Page 58 - borsaaktuel-74-k

58

Amasyan “AŞAR VERGİSİ TADİL EDİLSİN, DAHİLİ GÜMRÜKLER nizamnamesi” olup bu nizamnamenin dahi zama-
Efendi, aşar KALDIRILSIN” nın şartlarına muvafık olacak surette kaleme alın-
vergisi Ziraat Layihası’nda çiftçi açısından ciddi bir sorun ması gerekiyordu. Amasyan Efendi, boş durmamış,
bunun için de bir hazırlık yapıp yeni bir nizamname
usulünün değiş- olan verginin yüksekliğine değiniliyordu. Aşar vergisi- projesini takdim etmişti. Raporda nizamname hak-
tirilmesini, nin “ziraatın gerilemesinin sebeplerinden birisi ve bel- kında şu bilgileri kısaca da olsa veriyordu:
başka bir esas ki de başlıcası” olduğunu ileri süren Amasyan Efendi, “İçeriğinden malum olacağı üzere ağnamdan [koyun
bundan dolayı gerek devletin ve gerek çiftçilerin sene-
üzerine bir lik 10 milyon lirayı aşkın zarar gördüğünü, bu konuyu keçiden] başka sair hayvanlar için dahi vergi tayin ve
nizamnamenin kendisinin düşünmekten aciz olmakla birlikte, enine takdir olunması maddesi olup çünkü hayvanat ver-
hazırlanmasını boyuna mütalaa olunduktan sonra aşar vergisi usulü- gisinin yalnız koyun-keçi sahibine yüklenmesi hiçbir
usul ve kaideye ve adalet ve hakkaniyete muvafık ol-
öneriyor, nün değiştirilmesini, başka bir esas üzerine konulup madığı aşikâr ve böyle bir usulün Avrupa ülkelerinde
böylece toplanan tahsil edilecek bir nizamnamenin hazırlanmasını öne- hiçbir tarafta cari olmamasıyla delille ispatlanmış ol-
riyordu. Aslında bunun üzerinde çalışmış ve başka bir
aşar bedelinin esas üzerinden vergi konulması için bir nizamname duğundan anılan nizamname projesinin dahi uygu-
birkaç milyon projesi hazırlayıp raporla birlikte sunmuştu. lamaya konulması her halde zamanın gereklerinden
6
artacağını ileri Amasyan Efendi’nin aşarın kaldırılıp yerine farklı olduğu açıktır.”
sürüyordu. bir vergi koyan nizamnamesinin kabul göreceğine ZABITA-İ ZİRAAT KURULMALI
inancı tamdı. Ayrıca dahili gümrüklerinin 8 senelik
bir aşamalı plan ile kaldırılması yerine derhal lağvını Amasyan Efendi, 1880’lerin Türkiye’si, hatta günü-
müz için de yeni olan bir öneride bulunarak, ziraat
istiyordu. Bu iki husus raporda, “Nizamname pro- zabıtası kurulmasını istiyordu. Çünkü çiftçi için as-
jesinin yürürlüğe girmesine cenâb-ı zillullah [padi- lolan can ve mal güvenliğinin sağlanmasıydı. Bu se-
şah] tarafından irade buyrulduğunda zarar ve ziyan bepten raporda, “Jandarma ve tarla bekçileri ve arazi
tamamıyla defolacağı gibi aşar bedeli hasılatı senede ile ziraata ait bazı noksan kalan nizamnameler ve
birkaç milyon lira artacağı şüpheden vareste bulun- kanunların düzenlenmesi ele alınmalı. Bu cihet ise
muştur. Dahili gümrüklerin dahi ziraatın terakkisi- yukarıda arz ve ifade olunduğu üzere çiftçilerin can,
ne mani olduğu Meclis-i Âli-i Vükelaca [Bakanlar mülk ve mahsul ve servetin teminat vasıtaları demek
Kurulunca] da ispatlanmış olup ancak bunun pey- olup arz edilen gerekli hususlar ile birlikte işbu temi-
derpey lağvı için 8 sene müddet tayin kılınmış ise de nat alınmadığı takdirde ahali gerek ziraat alemine ve
ehemmiyeti cihetle hemen lağvı lüzumu müstağni-i gerek teşviklere asla rağbet etmeyeceklerdir. Ayrıca
arz ve beyandır” ifadeleriyle dile getiriliyordu.
çiftlik ve arazi sahiplerinin çokları çiftlik ve tarla-
larını değerinin altında bir fiyatla satmaya mecbur
HAYVAN VERGİSİ NİZAMNAMESİ
olacakları şimdiden bu üzücü halin meydana gelme-
Raporda ifade edildiğine göre “Terakki-i Ziraat” için siyle delillidir. Binaenaleyh bu hususta dahi gerekli
7
gerekli vasıtalardan bir diğeri de “hayvanat vergisi tedbirlerin ifası lüzumu aşikârdır” denilecekti.

İzmir’de Tren Dedeağaç’ta yol çalışması