatın ilerlemesine vasıta olan cihetin dan birinin de hayvan cinslerinin ıslahı olduğu be-
dahi husulü için ziraat mekteplerinin küşadı lüzumu lirtilerek, bunun için haraların açılması lazım geldiği
mutlak surette bulunduğu maruzdur.” vurgulanıyordu. Rapora göre “Haralar kurulmasıyla
onlardan hasıl olan iyi cins atların vilayetlere gön-
ÇİFTÇİYE UCUZ KREDİ İÇİN ZİRAAT BANKALARI derilip bu veçhile hayvanların cinsi ıslah olunacağı
KURULMALI açıktır. Fakat her nevi hayvanın ıslahı için hemen
şimdiden başka başka birer hara kurulsa gerekli olan
Raporda tavsiye edilen ikinci husus “ziraat banka- masrafların çokluğu cihetiyle Hazine-i Celile’nin
sının” kurulmasıydı. Amasyan yine eğitim gördüğü mevcut durumunun nispetinde olmayacağından ve
Fransa’yı örnek göstererek, bu ülkede tarımın Türki- şimdilik yalnız at cinsinin ıslah ve terakkisine ve şu
ye ziraatıyla kıyas edilemeyecek denli terakki ettiği- cihetle ecnebiye olan askerî ihtiyacın kapatılmasına
ni ve 72 adet ziraat mektebi açıldığını belirtiyordu. vesile olmak üzere yalnız yüz baş at cinsinden ibaret
Ardından da arazi veya sair teminatlar göstermek olan bir haranın öğrencilerin istifade edebilmesi için
“Ziraatın suretiyle yüzde 4 faizle borç veren pek çok ve büyük Der’aliye’de [İstanbul’da] açılacak olunacak ziraat
terakkisi kuşların bankalar mevcut olduğunu, yalnız emlak üzerinden mektebine ait olan çiftlikte kurulup açılması gere-

iki cenahı senede 36 milyar Frank devredildiği bilgisini veri- kir. Senelik masrafı için 400 bin liranın tahsisiyle
makamında olan yordu. beraber bunun idaresi zımnında muktedir ve fenni
akıl kuvvesi ve Ayrıca teminat için emlaki olmayan çiftçilere dahi bilgiye sahip ehliyetli bir müdürün Avrupa’dan geti-
4
malî kuvvenin istedikleri zaman yüzde 2 veya nihayet yüzde 3 faiz rilmesi gerektiği arz olunur.”
ile akça borç verebilmek üzere başka bankaların açıl-
birlikte meydana ması için iki seneden beri hükümet ile özel surette “İSTANBUL, AYDIN, ADANA VE EDİRNE’DE REKABET
gelmesine kurulan komisyonlar ortak çalışma yürütüyordu. SERGİLERİ AÇILMALI”
bağlıdır” denilen Dolayısıyla bankalar mekteplerle oluşturulan yetiş- Ziraatı geliştirmenin dördüncü ilkesi tarımın teşvik
raporda, akıl miş insan gücünün tarımsal faaliyetlerinin en büyük edilmesiydi. Raporda “teşvikat-ı ziraat” başlığı altın-

kuvvesi olarak destekçisi oluyordu. da verilen kısımda Avrupa ve Amerika ülkelerinin
mektepler, mali “Ziraatın terakkisi kuşların iki cenahı makamında her tarafında çiftçileri teşvik etmek üzere “her sene
kuvve olarak olan akıl kuvvesi ve malî kuvvenin birlikte meyda- münasip mahallerde rekabet sergileri” açıldığı belir-
na gelmesine bağlıdır” denilen raporda, akıl kuvvesi tilerek, “bunlardan erbab-ı ziraatın istifade eylediği
da bankalar olarak mektepler, mali kuvve olarak da bankalar gös- ve bunun da ziraatın terakkisine sebep olduğu tabiî
gösteriliyordu. teriliyordu. Amasyan şöyle diyordu: bulunduğuna” dikkat çekiliyordu.